Bên lề cuộc họp của các quốc gia thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) diễn ra mới đây tại Brussels (Bỉ), đại diện cấp cao Bộ Quốc phòng Litva, Ba Lan và Ukraina đã ký thỏa thuận thành lập một đơn vị quân đội chung. Theo đó, 3 bên sẽ cùng nhau cho ra đời một lữ đoàn mang tên LITPOLUKRBRIG có từ 2.000-5.000 quân và được chia thành nhiều tiểu đoàn với khoảng 600-1.500 binh sĩ để tham gia các chiến dịch gìn giữ hòa bình dưới sự bảo trợ của Liên Hiệp Quốc, Liên minh châu Âu (EU) hoặc NATO.

Tại châu Âu, các quốc gia thành viên NATO từng có những thỏa thuận hợp tác quân sự tương tự. Chẳng hạn, năm 1987, Pháp và Đức thống nhất thành lập một lữ đoàn chung, điều này đánh dấu cột mốc quan trọng trong quan hệ giữa hai quốc gia từng là kẻ thù của nhau hồi Đệ nhị thế chiến. Năm 1992, Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Bỉ và Luxembourg cùng thành lập một lực lượng phản ứng nhanh, tạo tiền đề xây dựng lực lượng quân đội hỗn hợp của EU sau này. Năm 1999, Đan Mạch, Đức và Ba Lan cũng thành lập một quân đoàn mà ngày nay gọi là Quân đoàn đa quốc gia Đông Bắc (MNC NE), sau khi kết nạp thêm Mỹ và các nước Baltic như Roumanie, Czech, Slovakia và Slovenia. Từ 10 năm qua, MNC NE, chủ yếu do 3 nước sáng lập đóng góp quân, thường xuyên tham gia các cuộc tập trận và đưa binh sĩ đi tác chiến, trong đó có chiến trường khốc liệt Afghanistan.

Việc hợp tác quân sự với các nước thành viên “cố cựu” của NATO đã giúp các nước Baltic có cơ hội gia nhập tổ chức này. Thế nên, quyết định của Ukraina khi tham gia lữ đoàn chung với Litva và Ba Lan, hai thành viên NATO, cũng nhằm mục tiêu đó. Mặt khác, không chỉ có Ukraina, LITPOLUKRBRIG còn có thể được mở rộng và chào đón các quốc gia Đông-Trung Âu, nhất là các nước cộng hòa trong thành phần Liên bang Xô-viết trước đây. Theo các nhà phân tích, Mỹ ủng hộ sáng kiến này vì không những lôi kéo được nhiều nước cắt đứt quan hệ quân sự gần gũi với Mát-xcơ-va, mà còn cản trở EU thực hiện tham vọng thành lập một lực lượng quân đội riêng bên cạnh NATO.

Nhưng toan tính và thực tế không phải lúc nào cũng gặp nhau. EU đã bắt đầu các cuộc thảo luận thành lập quân đội chung nhằm hạn chế sự phụ thuộc vào “chiếc ô an ninh” của NATO do Washington nắm vai trò chỉ huy. Trong khi đó, việc gia nhập NATO của Ukraina và các quốc gia lân bang của Nga ngày càng trở nên xa vời, đặc biệt là sau cuộc chiến Nga-Gruzia năm 2008. Phần lớn người dân Ukraina giờ đây tin rằng tham vọng gia nhập NATO là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia.

KIẾN HÒA (Theo RIA Novosti, Telegraph)