Tất cả các nhãn hiệu nước hoa cao cấp trên thế giới đều tuyên bố không khoan nhượng đối với hành vi sử dụng lao động trẻ em. Song, hãng tin Anh BBC vừa công bố một cuộc điều tra riêng vào mùa hè năm 2023 cho thấy nhiều chuỗi cung ứng của các hãng nước hoa lớn đã sử dụng lao động trẻ em để thu hái hoa nhài, một nguyên liệu quan trọng trong ngành sản xuất nước hoa.

Trẻ em thu hái hoa nhài trong các thước phim do BBC ghi.

Theo BBC, hoa nhài được sử dụng trong sản phẩm nước hoa Lancôme Idôle L'Intense của thương hiệu Lancôme, cũng như nước hoa Ikat Jasmine và Limone Di Sicilia của AERIN Beauty đều đến từ Ai Cập, nơi cung ứng khoảng 50% sản lượng hoa nhài của thế giới. Những người trong ngành công nghiệp nước hoa tiết lộ rằng một số công ty sở hữu nhiều thương hiệu nước hoa xa xỉ đang thắt chặt ngân sách, dẫn đến mức lương rất thấp. Điều này khiến những người hái hoa nhài ở Ai Cập buộc phải lôi kéo thêm con đi làm để tăng thu nhập.

Điển hình như trường hợp của Heba, một phụ nữ sống ở quận Gharbia, được xem là “thủ phủ hoa nhài” của Ai Cập. Hàng ngày, cô thường đánh thức bốn đứa con từ 5 đến 15 tuổi của mình từ 3 giờ sáng để bắt đầu việc hái hoa nhài, trước khi sức nóng của Mặt trời có thể làm hỏng hoa. Heba nói rằng mình cần các con phụ giúp vì càng hái được nhiều hoa thì mẹ con cô càng kiếm được nhiều tiền. Vào buổi đêm mà phóng viên BBC đến quay phim bí mật, 5 mẹ con Heba hái được 1,5kg hoa nhài. Sau khi trả 1/3 số tiền kiếm được cho chủ đất, cô còn lại khoảng 1,5 USD (gần 38.000 đồng), số tiền ít ỏi trong bối cảnh lạm phát ở Ai Cập đang ở mức cao nhất mọi thời đại và những người thu hoạch hoa thường sống dưới mức nghèo khổ.

Thông thường, sau khi được hái và cân xong, hoa nhài sẽ được chuyển đến các điểm thu gom của một số nhà máy địa phương chuyên chiết xuất dầu từ hoa. Hàng năm, các nhà máy này sẽ quyết định giá hoa nhài được trả cho những người giống như Heba.

Hiện khó để thống kê chính xác có bao nhiêu lao động trẻ em trong số 30.000 người tham gia vào ngành trồng hoa nhài ở Ai Cập. Nhưng trong thời gian đi quay phim bí mật vào mùa hè 2023, phóng viên BBC đã được nhiều người dân kể rằng do giá mua hoa nhài thấp nên họ cần phải đưa con cái mình đi theo làm việc để hái được nhiều hoa hơn. Tại 4 địa điểm mà phóng viên đến thăm, họ ghi nhận trong số những người thu hái hoa nhài làm việc tại các trang trại nhỏ, có khá nhiều trẻ em dưới 15 tuổi. Theo luật pháp Ai Cập, việc thuê người dưới 15 tuổi làm việc trong khoảng thời gian từ 19 giờ đêm đến 7 giờ sáng là bất hợp pháp.

Trong tài liệu quảng cáo của mình, các công ty nước hoa thường khẳng định họ chỉ tìm các nhà cung cấp nguyên liệu có đạo đức, đồng thời, những đơn vị sử dụng lao động trong chuỗi cung ứng đó cũng đã ký thư cam kết với Liên Hiệp Quốc (LHQ) về việc tuân thủ các quy định làm việc an toàn và không sử dụng lao động trẻ em. Nhưng theo một giám đốc điều hành cấp cao của hãng nước hoa Givaudan, vấn đề là do các công ty nước hoa thiếu sự giám sát đối với chuỗi cung ứng của họ.

Ông Tomoya Obokata, báo cáo viên đặc biệt của LHQ về các hình thức nô lệ thời hiện đại, cho biết ông cảm thấy khó chịu trước những bằng chứng của BBC. “Trên giấy tờ, họ (ngành công nghiệp nước hoa) hứa hẹn rất nhiều điều tốt đẹp, cũng như tính minh bạch của chuỗi cung ứng và cuộc chiến chống sử dụng lao động trẻ em. Nhưng qua những đoạn phim này, họ thực sự không thực hiện những điều đã cam kết” - ông Obokata bức xúc nói.

Phản ứng trước thông tin sử dụng lao động trẻ em, L'Oréal (chủ sở hữu của Lancôme) cho biết họ cam kết tôn trọng luật nhân quyền. Còn Estée Lauder (chủ sở hữu AERIN Beauty) nói rằng họ đã liên hệ với các nhà cung cấp của mình để xác thực thông tin.

NGUYỆT CÁT