30/09/2022 - 08:26

Mỹ quyết khôi phục ảnh hưởng tại Nam Thái Bình Dương 

HẠNH NGUYÊN (Theo SCMP, Reuters)

Mỹ công bố chiến lược và cam kết viện trợ số tiền lớn tại hội nghị thượng đỉnh giữa nước này và các đảo quốc Thái Bình Dương diễn ra trong 2 ngày 28 và 29-9, với hy họng kiềm chế ảnh hưởng và sự hiện diện ngày càng lớn của Trung Quốc trong khu vực.

Ngoại trưởng Mỹ Blinken (trái) đón tiếp lãnh đạo các đảo quốc Thái Bình Dương tại Washington ngày 28-9. Ảnh: AP

Viện trợ số tiền lớn

Thái Bình Dương đang trở thành “đấu trường” lớn của Mỹ và Trung Quốc. Nhưng phe chỉ trích cho rằng Washington không quan tâm nhiều các đảo quốc tại đây cho đến khi Bắc Kinh thiết lập quan hệ ngoại giao với Quần đảo Solomon năm 2019. Mỹ hy vọng sẽ thay đổi nhận thức này thông qua hội nghị thượng đỉnh diễn ra tại Washington.

Phát biểu tại phiên khai mạc, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken thông báo hai bên đã nhất trí về “một tuyên bố đối tác giữa Mỹ và Thái Bình Dương”. Theo ông, điều này cho thấy hai bên “có chung tầm nhìn về tương lai và quyết tâm cùng nhau xây dựng tương lai”. “Mọi quốc gia, bất kể lớn nhỏ như thế nào, cũng đều có quyền chọn con đường của mình. Mỹ chia sẻ quan điểm của các vị và chúng tôi cam kết sẽ giúp nhận ra điều đó” Ngoại trưởng Blinken nói với lãnh đạo và đại diện của 14 quốc đảo tại buổi tiệc trưa ngày 28-9.

Theo một quan chức cấp cao, trong nỗ lực giải quyết những vấn đề đáng lo ngại nhất của khu vực, Mỹ sẽ chú trọng vào tình trạng biến đổi khí hậu, giáo dục, đầu tư, thương mại và phục hồi từ đại dịch COVID-19. Những ưu tiên của Mỹ bao gồm đảm bảo rằng có thêm nhiều quốc gia không nối gót Solomon và Kiribati ngã về phía Trung Quốc; hệ thống cáp quang Internet mở rộng dưới biển không sử dụng công nghệ của Bắc Kinh; tăng cường giám sát các vùng biển để kiểm tra sự hiện diện quân sự và các đội tàu cá của Trung Quốc.

Ngoài ra, Washington cũng sẽ thực hiện những bước đi cụ thể nhằm cải thiện quan hệ với khu vực. Các bước này bao gồm kế hoạch nâng số lượng cơ quan đại diện ngoại giao tại các đảo quốc Thái Bình Dương từ 6 lên 9; tăng cường hơn nữa hiện diện ngoại giao, tái thiết lập phái bộ khu vực của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ tại Fiji; đẩy mạnh sự hiện diện của lực lượng tuần duyên Mỹ tại khu vực và đưa tình nguyện viên của Tổ chức Hòa bình quay trở lại các đảo quốc. Mỹ cũng sẽ chỉ định một phái viên đầu tiên tới Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương (PIF), tổ chức quan trọng của khu vực.

Ngoại trưởng Blinken cũng khẳng định Mỹ sẽ đóng góp 4,8 triệu USD cho sáng kiến “Các nền kinh tế xanh kiên cường” để thúc đẩy ngư nghiệp, nông nghiệp và du lịch. Hồi tháng 2-2022, ông Blinken đã trở thành ngoại trưởng Mỹ đầu tiên đến thăm Fiji trong 37 năm.

Các quan chức Mỹ cho biết chính quyền Tổng thống Joe Biden sẽ thông báo khoản đầu tư hơn 860 triệu USD vào các chương trình mở rộng nhằm hỗ trợ các đảo quốc Thái Bình Dương, bên cạnh con số hơn 1,5 tỉ USD mà Washington đã rót vào khu vực này trong thập niên qua. Theo tờ Washington Post, tất cả lãnh đạo các đảo quốc dự hội nghị, bao gồm Thủ tướng Solomon Manasseh Sogavare, đã đồng ý với bản tuyên bố chung gồm 11 điểm. Các báo cáo trước đó cho rằng ông Sogavare không sẵn sàng ký bản tuyên bố này.

“Mắc kẹt” trong cuộc tranh giành ảnh hưởng

Ðây là lần đầu tiên Mỹ đón tiếp nhiều lãnh đạo đến từ  Nam Thái Bình Dương, nơi mà nước này từng coi là sân sau hàng hải kể từ Thế chiến thứ hai, nhưng Trung Quốc đang có những bước tiến vững chắc vào khu vực. Do vậy, một số đảo quốc đã phàn nàn về việc bị kẹt trong cuộc tranh giành ảnh hưởng giữa hai siêu cường.

Hồi tháng 4, Mỹ cùng các đồng minh Úc và New Zealand bất ngờ khi biết Trung Quốc bí mật ký thỏa thuận an ninh với Solomon, châm ngòi lo ngại rằng Bắc Kinh có thể đặt căn cứ quân sự tại đây. Cuối tháng rồi, Chính phủ Solomon lại từ chối cho tàu tuần duyên Oliver Henry của Mỹ cập cảng để tiếp tế hậu cần như thường lệ, và còn đề nghị tất cả các nước đối tác tạm ngưng các chuyến thăm hoặc tuần tra của hải quân, cho đến khi điều chỉnh lại quy trình thăm cảng. Những động thái của Honiara đã thôi thúc Washington mở hội nghị thượng đỉnh giữa Mỹ và các đảo quốc Thái Bình Dương lần đầu tiên kể trên.

Chia sẻ bài viết