Mất ngủ là hiện tượng rất phổ biến ở những người gặp chứng rối loạn giấc ngủ. Tình trạng mất ngủ kéo dài cũng gây nhiều phiền toái vì ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Theo các bác sĩ, triệu chứng này có thể kiểm soát và khắc phục được.

Mất ngủ, khó ngủ cũng có thể gặp ở người trẻ do nhiều nguyên nhân, người bệnh cần đi khám chuyên khoa để được tư vấn, điều trị phù hợp.

Nhiều nguyên nhân

Chị N.T.H. (36 tuổi, ngụ ở phường Hưng Phú, quận Cái Răng) cho biết, hơn hai tuần nay, chị bị mất ngủ, cảm giác ngủ không được ngon, không thoải mái. Đêm nào chị cũng tỉnh giấc liên tục và rất khó ngủ lại. Tình trạng mất ngủ khiến chị H. thường cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, khó tập trung làm việc.

Theo BS.CKI Thiều Quang Hùng, Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần TP Cần Thơ, thời gian qua, bệnh nhân bị mất ngủ, rối loạn giấc ngủ đến khám tương đối đông, ngoài những người lớn tuổi, mất ngủ cũng gặp nhiều ở người trẻ. Nguyên nhân là do áp lực cuộc sống và công việc, hoặc gặp những vấn đề khó khăn không thể vượt qua, bị căng thẳng quá mức, bị stress.

Theo các bác sĩ, rối loạn giấc ngủ có hai loại: rối loạn giấc ngủ nguyên phát và rối loạn giấc ngủ thứ phát. Rối loạn giấc ngủ nguyên phát hay còn gọi rối loạn giấc ngủ không thực tổn (không rõ nguyên nhân), bệnh nhân tự nhiên mất ngủ, khó đi vào giấc ngủ, ngủ nông, ngủ ít mặc dù không có lo lắng, buồn phiền chuyện gì. Rối loạn giấc ngủ thứ phát, có tìm thấy nguyên nhân, bệnh nhân bị mất ngủ do liên quan đến sang chấn tâm lý, sốc tâm lý; rối loạn về tâm thần như lo âu, trầm cảm, trong đó đa số bệnh nhân trầm cảm thường gặp triệu chứng mất ngủ. Ngoài ra, có thể do nhiều nguyên nhân khác như: rối loạn hưng cảm, loạn thần cấp, tâm thần phân liệt; bệnh nhân sử dụng các chất kích thích như trà, cà phê, nghiện ma túy, hàng đá; nghiện rượu; hoặc do các bệnh lý nội - ngoại khoa: tiểu đường, tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính…; sử dụng một số loại thuốc cũng có thể gây mất ngủ, khó ngủ…

Ở mỗi lứa tuổi, nhu cầu thời gian ngủ khác nhau, đặc biệt những trẻ nhỏ, nhu cầu ngủ nhiều hơn. Trái lại, ở người lớn tuổi, nhu cầu ngủ càng ngày càng giảm. Trung bình, người trong độ tuổi lao động, thời gian ngủ từ 6-8 giờ mỗi ngày, giấc ngủ như vậy về số lượng là bình thường. Mất ngủ là khi giấc ngủ không đủ về số lượng (thời gian), chất lượng ngủ không đạt, ngủ không sâu. Bác sĩ Hùng cho biết thêm, tình trạng mất ngủ nếu kéo dài sẽ khiến người bệnh mệt mỏi, suy nhược thần kinh, kém tập trung, nhức đầu, ăn uống không ngon miệng. Ngoài ra, còn có khả năng gây ra hội chứng quên, suy giảm trí nhớ, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, công việc, ảnh hưởng đến mối quan hệ trong gia đình (bệnh nhân bị rối loạn cảm xúc, hay cáu gắt, bực bội, khó chịu, không muốn tiếp xúc với ai…).

Cần điều trị sớm

BS.CKI Thiều Quang Hùng lưu ý: “Mất ngủ trong thời gian ngắn (1-2 ngày) nhưng những ngày sau đó có thể ngủ lại được, bù đắp thời gian thiếu ngủ thì không cần phải lo lắng. Trường hợp nếu mất ngủ thường xuyên, kéo dài, cơ thể suy nhược, giảm trí nhớ… nên đi khám chuyên khoa, tìm hiểu nguyên nhân. Qua thực hiện xét nghiệm cận lâm sàng, kiểm tra tâm lý, đánh giá mức độ mất ngủ, các bác sĩ chuyên khoa tâm thần sẽ tư vấn hướng điều trị phù hợp, dùng thuốc hoặc không dùng thuốc. Trường hợp nặng có bệnh lý kèm theo như: trầm cảm, lo âu, rối loạn tâm thần, triệu chứng của nhiều căn bệnh khác, người bệnh cần nhập viện điều trị.

Việc sử dụng thuốc chuyên dùng điều trị triệu chứng mất ngủ đòi hỏi cần có sự tư vấn, chỉ định chặt chẽ của các bác sĩ chuyên khoa, bệnh nhân không nên tự ý mua thuốc uống. Một số thuốc ngủ có thể gây nghiện, tác dụng phụ, do đó cần có chỉ định phù hợp. Nếu mất ngủ có nguyên nhân liên quan đến cách sống, có thể điều chỉnh để đạt được giấc ngủ ngon và tốt hơn như: sắp xếp công việc, nếp sống phù hợp, tập thể dục thường xuyên, tham gia các buổi sinh hoạt cộng đồng, vui chơi giải trí lành mạnh để giảm stress, tránh căng thẳng, áp lực; tránh sử dụng các chất kích thích gây nghiện như rượu, thuốc lá… Quan tâm đến chế độ dinh dưỡng, thực hiện lối sống lành mạnh cũng chính là cách chăm sóc tốt sức khỏe thể chất và tâm thần.

Bài, ảnh: HƯƠNG GIANG