Theo nghiên cứu mới đăng trên tạp chí JAMA Network Open, tập thể dục từ tuổi 45 hoặc lớn hơn có thể giúp giảm nguy cơ thoái hóa não về sau.

Tập thể dục giúp người trung niên phòng tránh nhiều bệnh về sau. Ảnh: Getty Images

Ước tính 57 triệu người trên thế giới đang mắc chứng mất trí nhớ và dự báo con số này ​​sẽ tăng gần gấp 3 lần đến năm 2050. Để tìm hiểu tác động của hoạt động thể chất đối với nguy cơ mất trí nhớ trong giai đoạn trưởng thành, nhóm nghiên cứu tại Khoa Y tế Công cộng thuộc Đại học Boston (Mỹ) đã phân tích dữ liệu sức khỏe của hơn 1.500 người đang ở giai đoạn đầu tuổi trưởng thành (từ 26-44 tuổi), gần 2.000 người trung niên (45-64 tuổi) và 900 người cao tuổi (65-88 tuổi).

Các tác giả phát hiện mức độ hoạt động thể chất ở giai đoạn đầu tuổi trưởng thành ít tác động đến việc giảm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ. Tuy nhiên, duy trì hoạt động này ở mức độ cao nhất trong giai đoạn trung niên và tuổi già giúp giảm lần lượt 41% và 45% nguy cơ mất trí nhớ. Thậm chí, đối với những người mang gien

APOE ε4, yếu tố di truyền mạnh nhất gây bệnh Alzheimer, thì hoạt động thể chất ở mức độ cao vẫn giúp giảm 66% nguy cơ mất trí nhớ.

Không bao giờ là quá muộn để tập luyện và bảo vệ sức khỏe trí não

Theo Tiến sĩ Raphael Wald, nhà tâm lý học thần kinh tại tổ chức Baptist Health South Florida (Mỹ), tập thể dục đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe mạch máu. Các yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh mạch máu phổ biến nhất bao gồm huyết áp cao, tiểu đường tuýp 2, bệnh tuyến giáp và cholesterol cao, có xu hướng xuất hiện ở tuổi trung niên và giai đoạn cuối của tuổi trưởng thành. Do vậy, tập thể dục trong những giai đoạn này sẽ có tác động lớn nhất đến việc hạ thấp nguy cơ mất trí nhớ.

Trong khi đó, Tiến sĩ Phillip Hwang, trưởng nhóm nghiên cứu, giải thích rằng hoạt động thể chất kéo giảm nguy cơ mất trí nhớ bằng cách cải thiện cấu trúc và chức năng não, giảm tình trạng sưng viêm cũng như trì hoãn quá trình tích tụ prôtêin beta-amyloid trong não. Prôtêin có hại này là dấu hiệu đặc trưng của bệnh Alzheimer.

Những phát hiện mới củng cố các phát hiện trước đây. Một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2022 cho thấy chỉ cần đi bộ 3.800 bước mỗi ngày cũng giảm 25% nguy cơ mất trí nhớ và đi bộ càng nhiều bước thì lợi ích càng lớn. Sử dụng xe đạp để di chuyển thay vì ô tô hoặc xe buýt được chứng minh là giúp giảm 19% nguy cơ mất trí nhớ và giảm 22% nguy cơ mắc Alzheimer.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), người trưởng thành nên tập aerobic cường độ vừa phải ít nhất 150-300 phút mỗi tuần hoặc tập aerobic cường độ cao tối thiểu 75-150 phút. Các bài tập này có thể là đi bộ nhanh 150 phút, chạy bộ hoặc đạp xe 75 phút và tập kháng lực (như nâng tạ, hít đất, kéo dây đàn hồi…) vài lần mỗi tuần.

Chạy bộ 30 phút xoa dịu triệu chứng trầm cảm

Chỉ cần tập thể dục cường độ vừa phải trong nửa giờ đủ để cải thiện tâm trạng tức thì ở người bị trầm cảm.

Để đi đến kết luận trên, nhóm nghiên cứu tại Đại học Bách khoa Hong Kong (Trung Quốc) đã yêu cầu 40 người tuổi từ 18-40 chạy trên máy chạy bộ trong 30 phút. Những trường hợp có triệu chứng bệnh sau đó đã bớt tức giận, bối rối, mệt mỏi, trầm cảm và lo âu nói chung.

Khi thử nghiệm ở chuột bị trầm cảm, các chuyên gia phát hiện việc tập luyện giải phóng hoóc-môn adiponectin, đi vào não và kích thích hoạt động ở vùng não liên quan đến điều hòa cảm xúc. Kết quả là tâm trạng chuột được cải thiện và tác dụng này kéo dài ít nhất 24 giờ.

Nghiên cứu mới cho thấy tập thể dục có thể trở thành một phần trong phác đồ điều trị cho những bệnh nhân đang chật vật chống chọi với trầm cảm.

HẠNH NGUYÊN (Theo CNN, Science Alert)