Qua 5 năm thực hiện, việc xét nghiệm sàng lọc HIV tại tuyến y tế xã, phường trên địa bàn TP Cần Thơ đạt nhiều kết quả thiết thực. Sàng lọc HIV sớm để biết tình trạng nhiễm HIV, giúp người nhiễm tiếp cận với các dịch vụ dự phòng, điều trị HIV/AIDS hiệu quả.

Cán bộ y tế tư vấn cho người dân về lợi ích của tham gia xét nghiệm HIV tự nguyện. Ảnh: THÚY DUY

Từ tháng 10-2012, Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS TP Cần Thơ bắt đầu triển khai phòng xét nghiệm sàng lọc HIV tại tuyến xã, phường. Có 9 phòng xét nghiệm sàng lọc HIV được duy trì tại các trạm y tế (TYT): phường Cái Khế, An Hòa, An Lạc (quận Ninh Kiều); phường Châu Văn Liêm, Phước Thới, Thới Long (quận Ô Môn), xã Thạnh Tiến, Vĩnh Trinh, Thạnh Quới (huyện Vĩnh Thạnh). 9 tháng năm 2017, các phòng xét nghiệm tại TYT thực hiện sàng lọc cho 1.494 ca, không có ca dương tính.

Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS TP Cần Thơ đã tổ chức nhiều hoạt động truyền thông về chương trình tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện cho nhiều đối tượng, đặc biệt là những người dễ tổn thương, người có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV. Trung tâm cũng tổ chức hiệu quả các hoạt động dự phòng, mở rộng các dịch vụ tiếp cận; tư vấn, xét nghiệm HIV sớm tại tất cả các tuyến, từ thành phố đến cơ sở. Đối tượng tư vấn là những người có nguy cơ lây nhiễm cao (người nghiện chích ma túy, quan hệ tình dục không an toàn, nam quan hệ tình dục đồng giới, bạn tình người nhiễm,…), những người muốn tìm hiểu và làm xét nghiệm về HIV. Thông tin khách hàng hoàn toàn được giữ bí mật. Nhân viên tư vấn sẽ hướng dẫn khách hàng tránh các hành vi nguy cơ, có biện pháp an toàn, tham gia chăm sóc điều trị, bảo vệ mình và người thân.

Bác sĩ Nguyễn Danh Lam, Phó Giám đốc Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS TP Cần Thơ cho biết, người dân ngày càng có ý thức tự nguyện tham gia xét nghiệm HIV, liên kết nhân viên tiếp cận cộng đồng với các TYT trong việc giới thiệu khách hàng, hỗ trợ chuyển gửi và hỗ trợ chăm sóc điều trị, nhằm hạn chế trường hợp mất dấu trước điều trị để tiến đến hỗ trợ tuân thủ điều trị. Đồng thời lồng ghép khám cho phụ nữ mang thai và chương trình dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con; những ca dương tính đã được điều trị và can thiệp kịp thời.

Chị Võ Thị Hồng Tím, cán bộ phụ trách phòng tư vấn, xét nghiệm sàng lọc HIV tại TYT phường An Hòa, quận Ninh Kiều, chia sẻ: Với sự hỗ trợ của địa phương và Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS, cán bộ trạm được tập huấn nâng cao kỹ năng tiếp cận cộng đồng; sự phối hợp chặt chẽ giữa TYT với nhân viên tiếp cận cộng đồng, cộng tác viên trong việc tư vấn cho khách hàng về xét nghiệm tại xã, phường, dần dần đã tạo lòng tin cho người dân địa phương về tầm quan trọng của xét nghiệm sàng lọc HIV, đặc biệt là cho các bà mẹ mang thai.

Trước đây, chị Thu (tên nhân vật đã được thay đổi) mang thai lần đầu và đến TYT phường An Hòa để khám thai. Được cán bộ trạm tư vấn, chị đồng ý xét nghiệm sàng lọc HIV tự nguyện và kết quả dương tính với HIV. Chị Thu tham gia điều trị ARV sớm, thai nhi được chăm sóc và điều trị dự phòng kịp thời nên khi sinh, bé không bị nhiễm HIV. 

Liên Hiệp Quốc đưa ra các mục tiêu đến năm 2020 có 90% số người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình; 90% người chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị ARV và 90% số người được điều trị ARV kiểm soát được tải lượng virus ở mức thấp để sống khỏe mạnh và làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV cho người khác. Ba mục tiêu này gọi tắt là 90-90-90 nhằm tiến tới kết thúc đại dịch HIV/AIDS vào năm 2030. Theo đó, xét nghiệm HIV sớm để biết tình trạng nhiễm HIV là tiền đề quan trọng để đạt mục tiêu 90-90-90 mà Việt Nam đang hướng tới. 

Năm 2017, ngành Y tế TP Cần Thơ đã mua và cấp trang thiết bị cho 15 TYT xã, phường tại 6 quận, huyện còn lại bằng kinh phí từ dự án Quỹ toàn cầu và kinh phí địa phương. Dự kiến đầu năm 2018, các trang thiết bị sẽ được đưa vào sử dụng để tăng độ bao phủ xét nghiệm sàng lọc HIV tại xã, phường. 

THÚY DUY