Cựu Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai (ảnh) hôm 10-12 cho rằng Mỹ đã tạo nên vấn nạn tham nhũng ở Afghanistan khi chi hàng ngàn tỉ USD trong gần 2 thập kỷ qua mà không có trách nhiệm giải trình.

Ảnh: AP

Trong cuộc phỏng vấn với hãng tin AP, ông Karzai đã nêu ý kiến xung quanh việc hàng ngàn trang tài liệu do tờ Bưu điện Washington (WP) công bố mới đây cho thấy các đời chính quyền Mỹ đã đánh lừa công chúng về cuộc chiến ở Afghanistan, tô hồng những thành công và cố tình che giấu những thất bại. Theo  tài liệu, sau 18 năm và hơn 2 nghìn tỉ USD tiền thuế của người dân Mỹ đã được chi cho cuộc chiến, Taliban hiện vẫn đang rất mạnh và kiểm soát một nửa Afghanistan.

Ông Karzai cho biết tài liệu trên như là lời khẳng định những gì ông muốn nói về mức chi tiêu của Mỹ tại Afghanistan, khiến Kabul rơi vào tham nhũng. Theo ông, Mỹ đã chi hàng tỉ USD trong cuộc chiến chống khủng bố ở Afghanistan nhưng phần lớn số tiền chảy vào túi các nhà thầu cũng như các công ty bảo an tư nhân, từ đó tạo nên tình trạng tham nhũng ở Afghanistan. “Chúng tôi không thể làm được gì. Đó là tiền của Mỹ, được họ sử dụng vào các mục đích mà không giúp ích gì cho Afghanistan. Họ không có trách nhiệm với số tiền họ bỏ ra. Tôi rất vui khi tài liệu được công bố và tôi hy vọng nó sẽ giúp người dân hiểu rõ và Chính phủ Mỹ sẽ bắt đầu thay đổi thái độ đối với Afghanistan” – ông Karzai nói, đồng thời mô tả Mỹ sử dụng tham nhũng như là một công cụ nhằm áp đặt kế hoạch của mình cho Afghanistan.

 Trước những lời cáo buộc của ông Karzai cũng như tài liệu của WP, Lầu Năm Góc trong một tuyên bố khẳng định không có chuyện Mỹ đánh lừa quốc hội cũng như người dân nước này, bởi Bộ Quốc phòng Mỹ thường xuyên cập nhật thông tin về những thách thức mà Washington đối mặt ở Afghanistan.

Tuy nhiên, việc Mỹ chi tiền như thế nào tại Afghanistan cho đến nay vẫn nhận được rất nhiều sự quan tâm. Theo tờ Thời báo New York, trong số tiền hơn 2 nghìn tỉ USD mà Mỹ chi cho cuộc chiến ở Afghanistan, 1,5 nghìn tỉ USD đã được chi để chống Taliban. Khoảng 60% trong số này được chi cho công tác huấn luyện binh sĩ, nhiên liệu, mua sắm xe bọc thép cũng như phương tiện vận chuyển. Chỉ riêng chi phí dành cho công tác vận chuyển, cả bằng đường hàng không và đường biển, chiếm khoảng 8% số tiền này, tương đương 3-4 tỉ USD/năm.

Đặc biệt, 10 tỉ USD trong số khoảng 2 nghìn tỉ USD nói trên được Mỹ dùng cho công tác chống ma túy ở Afghanistan nhưng nỗ lực này của Washington được cho là thất bại khi Afghanistan hiện là nơi sản xuất ra 80% lượng thuốc phiện toàn cầu. Đáng chú ý là 87 tỉ USD đã được Mỹ chi cho công tác huấn luyện lực lượng quân đội và cảnh sát Afghanistan, trong khi 24 tỉ USD được Mỹ chi để hỗ trợ phát triển kinh tế. 30 tỉ USD được chi cho các chương trình tái thiết khác, chẳng hạn như gìn giữ hòa bình, hỗ trợ người tị nạn, cứu trợ thiên tai. Song, phần lớn trong số tiền này được cho là lãng phí hoặc bị tham nhũng “nuốt chửng”. Nhiều bệnh viện, trường học được xây dựng từ tiền thuế của dân Mỹ nhưng không thể chữa trị bệnh nhân hay có học sinh theo học, thậm chí có các công trình không tồn tại trên thực tế. Các căn cứ quân sự không được sử dụng và đóng cửa. Chi tiêu liên quan đến chiến tranh của Mỹ gấp đôi so với quy mô kinh tế của Afghanistan từ năm 2007 nhưng không thể biến nước này trở nên thịnh vượng. Khoảng 1/4 hoặc hơn số người Afghanistan thất nghiệp, lĩnh vực khai khoáng vốn được Mỹ kỳ vọng không thể triển khai vì vấn đề an ninh và cơ sở hạ tầng yếu kém. Các công ty Afghanistan thậm chí tuyển lao động giá rẻ từ Ấn Độ và Pakistan thay cho nhân lực trong nước.

TRÍ VĂN