Cảnh giác trước hoạt động quân sự phối hợp ngày càng gia tăng giữa Nga và Trung Quốc ở ngoài khơi Alaska, quân đội Mỹ đã điều binh sĩ tới chuỗi đảo Aleutian như một phần của hoạt động triển khai lực lượng nhằm bảo vệ các lợi ích quan trọng tại khu vực này.

Binh sĩ Mỹ đang được triển khai tới đảo Shemya. Ảnh: U.S. Air Force

Theo thông báo từ Sư đoàn Không vận số 11 của Lục quân Mỹ, khoảng 130 binh sĩ cùng 2 hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao (HIMARS) đã được triển khai tới đảo không người Shemya. Khu vực này cách thành phố Anchorage của tiểu bang Alaska 1.930km về phía Tây Nam, nơi Mỹ duy trì hoạt động căn cứ không quân có từ thời Chiến tranh Thế giới thứ 2. Trước đó, vào thời điểm Nga - Trung Quốc tiến hành cuộc tập trận quân sự “Ocean-24” ở Thái Bình Dương và Bắc Băng Dương, quân đội Mỹ đã triển khai tàu khu trục tên lửa dẫn đường và tàu của Lực lượng Tuần duyên (USCG) đến Tây Alaska.

Việc điều chuyển lực lượng của Lầu Năm Góc ở vùng đệm Alaska diễn ra trong bối cảnh chiến đấu cơ Nga gia tăng tần suất tiếp cận lãnh thổ Mỹ. Theo đó, các lực lượng Mỹ có trụ sở tại Alaska tuần qua đã phát hiện và theo dõi 8 máy bay quân sự Nga trong các vụ xâm nhập riêng biệt vào Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) Alaska. Các hoạt động này được cho là một phần của cuộc tập trận chung với Trung Quốc. Hồi tháng 7, các cuộc tập trận tương tự cũng diễn ra gần Alaska, dẫn tới vụ xâm nhập ADIZ Alaska đầu tiên của lực lượng đặc nhiệm máy bay ném bom chung Nga - Trung.

Theo lời Thiếu tướng Pat Ryder, phát ngôn viên Lầu Năm Góc, đây không phải lần đầu tiên Mỹ phát hiện máy bay Nga hay Trung Quốc ở khu vực lân cận. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên chiến đấu cơ của 2 nước đối thủ cùng nhau xâm nhập ADIZ Alaska. Đây là một động thái mới cho thấy sự mở rộng hợp tác quân sự “gây lo ngại” mà Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin từng đề cập.

Trong một tuyên bố, thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Dan Sullivan nói rằng hoạt động phối hợp của Nga và Trung Quốc đang gia tăng ngoài khơi Alaska và những sự cố leo thang ở trên không lẫn trên biển chứng minh vai trò quan trọng của Bắc Cực trong cuộc cạnh tranh quyền lực lớn giữa Mỹ, Nga và Trung Quốc. Qua đây, ông kêu gọi Quốc hội và Nhà Trắng làm nhiều hơn nữa để ngăn chặn các vụ xâm nhập, bao gồm bỏ phiếu về Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng Quốc gia cho phép bổ sung 790 triệu USD để hỗ trợ xây dựng lực lượng bảo vệ lợi ích quan trọng ở Alaska và xa hơn nữa. Ông Sullivan còn đề nghị mở lại cơ sở hàng không hải quân Adak trên quần đảo Aleutian vốn đóng cửa vào năm 1997.

Theo Bộ Tư lệnh Phòng thủ Hàng không Vũ trụ Bắc Mỹ (NORAD), số lượng các cuộc xâm nhập như trên dao động hằng năm và NORAD trung bình một năm phải xuất kích máy bay chặn khoảng 6 đến 7 lần. Năm ngoái, có 26 máy bay Nga đi vào khu vực Alaska và ở thời điểm này năm nay là 25. Trong khi đó ở trên biển, USCG cho biết đã cử tàu tuần tra nội địa Stratton tiến hành nhiệm vụ thường lệ ở biển Chukchi để theo dõi 2 tàu ngầm, một khu trục hạm và một tàu kéo của Hải quân Nga xâm nhập Vùng đặc quyền kinh tế Mỹ (EEZ), cách mũi đất Point Hope của bang Alaska khoảng 96km về phía Tây Bắc. Theo USCG, các tàu Nga vượt ranh giới hàng hải Mỹ để tránh băng biển và hoạt động đó được phép theo các quy tắc quốc tế. Tuy nhiên, Tư lệnh Tuần duyên số 17, Chuẩn đô đốc Megan Dean nói rằng USCG đang tích cực tuần tra trên Biển Bering, Eo biển Bering cùng Biển Chukchi để bảo vệ lợi ích chủ quyền và nguồn cá của Mỹ, cũng như thúc đẩy các chuẩn mực hàng hải quốc tế.

Những tháng gần đây, USCG liên tục chạm trán tàu Nga. Như hồi tháng 8, một tàu tuần tra của Mỹ đang làm nhiệm vụ thường lệ quanh quần đảo Aleutian đã chạm trán một tàu Nga trong EEZ của Mỹ trên vùng biển quốc tế. Trước đó, USCG trong khi tuần tra đã phát hiện 4 tàu quân sự Trung Quốc ở khu vực phía Bắc quần đảo Aleutian, cũng trong vùng EEZ của Mỹ trên vùng biển quốc tế. Trong tháng 7, quân đội Mỹ chặn 2 máy bay ném bom Nga đang bay cùng 2 máy bay ném bom Trung Quốc trong vùng ADIZ Alaska. Cách đây 2 năm, một tàu của USCG đã phát hiện 3 tàu hải quân Trung Quốc và 4 tàu hải quân Nga di chuyển trong cùng đội hình cách đảo Kiska của Alaska khoảng 137km về phía Bắc trên Biển Bering.

MAI QUYÊN (Theo AP, CBS)