Trồng rừng, sản phẩm dưới tán rừng bán cho ai? Bán ở đâu? Luôn là câu hỏi đầu tiên với The VOS.

Tư duy quán chiếu và chủ động

"Bài toán này chúng tôi đã đặt ra từ lúc khởi động việc trồng nấm thảo dược Ganoderma Lucidum từ tháng 1-2018. Quy trình sản xuất từ phòng thí nghiệm đến sản phẩm đầu cuối được quản lý bằng Blockchain và QRcode cho phép chúng tôi tương tác, cân đối cung cầu và sản phẩm sẽ tham gia thị phần nấm Ganoderma Lucidum quốc tế vào năm 2025", TS Lê Hoàng Thế, Giám đốc Công ty TNHH Hệ sinh thái The VOS, cho biết.

TS Lê Hoàng Thế và Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan (bên trái). Ảnh: Bung Trần (BSA).

Là nhà khoa học môi trường thuộc Trường Ðại học Copenhagen, Ðan Mạch; lấy bằng thạc sĩ quản trị kinh doanh tại Trường Kinh tế Waseda, Nhật Bản; hoàn thành chương trình tập huấn về quản lý, bảo vệ rừng, đáp ứng cấp chứng chỉ rừng của Hội đồng Quản lý rừng thế giới; trở về quê hương Cao Lãnh, thành lập Công ty The VOS và đầu tư vào nhiều lĩnh vực, nhiều công ty, nhiều dự án. Trong đó, trồng rừng và dược liệu dưới tán rừng ở nhiều tỉnh, thành trong cả nước… là hành trình có sự chuẩn bị.

TS Lê Hoàng Thế chia sẻ cách đưa sản phẩm làm từ nấm linh chi của VOS Ecosystem ra thị trường: Ðịnh vị loại thực phẩm bảo vệ sức khỏe (health supplement - mang thương hiệu VOS Ganolucidum được FDA của Hoa Kỳ cấp phép) duy nhất của Việt Nam đạt chứng nhận USDA-NOP, USPTO, Global GAP, GMP, ISO; xác định sự chuẩn mực để sản phẩm được gắn nhãn Climate Pledge Friendly (sản phẩm thân thiện với môi trường) bán chạy trên Amazon Global Selling.

"Rừng trồng được nấm linh chi đạt chuẩn 100% Organic Reishi Mushroom của USDA Organic rất khó. Ðạt chứng nhận của  FDA, USDA-NOP, Global GAP, USPTO, Amazon Brand Regis càng khó hơn, nhưng The VOS đã làm được; đồng nghĩa còn có thể trồng được nhiều loại dược liệu khác nữa. Dư địa mà chúng ta chưa khai thác trên đất mẹ còn nhiều lắm…", TS Thế nói.

Rừng đạt chuẩn FSC thì giá trị cao hơn, đất đai đạt chuẩn organic còn có thể tính chuyện tín chỉ carbon. Ðó là sự thần kỳ. Ông giải thích: Ðây là cục gỗ 3.000 đồng, nó có thể làm được nhiều điều thần kỳ như tên của cây nấm linh chi mà ông bà mình đặt từ ngàn xưa là tiên thảo dược. Chúng ta chứng minh cho lâm dân hiểu giá trị dược liệu linh chi đỏ, nguyên liệu hữu cơ sinh học có thể làm ra nhiều sản phẩm khác nhau, có thêm gỗ lớn nhờ lâm dân yên tâm. Có sinh kế tương hợp, lâm dân sẽ tiếp tục trồng và giữ rừng. Cộng đồng phát triển bền vững thì kinh tế lâm sinh sẽ hỗ trợ "agri herbal heritage" - di sản thảo dược nông nghiệp…

Từ ngàn năm trước, Tuệ Tĩnh thiền sư (1330-1400), Hải Thượng Lãn Ông (1720-1791) đều đã ghi Nam dược là của Nam nhân với tên thần tiên thảo… TS Lê Hoàng Thế nói rằng ông có đủ bằng chứng để chứng minh điều này.

Nhà khoa học & doanh nhân

"Ðây là một cục gỗ cây keo lai được trồng ở Cà Mau, giá bán hiện thời là 1,5 triệu đồng/tấn vì mình chỉ lấy gỗ nhỏ từ cành. Cục này 2 ký, giá chừng 3.000 đồng, mình biến nó thành phôi tơ nấm sau khi cấy meo nấm linh chi đã có tên trong bản đồ gene của thế giới, đưa lâm dân trồng dưới tán rừng chừng 4 tháng thì ra được sản phẩm dược liệu chuẩn thế giới…", TS Lê Hoàng Thế giải thích.

Nấm linh chi đỏ trồng dưới tán vườn rừng. Ảnh: Ch.L

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan và TS Lê Hoàng Thế hẹn nhau về Ðồng Tháp, cùng đến nhà máy dược phẩm Ðồng Tháp - nơi làm ra sản phẩm đạt chuẩn FDA - bán rất chạy trên Amazon và khu vực sản xuất phôi tơ nấm nằm trong một căn nhà diện tích chưa đầy 200m² sau lưng nhà máy Dược phẩm Domesco. Hai người đồng hương Cao Lãnh, nhà gần nhau mà hơn nữa đời đi vòng trái đất mới tìm ra nhau để nghe câu chuyện lui cui đi trồng rừng 10 năm - đạt chuẩn FSC-FM, rồi hướng dẫn thực hành mô hình nông nghiệp tái sinh (regenerative agriculture) - một hướng tiếp cận khác trong nông nghiệp để cải tạo đất, nước, khuyến khích duy trì nông sản đa dạng, bảo tồn các chất hữu cơ, vi sinh trong đất.

Câu chuyện sức khỏe của đất, dinh dưỡng giúp cây trồng phát triển tốt và hệ sinh thái đa dạng sinh học; từ đó, kinh tế trải nghiệm theo kiểu agritourism hoàn toàn có thể kết nối với mô hình này.

Vậy, gọi ông anh là nhà khoa học hay doanh nhân? "Doanh nhân ứng dụng thành tựu nghiên cứu khoa học vào đời sống kinh tế để sinh lợi, lấy nguồn sinh lợi nuôi hoạt động khoa học - TS Lê Hoàng Thế, cười sảng khoái trả lời: "Cả hai luôn!".

Trở về mái nhà xưa, tuổi đã huốt lục tuần, tiến gần tới tuổi thất thập cổ lai hi, TS Thế vẫn hừng hực khí thế phát triển rừng trồng, tham gia việc thẩm định rừng trồng theo tiêu chuẩn quốc tế, vận hành cỗ máy The VOS  trên quy mô cả ngàn héc-ta, hướng kỳ vọng vào Biomass - theo ông- công việc còn nhiều, dư địa còn lớn lắm.

Mọi tính toán thích ứng biến đổi khí hậu, giảm phát thải, tăng vùng lâm - nông sinh - hữu cơ. Trồng rừng, trồng nấm linh chi đỏ hay tạo dựng mô hình kinh tế tuần hoàn, tái sinh, cộng hưởng… cần sự hợp tác, chia sẻ. Hiện nay, có 200 nhà khoa học trẻ đang làm việc tại nước ngoài; đây là nguồn lực rất lớn. Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài đang làm một chương trình khuyến khích người trẻ, các nhà khoa học trẻ trở về Việt Nam cống hiến trong tương lai; khuyến khích các bạn trẻ vì Việt Nam đoàn kết lại, tạo sân chơi và thực hiện các công việc về môi trường xanh, thích ứng biến đổi khí hậu, sáng tạo để đưa Việt Nam trở lại là quốc gia giàu tài nguyên rừng như trước kia - TS Lê Hoàng Thế, nhà sáng lập The VOS và là Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài (BAOOV), đặt kỳ vọng vào tương lai.