Tuần qua, nhiều ngân hàng thông báo giảm lãi suất (LS) cho vay với mục đích hỗ trợ, chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp và người đi vay, mức giảm cao nhất lên đến 0,2%/tháng. Động thái giảm LS cho vay được thực hiện song song với mục tiêu siết chặt và nâng chất lượng tín dụng. Vì vậy, theo nhiều người, LS cho vay tuy có giảm nhưng người đi vay chưa chắc sẽ “dễ thở” hơn.

* XU HƯỚNG GIẢM LÃI SUẤT

Theo đánh giá của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam chi nhánh Cần Thơ, tiền gửi của các tổ chức tín dụng tại NHNN đầu tháng 4-2008 thấp hơn mức dự trữ bắt buộc, nên các tổ chức tín dụng tăng cường thu hút vốn để thực hiện dự trữ bắt buộc dẫn đến LS trên thị trường tăng. NHNN đã kịp thời hỗ trợ vốn ổn định thị trường, nên số dư tiền gửi trong tuần đã tăng dần. Tuy nhiên, tính trung bình từ đầu tháng, số dư tiền gửi vẫn thấp hơn dự trữ bắt buộc của tháng.

Trong tuần từ 31-3 đến 4-4-2008, LS giao dịch bằng đồng Việt Nam (VND) trên thị trường liên ngân hàng có sự biến động tương đối lớn đối với các kỳ hạn ngắn; LS giao dịch các kỳ hạn dài ít biến động hơn. Trong đó, LS qua đêm tăng từ 4,22%/năm vào ngày đầu tuần (31-3-2008) lên 9,7%/năm vào ngày cuối tuần (4-4-2008); LS cho vay kỳ hạn 1 tuần tăng từ 8,15%/năm lên 11,1%/năm; LS cho vay kỳ hạn 2 tuần giảm nhẹ từ 10,3%/năm xuống còn 9,8%/năm; LS giao dịch bằng USD ít biến động.

Từ ngày 2-4-2008, các ngân hàng thương mại thực hiện thỏa thuận với Hiệp hội Ngân hàng về việc áp dụng mức trần lãi suất huy động VND và USD. Do đó, các mức LS huy động có kỳ hạn đều giảm so với trước. LS cho vay tại các ngân hàng thương mại Nhà nước phổ biến ở mức: ngắn hạn khoảng 14,6%/năm, trung và dài hạn khoảng 16,2%/năm; tại các ngân hàng thương mại cổ phần, LS ngắn hạn khoảng 18,42%/năm, trung và dài hạn khoảng 21,85%/năm. Trong tuần từ 7-4 đến 11-4, một số ngân hàng đã điều chỉnh giảm LS cho vay một số kỳ hạn xuống từ 0,05-0,2%/tháng cho khách hàng cá nhân và doanh nghiệp vừa và nhỏ như: Ngân hàng Đông Á, Sài gòn Thương tín (Sacombank), Xuất nhập khẩu (Eximbank). Lãi suất cho vay USD tương đối ổn định.

Khách hàng giao dịch tại Ngân hàng Ngoại thương chi nhánh Cần Thơ. Ảnh: a.k

Ở TP Cần Thơ, hiện chỉ mới có Ngân hàng Đông Á chi nhánh Cần Thơ và Ngân hàng Ngoại thương chi nhánh Cần Thơ chính thức công bố giảm LS cho vay. Mức giảm của Ngân hàng Đông Á khoảng 0,1%/tháng, còn Ngân hàng Ngoại thương chi nhánh Cần Thơ giảm 0,005%/tháng cho khách hàng lớn và giảm 0,2%/tháng cho khách hàng cá thể. Sacombank chi nhánh Cần Thơ cho biết vẫn đang chờ chỉ đạo từ hội sở. Còn Eximbank Cần Thơ cho biết vẫn chưa thể giảm LS cho vay. Hiện tại, LS cho vay của chi nhánh này ở mức từ 1,45-1,8%/tháng.

Theo báo cáo của NHNN Việt Nam chi nhánh Cần Thơ, hiện tại, LS cho vay của các ngân hàng trên địa bàn phổ biến ở mức từ 1,4-1,5%/tháng. Trong quí I-2008, tổng dư nợ cho vay trên địa bàn đạt 22.000 tỉ đồng, tổng vốn huy động trên địa bàn đạt khoảng 11.800 tỉ đồng, đáp ứng khoảng 53% dư nợ. Tuy nhiên, tình hình nợ xấu có xu hướng tăng, lên mức 2% so với mức 1,13% vào năm 2007, dù vẫn còn nằm trong tỷ lệ nợ xấu cho phép.

* LÝ LẼ CỦA NGÂN HÀNG

Theo nhận định của NHNN, số dư tiền gửi của một số ngân hàng tại NHNN từ đầu tháng đến 11-4 vẫn thấp hơn dự trữ bắt buộc, nên nhu cầu thu hút thêm vốn của một số ngân hàng vẫn cao. Vì vậy, đã xảy ra tình trạng một số ngân hàng trì hoãn, chậm áp dụng trần LS huy động theo thỏa thuận với Hiệp hội Ngân hàng từ ngày 2-4. Một số ngân hàng còn tung ra những chương trình huy động vốn có LS thưởng, hoặc phát hành kỳ phiếu với LS cao hơn trần LS huy động sau ngày 2-4. Một giám đốc ngân hàng chi nhánh Cần Thơ tỏ ra bức xúc, nói: “Nếu đã đạt được thỏa thuận trần LS huy động thì phải thực hiện nghiêm. Nhưng trong tình hình hiện nay, ngân hàng nào thực hiện nghiêm túc thì chịu thiệt. Trong ngày 2-4, đã có khách hàng của tôi rút tiền chuyển sang ngân hàng khác, vì ngân hàng này vẫn giữ nguyên LS huy động 1%/tháng kỳ hạn từ 1-12 tháng cho đến hết ngày 2-4”. Còn một số ngân hàng áp dụng trễ thì giải thích: do chậm nhận được văn bản chỉ đạo từ hội sở.

Từ ngày 1-4 đến 30-5-2008, Ngân hàng TMCP Hàng Hải (Marittime Bank) cũng có chương trình huy động chứng chỉ tiền gửi tiết kiệm bằng ngoại tệ với LS huy động USD các kỳ hạn từ 6,2-6,5%/năm, cao hơn nhiều so với LS trần thỏa thuận ở mức 6%/năm. Ông Trần Mạnh Đạt, Phó Giám đốc Marittime Bank chi nhánh Cần Thơ, nói: “Chương trình huy động chứng chỉ tiền gửi của chúng tôi đã được cấp phép từ trước khi có thỏa thuận trần LS huy động của Hiệp hội Ngân hàng. Vì vậy, không thể nói chúng tôi vi phạm thỏa thuận này”. Đây cũng là lý lẽ của nhiều ngân hàng còn đang áp dụng những chương trình huy động vốn có LS cao hơn mặt bằng LS chung hiện nay.

Theo nhiều ngân hàng, việc điều chỉnh giảm LS cho vay là để chia sẻ khó khăn với khách hàng. Tuy nhiên, thực hiện chủ trương siết chặt và nâng chất lượng tín dụng của NHNN, nhiều ngân hàng đã xếp loại, sàng lọc khách hàng khi xét vay. Vì vậy, mức LS cho vay phổ biến đã giảm nhưng một số khách hàng bị xếp loại “B” vẫn còn phải vay vốn ở mức cao, thậm chí khó vay vốn. Ông Phạm Hồng Phúc, Giám đốc Ngân hàng Đông Á chi nhánh Cần Thơ, cho biết: “Do chủ trương khống chế tăng trưởng dư nợ nên chi nhánh Cần Thơ hạn chế cho vay khách hàng mới (vẫn xét cho vay những khách hàng có uy tín tốt). Sau khi điều chỉnh giảm LS cho vay, hiện LS cho vay tại đây phổ biến từ 1,12-1,5%/tháng. Tuy nhiên, tùy vào đối tượng khách hàng, tài sản thế chấp, phương án sử dụng vốn và loại hình sản phẩm, Ngân hàng Đông Á chi nhánh Cần Thơ sẽ xét vay và có thỏa thuận LS cho vay với khách hàng. Vì vậy, vẫn có những hồ sơ vay áp dụng LS 1,7%/tháng”.

Thông tin từ Sacombank cũng cho biết: ngân hàng này có điều chỉnh giảm LS cho vay khoảng 1%/năm nhưng chủ yếu áp dụng cho khách hàng lớn, tùy từng kỳ hạn và mục đích vay vốn... Ông Vũ Xuân Tuấn, Giám đốc Techcombank chi nhánh Cần Thơ, cho biết: “Techcombank Cần Thơ chưa giảm LS cho vay nhưng việc xét cho vay vẫn diễn ra bình thường vì nguồn vốn của ngân hàng vẫn còn dồi dào. Chúng tôi đã tiến hành xếp loại khách hàng để làm cơ sở xét cho vay và thỏa thuận LS”.

Ông Hà Hồng Ngọc, Giám đốc NHNN Việt Nam chi nhánh Cần Thơ, nói: “Chủ trương chung của Nhà nước là khống chế tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế năm 2008 không quá 30%. Tuy nhiên, vẫn có những chỉ tiêu linh hoạt phù hợp cho từng tổ chức tín dụng. Vấn đề cốt lõi là tăng trưởng tín dụng đảm bảo chất lượng để hoàn thành mục tiêu tăng trưởng của nền kinh tế. Tuy ở Cần Thơ, nhiều ngân hàng hiện đã đạt tốc độ tăng trưởng dư nợ gần 30% trong quý I-2008, nhưng nhiều ngân hàng hoạt động rất tốt, đảm bảo chất lượng tín dụng và nguồn vốn dồi dào thì khó có thể áp dụng cứng nhắc tỷ lệ khống chế dư nợ 30%. Điển hình như Ngân hàng Miền Tây vừa tăng vốn điều lệ lên 1.000 tỉ đồng. Nếu khống chế tăng trưởng tín dụng của ngân hàng này ở mức 30% là không hợp lý. Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo về điều hành chính sách tiền tệ theo hướng tăng cường vai trò kiểm tra, giám sát của NHNN, đảm bảo chất lượng tín dụng và không áp đặt trong hoạt động của các ngân hàng”.

Kim Xuyến

Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 91/TB-VPCP ngày 07-4-2008 thông báo kết luận của Thủ tướng về việc triển khai thực hiện các biện pháp kiềm chế lạm phát, ổn định vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội và tăng trưởng bền vững. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu NHNN: Chỉ đạo rà soát và kịp thời xử lý những bất cập trong hoạt động ngân hàng, bảo đảm phù hợp với tình hình và mục tiêu theo chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ; Tiếp tục tập trung đáp ứng tốt nhu cầu vốn cho sản xuất, kinh doanh, cho các dự án có hiệu quả và có khả năng trả nợ đúng hạn, chú trọng cho vay lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ sản xuất, hộ nghèo, đồng bào vùng khó khăn, lũ lụt. Kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng năm 2008 bằng các biện pháp phù hợp, đi  đôi với nâng cao chất lượng tín dụng; Thực hiện các biện pháp để định hướng và ổn định lãi suất thị trường; trước mắt, không duy trì việc quy định lãi suất huy động trần; từng bước hướng tới thực hiện chính sách lãi suất thực dương theo cơ chế thị trường...