Cái chết của ba chị em ngoài 20 tuổi ở bang Rajasthan gần đây đã tô đậm tình trạng bạo lực gia đình liên quan của hồi môn tại quốc gia Nam Á.

Người đàn ông đặt vòng hoa lên di ảnh ba chị em tự tử vì của hồi môn ở bang Rajasthan. Ảnh: AFP

Các chị em gái Kalu, Kamlesh và Mamta Meena lấy ba anh em trai của một gia đình và sống chung nhà ở ngoại ô thành phố Jaipur, bang Rajasthan. Nhà chồng thường xuyên đánh đập họ, đặc biệt khi cha của ba người phụ nữ - ông Sardar Meena - không thể đáp ứng khoản tiền hồi môn mà các con rể đòi thêm. 

Cuối tháng rồi, cả ba chị em được phát hiện đã chết trong một giếng nước gần nhà. Các nạn nhân còn có con trai 4 tuổi và đứa con sơ sinh của Kalu, trong khi Kamlesh và Mamta đều đang mang thai. Trước khi nhảy giếng tự tử, ba chị em này đã để lại tin nhắn tuyệt mệnh chỉ trích nhà chồng. Cảnh sát đã bắt ba người chồng, mẹ chồng và chị chồng vì tội quấy rối đòi tiền hồi môn và ngược đãi vợ.

Cũng trong tháng 5, tòa án ở bang Kerala, miền Nam Ấn Độ, đã tuyên án 10 năm tù với một người đàn ông khiến vợ tìm đến cái chết vì liên tục gây sức ép đòi thêm tiền hồi môn. Trước đó, phía gia đình vợ đã đồng ý trao cho con rể của hồi môn gồm 100 đồng xu vàng, một miếng đất rộng hơn 4.000m2 và một xe ôtô.

Năm 2021, một người đàn ông ở Kerala đã bị bỏ tù chung thân sau khi dùng rắn độc giết vợ nhằm chiếm lấy chiếc ôtô mới cùng 500.000 rupee (6.500USD), những tài sản này do gia đình người vợ cung cấp để làm của hồi môn.

Không có lối thoát

Nhiều tổ chức ở Ấn Độ từng lên tiếng chống vấn nạn của hồi môn và bạo lực liên quan. Các nhóm như “Tổ chức phụ nữ cấp tiến Hyderabad”, “Mahila Dakshita Samity” (tổ chức giúp đỡ phụ nữ đến từ những gia đình bất hòa)… đã tiến hành nhiều cuộc biểu tình phản đối của hồi môn, quấy rối và gây chết người liên quan của hồi môn. Các chiến dịch này đề nghị cần cung cấp lời khuyên, hỗ trợ pháp lý cho phụ nữ. Nhờ đó, các trung tâm tư vấn và hỗ trợ pháp lý ra đời tại nhiều nơi trong nước.

Các tổ chức bảo vệ phụ nữ cũng khiến luật về của hồi môn thay đổi. Năm 1961, Luật cấm của hồi môn được thông qua, trong đó cấm thông lệ nhà gái phải đưa tiền hồi môn và việc quấy rối, tống tiền để lấy của hồi môn bị coi là hành vi phạm tội. Người vi phạm có thể bị phạt tù lên tới 6 tháng, phạt tiền 5.000 rupee hoặc cả hai. Trong thập niên 1980, các nhà lập pháp ở Ấn Độ đã cho phép buộc tội người chồng và gia đình nhà chồng gây ra cái chết cho vợ vì của hồi môn. Hình phạt là từ 7 năm tù giam tới chung thân.

Nhưng đến nay, phong tục này vẫn tồn tại, đặc biệt ở các vùng nông thôn, bởi định kiến xã hội coi phụ nữ là gánh nặng kinh tế và đòi bồi thường để chấp nhận họ là con dâu. Kavita Srivastava, nhà hoạt động của Liên minh Nhân dân Tự do Dân sự Ấn Độ, nhấn mạnh việc nhà chồng của ba chị em ở Rajasthan không chỉ đòi tiền hồi môn mà còn luôn tìm cách kiểm soát cuộc sống và hạn chế sự độc lập của họ. Theo bà, nguyên nhân cơ bản là sự chấp nhận rộng rãi trong xã hội Ấn Độ đối với bạo lực gia đình, khiến phụ nữ cảm thấy “mắc kẹt” trong mối quan hệ ngột ngạt.

Trong khi đó, tỷ lệ ly hôn ở Ấn Độ rất thấp do đây là điều cấm kỵ, vì vậy những người phụ nữ đã kết hôn không có lối thoát khỏi cảnh bị ngược đãi. Cứ 100 cuộc hôn nhân ở nước này thì chỉ có một trường hợp “đường ai nấy đi”. Cục Hồ sơ Tội phạm Quốc gia Ấn Độ ghi nhận hơn 10.000 đơn khiếu nại về của hồi môn, 7.000 vụ giết người liên quan đến vấn đề này trong năm 2020, tức khoảng 19 phụ nữ bị giết mỗi ngày. Hơn 1.700 phụ nữ tự sát trong năm đó vì lý do tương tự.

HẠNH NGUYÊN (Theo AFP, India Times)