Các tổ chức y tế cảnh báo tình trạng thừa cân béo phì trên toàn thế giới đang gia tăng nhanh chóng như một đại dịch, với rất nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe, tuổi thọ và chất lượng sống. Tuy nhiên, một vấn đề cũng đáng báo động khác là nhiều người tìm cách giảm cân thần tốc khiến sức khỏe, thậm chí tính mạng bị đe dọa. Các chuyên gia khuyến cáo, 2 yếu tố cốt lõi để có thể trạng khỏe mạnh chính là thực hiện chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý, lành mạnh.

Chế độ dinh dưỡng kết hợp tập luyện thể thao giúp cơ thể khỏe mạnh.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, hiện nay cứ 8 người thì có một người thừa cân, béo phì. Người bị thừa cân, béo phì không chỉ hạn chế vận động mà còn mặc cảm vì thân hình quá khổ, đồng thời rất lo ngại các biến chứng sức khỏe như bệnh mỡ trong máu, đái tháo đường, tim mạch, đột quỵ, cơ xương khớp, hiếm muộn, kể cả các bệnh lý ung thư… Lẽ đó, người thừa cân, béo phì tìm mọi cách để giảm cân và mong muốn giảm cân nhanh là điều có thể hiểu. Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh, không nên áp dụng các phương pháp giảm cân quá nhanh hoặc quá cực đoan, có thể gây ra nhiều hậu quả xấu cho sức khỏe, như suy kiệt cơ thể, rối loạn chuyển hóa và các nguy cơ bệnh lý khác. Thay vào đó, cần có một lộ trình giảm cân khoa học, lâu dài và phù hợp với từng cá nhân.

PGS.TS Nguyễn Xuân Ninh, Phó Viện Trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho rằng, các phương pháp giảm cân nhanh, trong một tuần, một tháng giảm được vài cân mà không cần điều chỉnh chế độ ăn, tập luyện, chỉ việc uống thuốc, đó những phương pháp phản khoa học, mang lại rất nhiều hệ lụy. Bên cạnh đó, những người muốn giảm cân nhanh bằng cách nhịn ăn, nhịn uống, chỉ uống nước hoa quả,… trước mắt giảm được cân, nhưng cũng mau chóng rơi vào tình trạng mệt mỏi do cơ thể mất nước, thiếu vi chất, rối loạn điện giải dẫn đến suy kiệt, không đủ năng lượng để làm việc, hoạt động hằng ngày. Tình trạng giảm cân sai cách kéo dài dẫn đến các rối loạn về hormone và nội tiết. Thực tế đã xảy ra những trường hợp giảm cân nhanh biến chứng đến huyết áp, trụy tim mạch, thậm chí đột quỵ, tử vong.

Trong chương trình truyền hình trực tuyến với chủ đề Bí quyết giảm cân an toàn, các chuyên gia cung cấp nhiều thông tin hữu ích về cách tiếp cận giảm cân một cách an toàn, hiệu quả và bền vững, với sự kết hợp hài hòa giữa chế độ dinh dưỡng và hoạt động thể chất, cùng với sự hỗ trợ từ các chuyên gia và gia đình, xã hội. Theo PGS Nguyễn Xuân Ninh, các nguyên nhân chính dẫn đến thừa cân, béo phì, bao gồm: chế độ ăn uống không phù hợp, thiếu vận động, yếu tố di truyền và một số bệnh lý. Trong quá trình giảm cân, cần điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và tập luyện thể dục thể thao. Tuy nhiên, người giảm cân cần lưu ý cung cấp đủ hàm lượng protein và chất xơ trong khẩu phần ăn. Vì thiếu hụt protein có thể dẫn đến tình trạng suy nhược cơ thể, trong khi thiếu chất xơ có thể gây rối loạn tiêu hóa.

Chị Nguyễn Thị Phương Lan, Trưởng Bộ môn khiêu vũ thể thao Hà Nội, thuộc Sở Thể dục Thể thao Hà Nội nhấn mạnh vai trò của hoạt động thể chất trong việc giảm cân và cần được điều chỉnh phù hợp với từng cá nhân, bao gồm cả thời gian, loại hình tập luyện, thời điểm tập luyện. Việc kết hợp hợp lý giữa chế độ ăn uống và tập luyện là then chốt để đạt được hiệu quả giảm cân. Hiện nay trong giới trẻ xuất hiện trào lưu sống chậm, ở yên tại chỗ, kết hợp chữa lành và giảm cân. Thực trạng này tiềm ẩn nguy cơ gia tăng tình trạng thừa cân béo phì đang có xu hướng trẻ hóa. Người thừa cân lại thường thèm ăn, ăn nhiều và ít vận động lại thừa cân ngày càng nhiều, tạo thành một vòng luẩn quẩn. “Vì vậy, để quá trình giảm cân đạt hiệu quả, người bệnh cần kiềm chế trong thói quen ăn uống và có tính kỷ luật kiên trì trong vận động, tập luyện”, chị Lan khuyến cáo. 

Trong chương trình tư vấn, các chuyên gia cũng lưu ý về vai trò của gia đình và xã hội trong việc hỗ trợ, khuyến khích và giám sát quá trình giảm cân, đặc biệt là đối với trẻ em và người cao tuổi. Theo các chuyên gia, tình trạng giới trẻ thừa cân, béo phì có trách nhiệm của các bậc phụ huynh. Khi trẻ còn nhỏ, cha mẹ thường yêu chìu, cho trẻ ăn uống tùy thích nhưng không hướng dẫn trẻ lối sống vận động tốt cho sức khỏe. Người lớn cũng thường biểu lộ sự hài lòng, khen ngợi khi trẻ béo tròn, mũm mĩm. Rồi theo thói quen, sở thích ăn uống không điều độ, trẻ dễ rơi vào tình trạng thừa cân, béo phì khi lớn lên, nhiều trường hợp bị suy dinh dưỡng thiếu chất thể thừa cân. Vì vậy, chuyên gia khuyến cáo, các bậc phụ huynh cần điều chỉnh hợp lý chế độ dinh dưỡng của trẻ để giúp trẻ có cơ thể cân đối và phát triển khỏe mạnh.

Bài, ảnh: THU SƯƠNG