Các nhà nghiên cứu sinh vật tại Đại học Kansas (Mỹ) vừa giới thiệu những phương pháp bảo bọc con cái vô cùng lý thú và lạ kỳ của các loài động vật, từ nuôi con nhỏ trong miệng, ấp trứng trên lưng đến hy sinh cả bản thân để “bảo vệ con cái”…

Trong khi một số động vật con sau khi ra đời đã sẵn sàng đương đầu với cuộc sống để sinh tồn, số khác lại được nuôi dưỡng cẩn thận bởi mẹ của chúng. Caroline Chaboo, Phó giáo sư ngành sinh thái học và sinh vật học tiến hóa, cho biết việc nuôi nấng con bằng tình mẫu tử là một hành vi kỳ lạ trong thế giới động vật.

Nghiên cứu cho thấy có rất nhiều con mẹ muốn giám sát con mình chặt chẽ hàng ngày hàng giờ, nhưng ấn tượng nhất có lẽ là thủy tức (tên khoa học Ectopleura larynx) – một sinh vật ăn ấu trùng dưới biển, có đặc tính nuôi dưỡng con bằng cách liên kết thân thể với chúng. Nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi nhà sinh vật học Paulyn Cartwright là những người đầu tiên khám phá ra phương pháp nuôi con độc đáo này. “Ectopleura cái ấp con mình trong chiếc túi gọi là cuống nhụy. Khi đàn con vẫn còn non nớt, con mẹ cho chúng “định cư” trên một phần cơ thể của mình” – bà Paulyn cho biết. Theo thời gian, đàn thủy tức con liên kết mô của chúng với mẹ, tạo thành một bầy thủy tức có mẹ có con. “Bởi vì cả bầy có chung một hệ tiêu hóa, nên thủy tức mẹ có thể săn mồi và con của nó tận dụng các chất dinh dưỡng trong đó” – bà giải thích. Sự sắp đặt này rất có lợi cho đàn con, nếu không chúng sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt về thực phẩm và không gian sống.

Trong khi đó, những con ếch có túi như loài Gastrotheca monticola ở miền Bắc Peru ấp trứng trong cái túi trên lưng. Chuyên gia William Duellman cho biết trong giai đoạn phôi thai phát triển, mô của ếch mẹ có trao đổi khí với mang phôi lớn, nhưng không truyền năng lượng cho nó. Khác với hầu hết loài ếch đẻ đến 100 con khi chúng đã thành nòng nọc, ếch túi mẹ chỉ mang khoảng 20 trứng và những trứng này chứa một lượng lớn lòng đỏ, đó chính là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cho phôi phát triển qua giai đoạn ấu trùng. Sau đó, đám ếch con rời khỏi túi mẹ và bắt đầu cuộc sống của riêng chúng.

Nhiều loài cá giữ trứng an toàn trong miệng cho đến khi chúng nở ra và đàn cá con có thể tự do bơi lội. Tuy nhiên, loài cá Tocantins Eartheater sống ở sông Amazon có cách nuôi nấng đặc biệt hơn, khi chúng giữ đàn con non nớt trong miệng thêm một thời gian. Theo chuyên gia William Leo Smith, trong khi ấp trứng bằng miệng, cá mẹ sẽ không làm bất cứ điều gì có thể khiến nó đánh rơi dù chỉ một quả trứng. Điều đó đồng nghĩa nó sẽ nhịn ăn đến vài tuần, dành hết năng lượng để bảo vệ trứng. “Sau khi trứng nở, cá mẹ sẽ tiếp tục ấp đàn con nhưng thay vì giữ trong miệng, chúng để cá con bơi gần và dùng những tín hiệu khác nhau để cá con biết đâu là lúc cần trở về nhà – đó là miệng cá mẹ” – ông Smith nói. Bên cạnh giữ an toàn cho đàn cá con, những con cá mẹ tốt sẽ nuôi nấng và chăm sóc con đến khi chúng lớn lên và đủ mạnh để tự lo cho bản thân.

Có thể nói trong tất cả các loài, loài bọ lá có phương pháp chăm sóc và bảo vệ con chu đáo nhất. Nghiên cứu gần đây cho thấy khoảng 40.000 loài, gồm cả bọ rùa, sẵn sàng “hy sinh” bản thân vì con, bởi nếu nó rời xa con hoặc chết, đàn bọ con cũng chết. Giáo sư Chaboo cho biết một con bọ mẹ sẽ liên tục giám sát và bảo vệ bọ con từ nhỏ cho tới lúc trưởng thành. “Nó sẽ trông coi đàn ấu trùng khi chúng ăn, trong lúc canh chừng kẻ săn mồi, như ong bắp cày, và những kẻ tấn công đi ngang qua, chẳng hạn như kiến. Nó cũng sẵn sàng lấy thân mình che chở đàn con khi đứng trước kẻ thù, hoặc giậm chân và cố xua đuổi đối phương ra xa đàn con” – ông cho biết thêm.

HOÀNG ĐIỂU (Theo Daily Mail)