* Tỷ lệ công dân gửi đơn vượt cấp vẫn cao
Tại phiên làm việc ngày 7-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến vào các báo cáo của Tổng Thanh tra Chính phủ, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Trưởng Ban Dân nguyện, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội về tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân năm 2008.
Theo đánh giá của Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Tiến Hào, trong năm 2008, tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân có lắng dịu hơn, số lượng vụ việc khiếu nại, tố cáo có giảm so với năm 2007. Báo cáo của Trụ sở tiếp công dân của Đảng và Nhà nước tại Hà Nội, có 26 tỉnh, thành phố không có đoàn đông người và 23 tỉnh, thành phố có dưới 4 lượt đoàn đông người. Còn theo báo cáo của Trụ sở tiếp công dân của Đảng và Nhà nước tại thành phố Hồ Chí Minh, phần lớn các vụ khiếu nại đông người đều phát sinh từ những năm trước, đã được giải quyết nhiều lần nhưng chưa dứt điểm. Nội dung khiếu nại chủ yếu liên quan đến đất đai như khiếu nại liên quan đến việc thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, khiếu nại đòi lại đất cũ trước đây đưa vào tập đoàn sản xuất, nông lâm trường. Nội dung tố cáo chủ yếu là tố cáo cán bộ, công chức lãng phí, tiêu cực, tham nhũng, vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai, tài chính ngân sách... Tuy nhiên, ông Lê Tiên Hào cũng cho biết, tỷ lệ công dân gửi đơn vượt cấp lên Trung ương vẫn khá cao, ở một số địa bàn và trong một số thời điểm tình hình khiếu nại tố cáo vẫn còn những phức tạp.
Lý giải về nhiều nguyên nhân dẫn tới phát sinh khiếu nại, tố cáo phức tạp như hiện nay, ông Hào cho rằng, nguyên nhân hàng đầu là một số chính sách, pháp luật của Nhà nước chưa phù hợp với thực tế, nhất là trong lĩnh vực đất đai. Chẳng hạn như giá đất Nhà nước quy định còn thấp hơn so với giá đất thị trường. Cơ chế, chính sách về bồi thường, hỗ trợ, giải quyết việc làm khi Nhà nước thu hồi đất chưa đảm bảo được cuộc sống ổn định của người dân. Do chính sách về bồi thường, hỗ trợ cho người có đất bị thu hồi thường xuyên thay đổi theo hướng có lợi cho người dân, nên khi giải quyết được quyền lợi cho những người thu hồi đất mới thì những người có đất bị thu hồi trước đây có sự so bì, khiếu nại đòi bồi thường, đòi lại đất trước đây Nhà nước đã thu hồi. Ngoài ra, còn các nguyên nhân khác như công tác chỉ đạo, điều hành và quản lý Nhà nước còn nhiều yếu kém, nhất là trong lĩnh vực quản lý đất đai, thực hiện các dự án, dẫn đến phát sinh nhiều khiếu nại, tố cáo trên lĩnh vực này. Công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nhiều nơi thiếu đồng bộ, chưa hợp lý, tính khả thi thấp. Công tác quản lý Nhà nước về đất đai trong một thời gian dài bị buông lỏng, nhiều vi phạm trong lĩnh vực đất đai không được xử lý nghiêm minh, kịp thời; việc đo đạc, cắm mốc giới, lập bản đồ, hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất còn chậm và có nhiều sai sót. Tình trạng cán bộ, công chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn, thiếu trách nhiệm trong công tác diễn ra ở nhiều nơi; việc thanh tra, phát hiện và xử lý cán bộ, công chức vi phạm chưa kịp thời, chưa nghiêm; việc khắc phục các khuyết điểm còn chậm.
Lý giải về việc có tới 80 - 90% khiếu nại của công dân liên quan đến vấn đề đất đai, Trưởng ban Dân nguyện của Quốc hội Trần Thế Vượng khẳng định: Nguyên nhân sâu xa là do Luật Đất đai, nhưng cũng liên quan đến các luật khác như quy định về trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo. Ông Vượng cho rằng, cơ chế giải quyết khiếu nại hiện nay còn phức tạp, cả về thẩm quyền giải quyết cũng như trình tự, thủ tục giải quyết. Hơn nữa, ở nước ta hiện nay không có ai chuyên trách làm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo cả. Quy định Thủ trưởng cơ quan Nhà nước phải trực tiếp giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhưng “Thử hỏi những người đó có bao nhiêu việc cần làm, có phải nhiệm vụ chính của họ là giải quyết khiếu nại, tố cáo đâu. Thành ra, từ người giải quyết đến người tham mưu giúp việc đều kiêm nhiệm hết”- ông Vương nói. Chủ nhiệm Phùng Quốc Hiển đề nghị: “Thực sự hiện nay cấp Trung ương chủ yếu làm việc chuyển đơn thôi, địa phương vẫn phải là người giải quyết chính. Cho nên, quan trọng nhất vẫn là hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo tại cơ sở”.
Cuối phiên họp chiều nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến vào dự kiến chương trình xây dựng Luật, Pháp lệnh của Quốc hội năm 2009.
Ngày 8-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tập trung thảo luận về công tác phòng, chống tham nhũng và công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
BÍCH THỦY (TTXVN)
