Nhiều người chọn uống nước tăng lực mỗi khi họ cảm thấy hơi lờ đờ, uể oải - bằng chứng là doanh số thức uống này tăng tới 5.000% từ năm 1994 đến năm 2014. Nhưng nhiều chuyên gia y tế lo ngại chúng là lựa chọn nguy hiểm hơn cà phê hoặc các nguồn caffeine khác, đặc biệt đối với thanh thiếu niên.

Lạm dụng nước tăng lực đe dọa sức khỏe thanh thiếu niên. Ảnh: SafeBee

Mặc dù những người độ tuổi 18-38 là khách hàng tiêu thụ nước tăng lực nhiều nhất, nhưng gần 1/3 thanh thiếu niên từ 12-17 tuổi sử dụng chúng một cách thường xuyên. Các nghiên cứu và báo cáo đã chỉ ra mối liên hệ đáng lo ngại giữa nước tăng lực và một loạt vấn đề sức khỏe - đặc biệt là các vấn đề về tim - ở những người trẻ tuổi.

Như ở Mỹ, ít nhất 2 thiếu niên đã bị nhồi máu cơ tim sau khi uống nước tăng lực và ít nhất 2 em khác bị rung tâm nhĩ, một loại rối loạn nhịp tim. Sean và Heidi Cripe ở Nam Carolina, có con trai Davis qua đời 2 năm trước, đã thúc đẩy một dự luật của tiểu bang nhằm hạn chế bán đồ uống này cho trẻ em dưới 18 tuổi. Các nhà lập pháp ở các tiểu bang Connecticut, Maryland, Illinois và Indiana cũng đã trình một dự luật tương tự nhằm cấm bán nước tăng lực cho trẻ em dưới 16 tuổi. Các chuyên gia y tế cho biết dù các dự luật đó có trở thành luật hay không, các bậc cha mẹ nên khuyên con mình tránh xa những sản phẩm này và người trẻ cũng cần thận trọng.

Được biết, những năm gần đây, các nước như Anh và Na Uy đã cân nhắc việc cấm bán nước tăng lực cho giới trẻ, trong khi Litva và Latvia đã thực thi lệnh cấm này.

Tại sao nước tăng lực là mối nguy sức khỏe?

Theo bác sĩ tim mạch Robert Segal, người sáng lập bệnh viện tim Manhattan Cardiology, hầu hết các loại nước tăng lực chứa caffeine nhiều hơn so với một tách cà phê tiêu chuẩn. Một tách cà phê 230ml có khoảng 100 mg caffeine, song phần lớn các nhãn hiệu nước tăng lực chứa hơn 350 mg caffeine mỗi lon (dung tích thường là 245ml), gần bằng ngưỡng có thể chịu được của một người trưởng thành khỏe mạnh là 400mg caffeine/ngày.

Bác sĩ Segal cho rằng với liều lượng từ ít đến vừa, caffeine có thể giúp cải thiện tâm trạng và giúp bạn cảm thấy tỉnh táo hơn. Tuy nhiên, tiêu thụ caffeine với số lượng lớn sẽ làm giảm khả năng giãn nở của các mạch máu, khiến chúng co hẹp lại và gây tăng huyết áp, có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ và tổn hại các cơ quan quan trọng khác. Một nghiên cứu gần đây công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Mỹ cho thấy, nước tăng lực cũng tác động đến hoạt động điện tim, nguy hiểm và có thể dẫn đến tử vong.

Ngoài mối quan tâm về lượng caffeine trong nước tăng lực, các chuyên gia còn quan ngại về các thành phần thường có trong sản phẩm này. Đường là một thành phần đáng kể. Với một tách cà phê, bạn có thể thêm 1 hoặc 2 muỗng đường, song nước tăng lực thường chứa từ 7 đến 14 muỗng đường. Tiêu thụ lượng đường như vậy thường xuyên có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường, béo phì và bệnh tim. Nước tăng lực còn chứa các thành phần bổ sung như guarana, taurine và nhân sâm không phải thích hợp với tất cả người dùng. Phản ứng từ các sản phẩm này có thể bao gồm đau đầu, hồi hộp, các vấn đề về tim, co giật và thậm chí đột tử. Tại Mỹ, số ca cấp cứu liên quan đến sử dụng nước tăng lực đã tăng gấp đôi từ năm 2007 đến năm 2011, lên gần 21.000 ca.

Nguy cơ đối với trẻ em và thanh thiếu niên

Các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng quan ngại nước tăng lực có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai sử dụng chúng, trong đó, trẻ em và thanh thiếu niên được coi là đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương.

Holly J. Benjamin, giáo sư tại Đại học Chicago và là đồng tác giả của khuyến cáo về đồ uống thể thao và nước tăng lực của Học viện Nhi khoa Mỹ (AAP), cho biết tác dụng thực sự và các mức liều lượng nguy hiểm không được biết đến, do đó, thật khó để nói liều lượng chất kích thích như thế nào thì an toàn cho thanh thiếu niên. Hai cuộc khảo sát riêng rẽ năm 2018 cho thấy hơn 40% thiếu niên tại Mỹ và 28% thiếu niên ở các nước Liên minh châu Âu thường xuyên  uống nước tăng lực. Các nghiên cứu ở Mỹ và Thụy Điển cũng chỉ ra mối liên hệ giữa tiêu thụ nước tăng lực với sâu răng ở trẻ em, có lẽ do lượng đường cao.

Hiệp hội đồ uống Mỹ tranh luận “caffeine là caffeine”, tiêu thụ từ nguồn nào không thực sự quan trọng, đồng thời cho rằng nước tăng lực an toàn nếu uống chừng mực. Theo bác sĩ Segal, nếu bạn đang ôn thi và buộc phải thức trắng đêm vài lần trong năm thì uống nước tăng lực có lẽ sẽ ổn, nhưng hầu hết những người mê thức uống này không dành chúng cho những dịp đặc biệt và họ cũng không dừng lại sau khi uống một lon. Trong khi đó, Giáo sư Benjamin cho biết caffeine có tác dụng đối với cơ thể đang phát triển của thanh thiếu niên, từ đầu đến chân. “Lượng caffeine có trong nước tăng lực có thể ảnh hưởng đến não, tim, cơ bắp và sự phát triển xương của trẻ. Ngoài ra, các cơn động kinh, bệnh tim và chấn thương cơ xương liên quan đến sử dụng nước tăng lực đã được báo cáo”, ông nói thêm.

HOÀNG ĐIỂU (Theo WebMD, Undark.org)