Theodore Karasik, Giám đốc Viện nghiên cứu và phân tích quân sự Vùng Vịnh và Cận Đông có trụ sở ở Dubai (Các tiểu Vương quốc A-rập Thống nhất) cho rằng chuyến thăm Kabul của Tổng thống Ahmadinejad ngay sau khi ông Gates rời khỏi đây là một phần trong chiến lược đối ngoại đầy tham vọng của Iran. “Nước này đang muốn trở thành một cường quốc khu vực bằng cách đối chọi với Mỹ ngay trên điểm nóng Iraq và Afghanistan”, ông Karasik nhận định.

Theo các nhà phân tích, chuyến thăm Kabul lần đầu tiên trong nhiệm kỳ hai của Tổng thống Iran có thể làm “lu mờ” hình ảnh của ông chủ Lầu Năm Góc tại Afghanistan 2 ngày trước đó. Người ta hiểu rằng ông Gates đến Afghanistan là để thu hút sự chú ý và lôi kéo sự ủng hộ của dư luận đối với chiến lược an ninh mới của chính quyền Barack Obama trong cuộc chiến đầy khó khăn của Mỹ ở Afghanistan.

Ông Gates đã thăm thành phố Now Zad từng được mệnh danh là “thành phố ma” (vì trước đây nó nằm dưới quyền kiểm soát toàn bộ của phe Taliban trong khi quân đội Mỹ và NATO không dám đặt chân tới). Now Zad giáp thành phố Marjah. Cả hai thành phố này là mục tiêu trung tâm của chiến dịch quân sự quy mô lớn chưa từng có của quân đội Mỹ, NATO và Afghanistan từ tháng 2-2010 nhằm truy quét các tay súng Taliban. Mỹ coi chiến dịch mang tên Moshtarak (Sát cánh bên nhau) này là cuộc thử nghiệm kiểu chiến tranh đô thị tránh gây thương vong cho dân thường nhằm lấy lòng dân chúng địa phương.

Tuy nhiên, hãng tin IPS cho biết thành phố Marjah mà chính quyền Mỹ nói có 80.000 cư dân thật ra là một khu vực nông nghiệp rộng lớn của tỉnh Helmand, nên đội quân 7.500 người của Mỹ, NATO và Afghanistan dễ dàng đẩy lùi nhóm phiến quân chừng 400-1.000 tay súng. Và dù giới chức Mỹ tung hô rằng họ đã giành “chiến thắng vang dội” tại đây, nhưng Ủy ban nhân quyền độc lập của Afghanistan tố cáo quân đội Mỹ và đồng minh gây thương vong cho nhiều dân thường hơn là lực lượng nổi dậy.

Không thu phục được lòng dân Afghanistan và cũng chẳng diệt trừ được quân nổi dậy, ông Gates quay sang cáo buộc Tehran “chơi trò nước đôi”, cho rằng “Iran một mặt tìm kiếm sự ủng hộ của chính phủ Afghanistan, nhưng mặt khác phá hoại những nỗ lực của Mỹ và NATO thông qua việc giúp đỡ quân nổi loạn Taliban”. Có điều, cũng giống như cuộc đối đầu giữa Mỹ và Iran trong vấn đề hạt nhân của Tehran, ông chủ Lầu Năm Góc chẳng chưng ra được bằng chứng nào cho cáo buộc của mình. Tổng thống Ahmadinejad một lần nữa phản pháo, rằng chính sự hiện diện của quân Mỹ ở Afghanistan đã châm ngòi cho xung đột sắc tộc tại khu vực.

KIẾN HÒA (Theo IPS và AFP)