Bất chấp nhiều chiến dịch rộng lớn gần đây của khu vực nhằm trấn áp hoạt động lừa đảo xuyên quốc gia, giới phân tích cảnh báo nỗ lực này vẫn khó ngăn tình trạng tội phạm tiếp tục “bùng nổ” và lan rộng khắp Ðông Nam Á.

Biển cảnh báo gần trạm kiểm soát quân sự ở Thái Lan về nguy cơ bị bắt cóc và ép làm việc tại các ổ lừa đảo. Ảnh: AP

Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), những hang ổ lừa đảo cắm rễ sau sự xuống dốc của ngành kinh doanh cờ bạc tại Ðông Nam Á. Sau đại dịch COVID-19, các băng nhóm do người Trung Quốc cầm đầu càng tăng cường hoạt động trên khắp Myanmar, Lào và Campuchia.

Thủ đoạn chính thường là dụ dỗ người tìm việc bằng các thông tin tuyển dụng giả trong nhiều lĩnh vực việc nhẹ lương cao như công nghệ thông tin, lập trình máy tính. Nạn nhân đến sẽ bị tịch thu hộ chiếu, nhốt lại trong các khu được bảo vệ nghiêm ngặt. Sau đó, họ bị buộc tham gia nhiều mô hình lừa đảo như hẹn hò, mua bán bất động sản đến đầu tư qua các nền tảng phổ biến như WhatsApp và Facebook với lợi nhuận thu về cho tổ chức ước tính hàng chục tỉ USD/năm.

Gần đây, các băng đảng buôn người chuyển mục tiêu sang diễn viên trẻ Trung Quốc sẵn sàng chấp nhận rủi ro. Hồi tháng 1, Tổng cục Phát thanh và Truyền hình Trung Quốc phải phát cảnh báo đến giới nghệ sĩ về nạn lừa đảo, dụ dỗ tham gia các vai diễn ở nước ngoài sau vụ nam diễn viên Vương Tinh bị bắt cóc ở Thái Lan và rơi vào đường dây buôn người ở Myanmar. Khi vụ việc trở thành tâm điểm chú ý trên mạng xã hội, các quan chức Thái Lan - Myanmar dưới áp lực từ Trung Quốc đã đàm phán và tiến hành giải cứu sau khi xác nhận nam diễn viên là nạn nhân bị lừa bán.

Sức ép với Thái Lan và tính toán của Trung Quốc

Trong nhiều năm, Thái Lan chứng kiến tội phạm gia tăng dọc biên giới với số vụ bắt cóc không ngừng tăng lên và các khu phức hợp lừa đảo mọc lên như nấm. Do thiếu kiểm soát, chính phủ gần như bị hạn chế trong hành động ngăn chặn.

Nhưng vào thời điểm kinh tế suy thoái hiện nay, nhiều vụ bắt cóc bị phanh phui khiến ngành du lịch Thái Lan “mất điểm”. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Thái Lan phụ thuộc nhiều vào du lịch, trong đó khách đại lục chiếm tỷ trọng rất lớn. Năm ngoái, Thái Lan chào đón 6,7 triệu du khách Trung Quốc và Bộ Du lịch Thái Lan đặt mục tiêu tăng lên 9 triệu lượt trong năm nay. Nhưng theo số liệu của Tổng cục Du lịch Thái Lan, khoảng 10.000 du khách Trung Quốc gần đây đã hủy tour đến xứ Chùa Vàng sau vụ diễn viên Vương Tinh.

Trước lợi ích kinh tế bị đe dọa, Thái Lan buộc phải tăng cường nỗ lực triệt phá tội phạm, chẳng hạn như cắt điện và dịch vụ viễn thông tới các khu phức hợp lừa đảo gần biên giới Myanmar. Bangkok còn triển khai quân đội tại các cửa khẩu, đồng thời ban lệnh bắt giữ nhiều thủ lĩnh chủ chốt của lực lượng dân quân Myanmar đang kiểm soát những vùng lãnh thổ có các ổ lừa đảo.

Trong bối cảnh ảnh hưởng của Mỹ ở khu vực dần bị thay thế sau khi Tổng thống Donald Trump tái đắc cử, nghiên cứu viên cao cấp Joanne Lin cho biết vị thế của Trung Quốc chắc chắn tăng lên ở Ðông Nam Á với ví dụ rõ ràng là Bangkok đang có nhiều động thái “xoay trục” sang Bắc Kinh. Ðáp lại, Trung Quốc bắt đầu thúc đẩy quan hệ chặt chẽ hơn với Thái Lan thông qua thỏa thuận song phương tăng cường hợp tác an ninh, thực thi pháp luật và tư pháp ký hồi tháng 2. Ðây cũng là mô hình giúp Trung Quốc củng cố vị thế tại Campuchia từ năm 2022.

Thách thức chưa thể giải quyết

Ðầu tháng 3, Trung Quốc tuyên bố triệt phá hoàn toàn các trung tâm lừa đảo tại miền Bắc Myanmar trong nỗ lực chung với Thái Lan, Myanmar và Campuchia để xóa bỏ các ổ nhóm tội phạm công nghệ cao, bảo vệ an ninh mạng và quyền lợi người dân Ðông Nam Á. Tuy nhiên, thông tin ghi nhận mới đây cho biết khoảng 100.000 người vẫn còn tham gia vận hành các trung tâm lừa đảo ở khu vực biên giới Thái Lan - Myanmar, trong đó không ít người chủ động tìm đến Myawaddy để hành nghề lừa đảo.

Thực tế này cho thấy cuộc chiến đẩy lùi các đường dây lừa đảo trực tuyến vẫn còn gian nan. Những tuần gần đây, có báo cáo cho biết các nhóm tội phạm đang tìm cách chuyển hoạt động từ Myanmar sang Campuchia. Trước đó, Chỉ số Tội phạm có tổ chức toàn cầu phát hiện công dân Trung Quốc tại Campuchia có liên quan tống tiền, bảo kê, buôn người, buôn bán ma túy và rửa tiền thông qua sòng bạc và các dự án xây dựng.

Trong khi Bắc Kinh tiếp cận và giải quyết song phương với PhnomPenh, các chuyên gia cho biết các tổ chức tội phạm bắt đầu “đa dạng hóa” cách lừa đảo, bao gồm chuyển mục tiêu từ nạn nhân Trung Quốc sang công dân nhiều nước khác trên khắp thế giới. Hiện chúng ưu tiên nhắm vào người nói tiếng Anh, cũng như nạn nhân ở Ấn Ðộ và châu Phi. Nếu không sớm có hành động, các chuyên gia cảnh báo nguy cơ ngành lừa đảo chuyển hướng sang những quốc gia xa xôi để hoạt động dễ dàng hơn.

MAI QUYÊN (Theo CNA)