Nhà thơ Lê Chí với tập thơ song ngữ “If… Nếu…” vào chiều 31-12-2019.

Chiều 31-12-2019, trước thềm năm mới, nhà thơ Lê Chí nhận được tin vui khi NXB Hội Nhà văn xuất bản tập thơ thứ 11 của anh, in song ngữ Anh - Việt mang tên “If… Nếu…”. Thấy anh vui như trẻ thơ, chúng tôi đã hỏi chuyện anh, một nhà thơ nguyên là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam những năm 1980…

►  Thật vui khi tập thơ “If… Nếu…” kịp ra đời vào chiều cuối năm để đón năm mới 2020. Cảm xúc của anh lúc này ra sao?

- Tôi vui lắm. Không phải chỉ vì thơ mình được dịch ra tiếng nước ngoài mà “If…Nếu…” thực sự là sản phẩm của tình bạn chân thành và cảm động giữa những người có thể nói là còn rất xa lạ.

►  Tập thơ song ngữ này ra đời từ một tình bạn văn chương Việt - Mỹ. Anh có thể kể lại câu chuyện này?

- Mùa hè năm 2015, tôi được Hội Nhà văn Việt Nam cử đi dự trại viết tại Viện William Joiner (Tổ chức Cựu chiến binh Mỹ ở thành phố Boston, bang Massachusetts, Mỹ). Đúng hơn, đây là cuộc gặp gỡ giữa những người hoạt động văn học đã từng tham chiến ở hai phía. Chuyện trò lan man, không có chủ đề rõ ràng, nó như là tâm tình giữa những người bạn lâu ngày gặp lại.

Tôi đã tặng cho những cựu chiến binh ở Viện Willam Joiner vài tập thơ viết trong những năm sau chiến tranh. Không nghĩ rồi người ta sẽ dịch thơ mình. Bỗng một ngày cuối 2018, nhận được bản thảo tập “If…Nếu…”, tôi có phần ngạc nhiên. Thì ra con người, để hiểu được nhau, đến được với nhau cũng không phải khó lắm. Với người làm thơ thì dầu là những ẩn khuất trong lòng họ cũng khó mà giấu được qua những câu chữ trần tình biến ảo của chính mình.

►  Riêng việc chuyển ngữ của Giáo sư Nguyễn Bá Chung và nhà thơ Fred Marchant, dường như họ cũng rất đồng điệu?

- Tôi không nghĩ là đồng điệu hay “gặp nhau” gì đó trong những câu thơ rời rạc của mình. Chẳng qua nó cũng là sự ngẫu nhiên vốn có trong cảm nhận của mỗi người. Cái chính là mình có đủ thật lòng thừa nhận nó hay không mà thôi. Rất may và cũng rất mừng là tôi sớm gặp được những người bạn như Giáo sư - nhà thơ Nguyễn Bá Chung và Fred Marchant ở cách nhau nửa vòng trái đất. Qua “If… Nếu…” người đọc không khó nhận ra tấm lòng của bạn đã thấm đẫm trong các bản dịch tập thơ.

►  Bây giờ nói về nội dung. Anh gởi gắm những gì vào đây sau 10 tập thơ đã xuất bản kể từ tập đầu tiên in trong thời chiến trước 1975?

- Tôi chẳng có tham vọng “gởi gắm” gì. Làm thơ chính là để tự giải tỏa mình. Với tôi làm thơ còn là cách ghi chép không gian thời gian đời sống bằng cảm xúc mà thôi. Tôi hay nói vui với bạn bè, không thật với thơ thì đừng mong mình thật với ai. Do vậy, những ghi chép ấy cần cân nhắc thận trọng, bởi nó còn có thể giúp mình ứng xử với những diễn biến phức tạp của cuộc sống hàng ngày.

► Năm mới 2020 anh đã 81 tuổi. Nhưng dường như người con Cà Mau  vẫn thích “ngẫm nghĩ cà phê” như mấy chục năm qua?

- Tôi sống thực tế lắm, cố gắng “làm vệ sinh” thường xuyên đầu óc mình để bớt mất thời giờ cho những nghĩ ngợi mà mình không với tới được. “Liệu cơm gắp mắm” cũng là cách tôi thường nghĩ  để tự điều chỉnh mình.

HUỲNH KIM (thực hiện)