“Được học” là tự truyện của tác giả Tara Westover (Mỹ), đứng số 1 trong danh sách Sách bán chạy của New York Times, được nhiều tạp chí, trang web uy tín bầu chọn là cuốn sách của năm. Đây cũng là cuốn sách yêu thích của tỉ phú Bill Gates.

Sách được chuyển ngữ bởi dịch giả Bích Lan, trở thành một trong những đầu sách bán chạy nhất của NXB  Phụ nữ trong năm 2019.

Tara Westover, con gái út trong một gia đình có 7 anh chị em, lớn lên ở một ngọn núi vùng ngoại ô xa xôi của nước Mỹ. Bố cô là môn đồ cuồng tín của giáo phái quyết liệt bài trừ nếp sống văn minh và không tin vào chính phủ. Ông bắt các con tự học ở nhà, tự chữa bệnh và thậm chí những người con sinh sau không được làm khai sinh. Tara lớn lên, tuyệt đối tin vào giáo huấn của bố, lao động nặng nhọc tại bãi phế liệu cùng bố từ lúc 10 tuổi. Năm 15 tuổi, dưới sự tác động của anh trai là Tyler, Tara tự ôn luyện và thi đậu đại học khi mới 16 tuổi. Bất chấp sự phản đối của bố, Tara rời nhà và nhập học. Cô đã lao động cật lực để trang trải chi phí, học hết sức để kiếm học bổng. Sau 10 năm học tập miệt mài, cô lần lượt tốt nghiệp đại học, cao học, nghiên cứu sinh và trở thành tiến sĩ của Đại học Cambridge lừng danh. Tuy nhiên, cái giá phải trả là cô mất đi gia đình…

Tác phẩm có gần 450 trang, chia làm 3 phần: Phần đầu kể về gia đình và cuộc sống thời thời thơ ấu, phần 2 là những tháng ngày bắt đầu hòa nhập với xã hội và phần cuối là đấu tranh nội tâm dữ dội của cô gái trẻ khi lựa chọn giữa gia đình và việc học. Quá trình tự học và ý chí vươn lên của Tara khiến người đọc nể phục; nhưng có lẽ ấn tượng nhất là những hồi ức sinh động, đầy ắp chi tiết về thời thơ ấu và gia đình của cô. Nó mở ra trước mắt người đọc nhiều điều mới lạ, thậm chí cả sự ngỡ ngàng. Qua những câu chuyện kể, chân dung của bố, mẹ và từng thành viên trong gia đình cô lần lượt hiện ra, rõ ràng và khắc nghiệt đến mức ám ảnh trong tâm trí Tara thời gian dài, cũng như khiến người đọc bàng hoàng, sửng sốt.

Chính vì lớn lên trong môi trường nghiêm khắc, đầy cực đoan bảo thủ, Tara rất khó khăn hòa nhập với cộng đồng. Độc giả vừa cười vừa thương cho cô gái trẻ trước những tình huống oái ăm, éo le mà cô nếm trải. Trong suốt hành trình học tập của Tara, ngoài thiếu thốn tiền bạc hay những lỗ hổng kiến thức; thì thách thức lớn nhất mà cô phải vượt qua là những cuộc đấu tranh về tinh thần cho quyền được học trong thế giới văn minh. Cô luôn ở trong trạng thái dằn vặt hoặc đối đầu với những người thân của mình. Đỉnh điểm của mâu thuẫn là khi cô phê bình anh trai Shawn khi anh ta luôn cư xử bạo lực mà cô là nạn nhân thường xuyên. Điều đó khiến bố mẹ từ mặt cô vì cho rằng cô bị quỷ ám, bị nền giáo dục hiện đại tẩy não, còn anh trai hăm dọa sẽ giết cô.

Không đơn thuần là một cuốn tự truyện, “Được học” còn truyền tải nhiều vấn đề gia đình, xã hội, tín ngưỡng cũng như quan điểm về giáo dục. Trong đó, sức mạnh tinh thần và ý chí chí kiên định, lòng ham học của tác giả đã mở ra một cuộc đời mới cho chính cô; đồng thời, truyền cảm hứng cho bao người trên khắp thế giới.

CÁT ĐẰNG