Chương trình phát triển máy bay ném bom tàng hình tầm xa thế hệ thứ 6, B-21 Raider, của Mỹ đang đối mặt nhiều trở ngại, đặc biệt câu hỏi hợp lý hay không khi tiêu tốn nguồn đầu tư khủng cho một tùy chọn có người lái trong thời đại mà chiến tranh với thiết bị tự hành ngày càng nổi bật.

 B-21 Raider được thiết kế để chống lại mối đe dọa từ Trung Quốc.

Tháng 12-2022, Không quân Mỹ (USAF) ra mắt công chúng “sát thủ tàng hình” B-21 Raider sau nhiều năm bí mật phát triển. Ðây là mẫu oanh tạc cơ tàng hình đầu tiên được Mỹ giới thiệu kể từ thập niên 1980, khi dòng máy bay ném bom chiến lược hạng nặng đắt đỏ nhất từng chế tạo B-2 Spirit được đưa vào biên chế. Sau chuyến bay thử năm ngoái, Lầu Năm Góc đã “bật đèn xanh” cho tập đoàn Northrop Grumman bắt đầu sản xuất B-21 Raider.

Theo USAF, chi phí cất cánh điều chỉnh theo lạm phát của mỗi chiếc B-21 Raider trung bình từ 692 đến 700 triệu USD đối với lô hàng đặt ít nhất 100 chiếc. Tuy nhiên, báo cáo năm 2023 của Northrop Grumman cho biết họ đã chịu lỗ hơn 1 tỉ USD cho chiếc đầu tiên.

Hồi tháng 4, USAF nói rằng đơn giá B-21 Raider có thể giảm đáng kể sau khi đàm phán thuận lợi với Northrop Grumman. Nhưng cam kết này chưa làm dịu tranh cãi về những ưu tiên giúp duy trì lợi thế quân sự của Mỹ. Những người chỉ trích cho rằng phí tăng của B-21 Raider là “không hợp lý” trong thời đại chiến tranh máy bay không người lái (UAV) cho thấy hiệu quả cao. Ngược lại, ý kiến ủng hộ nhấn mạnh khả năng độc đáo của máy bay ném bom có người lái mà các UAV không có được.

Máy bay tàng hình đa nhiệm vụ đóng vai trò quan trọng trong bộ 3 hạt nhân và vòng luân chuyển máy bay ném bom của Mỹ. Mỹ cũng là quốc gia duy nhất trên thế giới có máy bay ném bom tàng hình đang hoạt động. Tuy không đối thủ cạnh tranh, những chiếc B-2 Spirit hiện bị tụt hậu so với tiến bộ trong công nghệ phát hiện, đánh chặn hoặc vô hiệu hóa khả năng tàng hình. Việc mất khả năng tàng hình làm giảm khả năng thực hiện các chức năng chính của máy bay như ném bom phá hủy sâu và răn đe hạt nhân.

Ðể duy trì sức mạnh của bộ 3 hạt nhân, B-21 Raider hay còn gọi “Kẻ tập kích” sử dụng các công nghệ tiên tiến cung cấp khả năng thâm nhập tầm xa, có khả năng sống sót cao và tấn công chính xác ở sâu trong lãnh thổ đối phương để răn đe, ngăn ngừa hành động hung hăng nhằm vào Mỹ cùng đồng minh và đối tác. Những chiếc B-21 Raider còn sử dụng lớp phủ tàng hình mới rất chắc chắn và dễ bảo trì, tăng cường đáng kể tính linh hoạt trong chiến đấu và giảm chi phí bảo dưỡng. Ngoài ra, B-21 Raider trang bị nhiều cảm biến và hoạt động như “trung tâm dữ liệu trên không” bằng cách tích hợp dữ liệu tình báo, giám sát và trinh sát từ chiến đấu cơ F-35 cũng như những nguồn khác. Do đây là dự án mật không lộ nhiều thông tin, một số nhà phân tích cho biết B-21 Raider mang theo cả vũ khí hạt nhân và vũ khí thông thường. Những tiến bộ khác có thể gồm công nghệ động cơ đẩy mới và các cách thức kiểm soát bức xạ điện tử, giúp máy bay đánh lừa radar đối phương và ngụy trang thành vật thể khác.

Theo kế hoạch, USAF mua ít nhất 100 chiếc B-21 Raider để thay thế phần lớn phi đội máy bay ném bom cũ. Khi hoàn tất, dự án này giúp Mỹ tiếp tục dẫn đầu trong lĩnh vực máy bay ném bom trong thế kỷ tiếp theo với khả năng đe dọa các mục tiêu ở sâu trong lục địa Nga và các đối thủ như Iran hay Triều Tiên. Ðặc biệt, sự hiện diện của B-21 Raider còn đảm bảo Trung Quốc không tấn công Ðài Loan hoặc “bắt nạt” các đồng minh của Mỹ ở Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương theo bất kỳ cách nào.

MAI QUYÊN (Theo Nationalinterest)