Sau những phàn nàn từ người đồng cấp Mỹ Donald Trump, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố sẵn sàng tổ chức bầu cử thời chiến trong vòng 3 tháng tới, nếu Quốc hội nước này đồng ý và các đồng minh quốc tế hỗ trợ đảm bảo an ninh.

Các nhà lãnh đạo Anh, Pháp, Đức thể hiện sự ủng hộ dành cho Tổng thống Ukraine Zelensky tại cuộc họp hôm 8-12. Ảnh: Getty Images

Trong cuộc phỏng vấn được công bố ngày 9-12, Tổng thống Trump cáo buộc Ukraine “lợi dụng xung đột” để tránh phải tổ chức bầu cử. “Họ nói về dân chủ, nhưng đến một lúc nào đó thì không còn dân chủ nữa”, ông Trump trả lời  tờ Politico với ý ngầm cáo buộc ông Zelensky “bám víu quyền lực”. 

Phản ứng sau đó, Tổng thống Zelensky mô tả bầu cử “là vấn đề dành cho người dân Ukraine, chứ không phải dân nước khác”, đồng thời ông cam kết sẽ xem xét các phương án tổ chức bầu cử trong những tháng tới. Tuy nhiên, ông Zelensky lưu ý rằng cần phải đảm bảo an ninh để cuộc bầu cử có thể diễn ra, trong bối cảnh Ukraine thường xuyên bị tên lửa và máy bay không người lái Nga tập kích. Tổng thống Zelensky cho biết sẽ công khai kêu gọi Mỹ, có thể là cùng với các nước châu Âu, cung cấp bảo đảm an ninh.

Người dân Ukraine đã bầu ông Zelensky, một cựu diễn viên hài, làm tổng thống hồi đầu năm 2019. Nhiệm kỳ 5 năm của ông Zelensky kết thúc vào tháng 5-2024, song Hiến pháp Ukraine cấm tổ chức bầu cử trong thời chiến và thậm chí cả các đối thủ chính trị của ông thường xuyên tái khẳng định các vấn đề an ninh và chính trị không cho phép tổ chức bầu cử khi đất nước có chiến tranh.

Bản thân Tổng thống Zelensky từ lâu cũng khăng khăng sẽ chỉ tổ chức bầu cử nếu chiến tranh kết thúc và viện dẫn cuộc bỏ phiếu bị cấm trong thời kỳ thiết quân luật, tình trạng được áp đặt tại Ukraine sau khi xung đột bùng phát vào đầu năm 2022. 

Việc ông Zelensky thay đổi cách tiếp cận dường như là một chiến thuật đàm phán để nhận được những biện pháp đảm bảo an ninh từ Mỹ và cũng nhằm đáp trả những bình luận của Tổng thống Trump cho rằng chiến thắng của Nga trong cuộc xung đột là điều không thể tránh khỏi. Theo ông Zelensky, những đảm bảo này có thể bao gồm vũ khí, hệ thống phòng không và các lệnh trừng phạt nếu cần.

Những phát biểu về bầu cử của ông Zelensky được đưa ra trong bối cảnh Nga đang tiến quân nhanh trên chiến trường và ông Trump gây sức ép để Ukraine chấp nhận kế hoạch hòa bình 28 điểm do Mỹ soạn thảo. Theo tờ Financial Times (Anh), Tổng thống Trump muốn Ukraine chấp nhận thỏa thuận “trước lễ Giáng sinh”.  

Phiên bản gốc của đề xuất này bị các đồng minh châu Âu của Ukraine chỉ trích là quá nghiêng về phía Mát-xcơ-va, khi yêu cầu Kiev từ bỏ những lãnh thổ còn kiểm soát tại vùng Donbass. Tại cuộc thảo luận hôm 8-12 ở London với Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Friedrich Merz, ông Zelensky thông báo Ukraine và các đối tác châu Âu đã đưa ra bộ tài liệu liên quan kế hoạch hòa bình nhằm chấm dứt xung đột và sẵn sàng để phía Mỹ xem xét.

HẠNH NGUYÊN (Theo CNN, Guardian)