Kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của ngành ngân hàng quý I-2024 do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam thực hiện cho thấy, các tổ chức tín dụng (TCTD) nhận định, quý I-2024, mặt bằng lãi suất cho vay và huy động có thể giảm nhẹ. Dự báo dư nợ tín dụng có thể tăng 14,2% trong năm 2024.

Tín hiệu tích cực

Theo NHNN, năm 2023, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống tăng 13,71% so với cuối năm 2022 (mục tiêu năm 2023 tăng 14%). Có thể thấy, trải qua một năm đầy khó khăn và thách thức, ngành ngân hàng đối mặt với nhiều rủi ro bên trong và bên ngoài, nhưng vẫn đảm bảo các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra.

Các TCTD kỳ vọng tình hình kinh doanh tốt hơn. Ảnh minh họa

Trong bối cảnh nhiều nền kinh tế thế giới neo lãi suất ở mức cao (Fed 4 lần tăng lãi suất lên mức 5,25-5,5%/năm; ECB 5 lần tăng lên mốc 4,25%/năm…), nhiều đồng tiền trên thế giới mất giá mạnh, đồng USD biến động mạnh. Nhưng NHNN đã điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt. Qua 4 lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành, với tổng mức giảm từ 0,5-2%/năm đã hỗ trợ cho các TCTD giảm mặt bằng lãi suất huy động và cho vay. Đến nay, lãi suất cho vay và lãi suất tiền gửi đã giảm hơn 2,5%/năm so với cuối năm 2022 ở các khoản vay mới tại các ngân hàng thương mại (NHTM), góp phần đưa dòng vốn lãi suất thấp ra thị trường, hỗ trợ nền kinh tế.

Theo NHNN, tính đến ngày 20-12-2023, lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân của các giao dịch mới phát sinh ở các NHTM là 3,9%/năm và 6,7%/năm. Đến ngày 31-12-2023, tín dụng toàn nền kinh tế đạt khoảng 13,56 triệu tỉ đồng, tăng 13,71% so với cuối năm 2022. Mặc dù khó khăn, nhưng các ngân hàng đã huy động vốn được hơn 13,5 triệu tỉ đồng…, chứng tỏ niềm tin của người dân, tổ chức và doanh nghiệp đối với hoạt động của ngân hàng.

Còn theo kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của ngành ngân hàng quý I-2024 do NHNN thực hiện, năm 2023, có 78,6% TCTD ước tính lợi nhuận trước thuế tăng trưởng dương so với năm 2022; có 17,9% TCTD ước lợi nhuận âm và 3,6% cho biết không thay đổi. Với kết quả năm 2023, các TCTD kỳ vọng quý I và cả năm 2024, tình hình kinh doanh sẽ khả quan hơn.

Kỳ vọng giảm các rủi ro

Với tình hình kinh doanh và lợi nhuận trước thuế năm 2023 tăng trưởng ở mức thấp, chưa đạt như kỳ vọng, các TCTD kỳ vọng quý đầu năm và cả năm 2024 sẽ khả quan hơn. Nhưng năm 2024, lợi nhuận trước thuế có thể phục hồi chậm hơn so với tình hinh kinh doanh. Bởi các diễn biến lãi suất và lạm phát trên thế giới vẫn khó dự báo, nhiều nền kinh tế đang ở trong trạng thái neo lãi suất cao, lạm phát tăng trở lại.

Kết quả điều tra cũng phản ánh, trái ngược với kỳ vọng giảm, ở kỳ điều tra này, các TCTD nhận định tỷ lệ nợ xấu/dư nợ tín dụng trong quý IV-2023 tiếp tục xu hướng “tăng nhẹ”. Tổng thể năm 2023, các TCTD cho rằng mặt bằng rủi ro tăng đáng kể so với năm 2022 và tăng mạnh so với dự báo ban đầu. Sang năm 2024, các TCTD kỳ vọng với chính sách điều hành của NHNN cùng những hỗ trợ từ chính sách vĩ mô thì mặt bằng rủi ro có thể giảm, tạo điều kiện cho ngân hàng hoạt động ổn định. Các TCTD kỳ vọng, nợ xấu/dư nợ tín dụng sẽ “giảm nhẹ” trong quý I-2024.

Các TCTD kỳ vọng nhu cầu vay vốn cải thiện hơn năm 2023. Ảnh minh họa 

Các TCTD cũng nhận định, nhu cầu vay vốn sẽ “cải thiện” mạnh hơn nhu cầu tiền gửi và thanh toán, khác với diễn biến năm 2023. Với trạng thái thanh khoản dồi dào của quý cuối năm 2023, các TCTD cho biết trạng thái “tốt” sẽ tiếp tục duy trì và dồi dào cho cả năm 2024.

Quý I-2024, các TCTD dự báo mặt bằng lãi suất cho vay và huy động có thể giảm nhẹ; bình quân kỳ vọng giảm 0,3-0,4 điểm phần trăm và giảm 0,2 điểm phần trăm cả năm 2024. Huy động vốn toàn hệ thống dự báo tăng bình quân 2,6% quý đầu năm và tăng 12,1% cả năm 2024, tương đương với kỳ vọng kỳ điều tra trước. Dư nợ tín dụng toàn hệ thống dự báo tăng 4,4% trong quý đầu năm 2024 và tăng 14,2% trong năm 2024 (đã điều chỉnh tăng 0,4 điểm phần trăm so với mức dự báo 13,8% so với kỳ điều tra trước).

Theo kết quả điều tra, 71,6% TCTD đánh giá các nhân tố nội tại đã giúp “cải thiện” tình hình kinh doanh của đơn vị trong năm 2023 và 81,8% TCTD kỳ vọng “cải thiện” trong năm 2024. Bên cạnh đó, có 7,3% TCTD nhận định tổng thể các nhân tố nội tại làm “suy giảm” tình hình kinh doanh của đơn vị trong năm 2023 và dự kiến cho cả năm 2024, chủ yếu là do nhân tố “Năng lực tài chính của đơn vị” (4,4-7,1% TCTD lựa chọn). “Chính sách lãi suất, tín dụng, tỷ giá của đơn vị” tiếp tục được 71,4-72,6% TCTD đánh giá là nhân tố nội tại quan trọng nhất ảnh hưởng tích cực tới tình hình kinh doanh của đơn vị trong 3 quý liên tiếp cũng như cả năm 2023 và năm 2024 (80,5% TCTD lựa chọn).

Đối với các nhân tố khách quan, các TCTD đánh giá “Chính sách tín dụng, lãi suất và tỷ giá của NHNN” tiếp tục là nhân tố quan trọng nhất giúp “cải thiện” tình hình kinh doanh của TCTD trong quý IV-2023, cả năm 2023 và kỳ vọng cho cả năm 2024, sau đó đến “Cầu của nền kinh tế đối với sản phẩm dịch vụ của đơn vị” và “Điều kiện kinh doanh và tài chính của khách hàng”. Trong năm 2024, các TCTD kỳ vọng tất cả các nhân tố khách quan có tác động tích cực hơn so với năm 2023.

Bài, ảnh: SONG NGUYÊN