Máy bay chiến đấu Apache Mỹ sắp bán cho Đài Loan.

Bộ Quốc phòng Mỹ vừa thông báo với quốc hội nước này về kế hoạch bán số vũ khí tối tân trị giá 6,5 tỉ USD cho Đài Loan. Động thái trên ngay lập tức vấp phải sự phản đối quyết liệt từ Trung Quốc. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lưu Kiến Siêu hôm 4-10 tuyên bố Bắc Kinh phản đối mạnh mẽ hành động của Washington, cho rằng nó làm tổn hại nghiêm trọng đến quan hệ Trung -Mỹ. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng triệu tập đại biện lâm thời Đại sứ quán Mỹ ở Bắc Kinh tới để yêu cầu hủy bỏ thương vụ này.

Theo kế hoạch, Mỹ sẽ bán cho Đài Loan 330 tên lửa đánh chặn hiện đại Patriot III (trị giá 3,1 tỉ USD), 30 máy bay lên thẳng Boeing Apache (2,5 tỉ USD), 32 tên lửa trang bị cho tàu ngầm Harpoon cùng một số trang thiết bị quân sự khác. Thật ra, ban đầu Washington dự định cung cấp cho Đài Loan số vũ khí trị giá đến 12 tỉ USD và thực hiện từ năm 2001, nhưng sau đó phải hoãn lại và loại chiến đấu cơ Blackhawk cùng tàu ngầm chạy bằng diesel ra khỏi hợp đồng vì nhiều lý do, mà chủ yếu là nhằm tránh căng thẳng quá mức trong quan hệ với Bắc Kinh. Hợp đồng mua bán mới sẽ được thực hiện nếu trong vòng 30 ngày Quốc hội Mỹ không phản đối. Theo các nhà phân tích, rất ít khả năng các nghị sĩ Mỹ cản trở thương vụ này.

Trung Quốc xem Đài Loan là một tỉnh ly khai và dọa sẽ sử dụng vũ lực nếu Đài Loan chính thức tuyên bố độc lập. Washington tuy ủng hộ chính sách một Trung Quốc (Mỹ cắt quan hệ ngoại giao với Đài Loan và thiết lập bang giao với Trung Quốc năm 1979), nhưng lại cam kết bảo vệ Đài Loan nếu bị Trung Quốc tấn công. Chính quyền Đài Loan nói rằng hiện Trung Quốc đang nhắm hàng trăm tên lửa vào hòn đảo này nên yêu cầu Mỹ nhanh chóng cung cấp vũ khí để tăng cường khả năng tự vệ. Không khó để thấy rằng Đài Loan luôn là vấn đề nhạy cảm nhất trong quan hệ Trung-Mỹ.

Bên cạnh vụ Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan, Trung Quốc còn khó chịu với báo cáo mới đây của Hội đồng cố vấn an ninh quốc tế (ISAB, trực thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ), trong đó kiến nghị Lầu Năm Góc cần phát triển các hệ thống vũ khí mới, nhất là “lá chắn tên lửa”, để đối phó với việc Trung Quốc đang đẩy mạnh phát triển các loại vũ khí hạt nhân và qui ước. Theo báo cáo này, Trung Quốc hiện có 20 tên lửa có khả năng tấn công các mục tiêu trên lãnh thổ Mỹ, và dự kiến tới năm 2015, Trung Quốc sẽ có trên 100 tên lửa hạt nhân, kể cả những tên lửa có khả năng mang nhiều đầu đạn. Đáp lại, người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington nói rằng sau 30 năm đổi mới, việc Trung Quốc mạnh hơn và có ảnh hưởng hơn trên trường quốc tế là lẽ tự nhiên, và bất kỳ luận điệu nào nhằm biến Trung Quốc thành một mối đe dọa đều là dối trá.

LÊ DÂN (Theo Reuters, NYTimes)