TRÍ VĂN (Tổng hợp)

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 21-9 đã đến Nhà Trắng và Ðồi Capitol trong chuyến thăm Mỹ lần thứ hai với mục tiêu thuyết phục các thành viên đảng Cộng hòa thông qua gói viện trợ thứ năm cho Kiev trị giá 24 tỉ USD. Song, bối cảnh chính trị lần này đã thay đổi so với chuyến thăm xứ cờ hoa của ông cách đây một năm.

 Tổng thống Ukraine Zelensky (giữa) và Chủ tịch Hạ viện Mỹ McCarthy (trái) trong cuộc gặp hôm 21-9. Ảnh: Daily Mail

Tổng thống Zelensky trong chuyến thăm đầu tiên tới Mỹ hồi tháng 12 năm ngoái đã nhận được sự tiếp đón nhiệt tình. Cả đảng Dân chủ và công chúng đều ủng hộ việc Mỹ tài trợ cho nỗ lực chiến tranh tại Ukraine. Khi đứng lên xin viện trợ và vũ khí trước cuộc họp chung của Quốc hội, Tổng thống Zelensky nhận được sự ủng hộ nhiệt thành của các thành viên tham dự.

Tuy nhiên, lần trở lại Mỹ lần này của nhà lãnh đạo Ukraine gặp không ít trở ngại. Theo Daily Mail, ông Zelensky đã tới tòa nhà Quốc hội Mỹ, gặp các nghị sĩ nhằm thuyết phục Washington tiếp tục hỗ trợ quân sự và tài chính cho Ukraine. Ông Zelensky trong cuộc họp lập luận rằng Ukraine đã làm suy yếu quân đội Nga nhưng Mát-xcơ-va có thể tái thiết lực lượng nếu Kiev không duy trì được thế trận trong vài tháng tới.

Song, thông điệp của ông Zelensky dường như bị bỏ ngoài tai. Trong khi Nhà Trắng từ chối cung cấp Hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân tầm xa (ATACMS) có thể bay xa tới 186 dặm khi bắn từ Hệ thống pháo phản lực cơ động cao (HIMARS), cho phép Kiev tấn công các tài sản Nga nằm sâu trong lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng, các thành viên đảng Cộng hòa trước đó ủng hộ Ukraine nay cũng “quay xe”, từ chối viện trợ thêm cho nước này. “Ðiều đầu tiên tôi muốn nói với Tổng thống Zelensky là hiện tại Hạ viện không có tiền cho Ukraine. Thành thật mà nói, đây không phải là thời điểm tốt nhất để ông ấy ở đây” - Hạ nghị sĩ Byron Donalds nói.

Daily Mail cho biết, ông Zelensky sau đó có cuộc gặp riêng với Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy, bày tỏ mong muốn được phát biểu trước toàn thể Quốc hội, giống như trong chuyến thăm Mỹ lần đầu tiên vào tháng 12-2022 nhưng lần này ông McCarthy đã từ chối. “Ông Zelensky muốn phát biểu trước Quốc hội nhưng chúng tôi không có thời gian” - ông McCarthy nói. Không rõ nội dung trong cuộc gặp riêng ra sao nhưng ông McCarthy vẫn không cam kết ủng hộ Quốc hội duyệt chi khoản ngân sách 24 tỉ USD bổ sung cho Ukraine theo mong muốn của chính quyền Tổng thống Joe Biden.

Không những vậy, sự ủng hộ của công chúng Mỹ dành cho Ukraine cũng sụt giảm. Cuộc thăm dò do CNN thực hiện hồi tháng 8 cho thấy đa số người Mỹ phản đối việc cấp thêm viện trợ cho Ukraine. Ðáng chú ý, tỷ lệ phản đối của các thành viên đảng Cộng hòa lên tới 71%. “Hãy nhìn đi, chúng ta đã đổ 100 tỉ USD tiền thuế của người Mỹ vào Ukraine. Chúng ta nợ những người nộp thuế Mỹ” - Hạ nghị sĩ Mike Garcia bày tỏ.

Trong khi đó, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby nói rằng việc Quốc hội chấp thuận yêu cầu viện trợ bổ sung trị giá 24 tỉ USD của Nhà Trắng dành cho Ukraine là “quá trình cấp thiết”, có tác động đáng kể đến cuộc chiến tại Ukraine. Một số thành viên đảng Cộng hòa khác cũng bày tỏ sự ủng hộ dành cho Ukraine. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham cho rằng hậu quả của việc ngừng viện trợ Ukraine là rất lớn, nó sẽ dẫn đến chiến tranh, phá hủy trật tự thế giới đã tồn tại và mang lại lợi ích cho thế giới. 

Cho đến nay, Quốc hội Mỹ đã phê duyệt khoảng 113 tỉ USD viện trợ quân sự và kinh tế cho Ukraine, gồm hơn 62 tỉ USD thông qua Lầu Năm Góc và hơn 46 tỉ USD thông qua Bộ Ngoại giao và Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ. Đến nay, Mỹ đã chi hơn 43 tỉ USD để hỗ trợ an ninh cho Ukraine kể từ khi Nga phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” hồi tháng 2-2022. Nếu các nhà lập pháp Mỹ không thông qua gói viện trợ thứ 5 trị giá 24 tỉ USD cho Ukraine thì Nhà Trắng vẫn còn quyền rút 5,5 tỉ USD để tiếp tục chuyển giao vũ khí cho Kiev trong năm tài khóa 2023 kết thúc vào tháng này.