Thời gian qua, ngành Giáo dục cùng các trường học ở ÐBSCL triển khai chương trình giáo dục STEM giúp học sinh tiếp cận những kỹ năng và tri thức mới. Nỗ lực này bước đầu đã mang lại những kết quả ấn tượng trong hoạt động giáo dục và đào tạo.

Vận dụng sáng tạo thu hút học sinh

Tốt nghiệp chuyên ngành Sư phạm Vật lý, thầy Thạch Hy, giáo viên Trường Phổ thông Thái Bình Dương (TP Cần Thơ), đã học thêm chuyên môn và tham gia dạy chương trình STEM. Ðây là thuật ngữ viết tắt của các từ Science (khoa học), Technology (công nghệ), Engineering (kỹ thuật) và Mathematics (toán học). Thầy Thạch Hy cho biết việc tiếp cận chương trình STEM, với chuyên môn sâu Vật lý là một trong những trụ cột cơ bản của STEM, giúp thầy hiểu thêm cách vận dụng các nguyên lý và định luật tự nhiên, là nền tảng cho sự phát triển của công nghệ và kỹ thuật. Từ đó, việc truyền đạt kiến thức lý thuyết và thực hành cho các em học sinh hiệu quả hơn.

Theo thầy Thạch Hy, giáo viên giảng dạy STEM rất cần khả năng liên kết kiến các lĩnh vực khác như công nghệ và kỹ thuật, tạo ra một môi trường học tập STEM đa dạng và thực tiễn. Việc giảng dạy STEM yêu cầu cao về tư duy phản biện, thế nên đòi hỏi sự chính xác và logic, giúp giáo viên giải quyết vấn đề một cách có hệ thống. “Ðiều quan trọng khi dạy STEM là truyền cảm hứng và đam mê khoa học cho học sinh, khuyến khích các em khám phá và sáng tạo”, thầy Thạch Hy nói thêm.

Ðể thu hút học sinh trong các giờ dạy, thầy Thạch Hy đã vận dụng công nghệ in 3D để in nhiều sản phẩm phục vụ học sinh trong quá trình học tập. Học STEM mang lại nhiều lợi ích khi kết hợp kiến thức từ khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học, giúp học sinh hiểu các lĩnh vực này tương tác và ảnh hưởng lẫn nhau. Việc học tập thực tế với STEM còn thúc đẩy sự sáng tạo của học sinh khi áp dụng kiến thức vào giải quyết vấn đề thực tế, tham gia vào các dự án và thí nghiệm.

Cùng ứng dụng STEM trong giảng dạy, các giáo viên trên địa bàn tỉnh Ðồng Tháp đã gây ấn tượng tốt, tạo hứng thú cho học sinh. Tại Trường THPT Hồng Ngự 3 (tỉnh Ðồng Tháp), thầy Phạm Phúc Hậu, giáo viên Toán, thực hiện nội dung “Thiết kế đèn ngủ và hộp quà theo mô hình hình không gian” dựa trên định hướng dạy học STEM.

Giờ dạy của thầy Phúc Hậu sinh động, dễ hiểu khi kết hợp giới thiệu ứng dụng các sản phẩm và dùng bảng phụ, tivi trình bày sản phẩm cho các nhóm học sinh trên lớp. Ðây là một hình thức ứng dụng STEM vào giảng dạy môn Toán nhằm giúp học sinh biết áp dụng kiến thức đã học vào thực tiễn và nâng cao hứng thú học Toán. Với phương pháp giảng dạy sáng tạo trực quan, tiết học của thầy Phúc Hậu khiến tất cả học sinh đều chú ý và tích cực tham gia học tập.

Những nỗ lực này không chỉ thể hiện việc sáng tạo vận dụng giáo dục STEM của giáo viên trong nâng cao chất lượng dạy học, mà còn tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận và phát triển trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật.

Những “quả ngọt” đầu mùa...

Thời gian qua, ngành giáo dục các địa phương ở ÐBSCL đã và đang triển khai chương trình STEM giúp học sinh tiếp cận những kỹ năng và tri thức mới, bước đầu đã mang về “quả ngọt” trong hoạt động giáo dục và đào tạo.

Tại tỉnh Hậu Giang, từ năm học 2023-2024, ngành giáo dục tỉnh đã triển khai thực hiện thí điểm giáo dục STEM ở 25 trường tiểu học. Qua 1 năm triển khai, cán bộ, giáo viên, học sinh các trường tham gia thí điểm đã hiểu và nhận thức rõ được tầm quan trọng của giáo dục STEM. Theo lãnh đạo các trường, giáo dục STEM đã tạo ra môi trường học tập tích cực, chủ động, sáng tạo, qua đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.

Tại TP Cần Thơ, năm học 2022-2023, có 10 trường tiểu học được chọn triển khai thí điểm giáo dục STEM. Năm học 2023-2024, giáo dục STEM chính thức được đưa vào 100% trường tiểu học. Giáo dục STEM không những thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao hiệu quả trong dạy và học, mà còn đóng góp đáng kể vào thành tích đạt được tại các cuộc thi trong nước và quốc tế.

Ðơn cử, cuối năm 2023, TP Cần Thơ có hai học sinh là em Trần Ngọc Thịnh (lớp 2) và em Nguyễn Cao Gia Bảo (lớp 3), Trường Phổ thông Thái Bình Dương, đã giành giải Vô địch tại Cuộc thi Global Robotics Games 2023. Ðây là cuộc thi STEM Robotics dành cho các em từ 4 đến 10 tuổi, do Tổ chức phi chính phủ Developing Innovative Youth phối hợp cùng Science Centre Singapore tổ chức, thu hút 46 đội đến từ Ấn Ðộ, Trung Quốc, Singapore, Sri Lanka... tham gia tranh tài; trong đó có 16 đại diện Việt Nam tham gia. Theo ông Trần Thanh Bình, Giám đốc Sở Giáo dục và Ðào tạo TP Cần Thơ, Cuộc thi Global Robotics Games 2023 tại Singapore mang tầm vóc quốc tế, thành tích trên là kết quả của cả một quá trình dài phấn đấu của học sinh, giáo viên cũng như sự quan tâm của lãnh đạo nhà trường và phụ huynh học sinh.

Năm 2024, học sinh TP Cần Thơ tiếp tục lập thành tích trong giáo dục STEM. Theo đó, Ðội Enterprise thuộc Trường THPT FPT Cần Thơ xuất sắc giành giải vô địch liên minh, hạng mục VEX V5 Robotics tại Giải vô địch quốc gia VEX Robotics 2024. Giải do Trung tâm Ðổi mới sáng tạo Quốc gia (trực thuộc Bộ Kế hoạch và Ðầu tư), Trung tâm Hoa Kỳ (thuộc Ðại sứ quán và Tổng lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Việt Nam), Ðại học Bách khoa Hà Nội và STEAM for Vietnam đồng tổ chức tại Trung tâm Ðổi mới sáng tạo Quốc gia - Khu Công nghệ cao Hòa Lạc (Hà Nội), thu hút hơn 248 đội Robotics từ 194 trường học của 31 tỉnh, thành trên cả nước, với sự tham gia của hơn 1.300 học sinh từ cấp tiểu học đến THPT. Tháng 11-2024, tại Cuộc thi Robothon Quốc tế 2024 diễn ra tại Sea Complex Convention & Community Hall, Bangkok (Thái Lan), đoàn học sinh TP Cần Thơ dự thi và đạt thành tích cao: 1 giải Nhất, 5 giải Ba, 5 giải Khuyến khích.

Việc thúc đẩy, đa dạng hóa các hoạt động giáo dục STEM ở các trường học là nền tảng để nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường nói riêng và ngành giáo dục địa phương nói chung.

NGỌC THẬT