Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump đặt mục tiêu phát triển Gaza theo hướng dự án bất động sản không phải mới, bởi nhiều năm qua, những thành viên trong gia đình ông vẫn coi Trung Ðông là chìa khóa cho tham vọng kinh doanh của “đế chế Trump”.

Tổng thống Trump có mặt tại một giải đấu golf.

Năm ngoái, con rể ông Trump, Jared Kushner nói rằng Gaza sở hữu bất động sản ven sông “rất có giá trị” nếu tập trung vào xây dựng sinh kế. Là doanh nhân gốc Do Thái, ông Kushner cho rằng dải đất hẹp ven biển dọc theo Ðịa Trung Hải có thể trở thành trung tâm du lịch nếu được dọn dẹp sau khi di dời người dân.

Về chủ trương này, Tổng thống Trump ngày 4-2 nói Washington nên “tiếp quản và sở hữu” Gaza, sau đó tiến hành di dời vĩnh viễn toàn bộ dân số Palestine khỏi đây. Thay vì chính trị hay tình hình nhân đạo, nhà lãnh đạo Mỹ chú trọng công cuộc tái định cư người Palestine với cách thức tương tự các dự án bất động sản ở New York, vốn làm nên sự nghiệp của ông. Bất chấp làn sóng phản đối, Tổng thống Trump những ngày qua đã tăng cường nỗ lực biến Dải Gaza thành địa điểm quốc tế với “tiềm năng không thể tin được”. Trong phỏng vấn mới đây, ông để ngỏ khả năng cắt viện trợ cho Ai Cập và Jordan nếu không tiếp nhận người Palestine.

Tất cả diễn biến trên cho thấy, với Tổng thống Trump và gia đình, Trung Ðông cũng là một lợi ích kinh doanh khi khu vực chiếm vị thế trọng yếu trong hoạt động của Trump Organization - tập đoàn bất động sản và khách sạn hiện do 2 người con của ông Trump là Eric và Donald Jr điều hành.

Vai trò của Saudi Arabia

Không chỉ là đồng minh quan trọng của Mỹ ở Trung Ðông, Saudi Arabia ngày càng đóng vai trò trung tâm trong lợi ích của gia đình Trump tại khu vực.

Vài năm gần đây, Trump Organization ký một số thỏa thuận hợp tác với Dar Global, chi nhánh quốc tế của công ty phát triển bất động sản Saudi Arabia Dar Al Arkan. Cụ thể, 2 bên đã làm việc trong dự án xây dựng Tòa tháp Trump (Trump Tower) ở thành phố Jeddah của Saudi Arabia và Dubai của Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE). “Chúng tôi chắc chắn thực hiện thêm dự án khác ở khu vực có tốc độ tăng trưởng bùng nổ như Trung Ðông và sẽ không dừng lại trong thời gian tới” - Eric Trump nói với tạp chí tài chính Financial Times. Hiện Trump Organization và đối tác còn phát triển một khách sạn và khu nghỉ dưỡng chơi golf sang trọng tại Oman.

Ngoài Dar Global, Trump Organization cũng hợp tác chặt chẽ với LIV Golf, một trong những khoản đầu tư thể thao gây tranh cãi của Saudi Arabia do Quỹ Quốc gia (PIF) hậu thuẫn. Sở hữu nhiều sân golf trên thế giới, Trump Organization được LIV trả tiền tổ chức giải đấu tại nhiều địa điểm ở nước Mỹ. Tách biệt với Trump Organization, công ty cổ phần tư nhân của người con rể Kushner, Affinity Partners cũng xây dựng quan hệ thân thiết với hoàng gia Saudi Arabia thông qua PIF. Ðược biết, quỹ PIF do Thái tử Mohammed bin Salman làm chủ tịch, đã đầu tư 2 tỉ USD vào Affinity. Một số nhà đầu tư lớn khác của vùng Vịnh cũng đổ tiền vào dự án của con rể ông Trump, bao gồm Cơ quan Ðầu tư Qatar và công ty quản lý tài sản Lunate trụ sở tại Abu Dhabi. Ông Kushner cũng có những khoản đầu tư đáng kể ở Israel, đặc biệt là công ty bảo hiểm Phoenix Holdings và tập đoàn Shlomo.

Ngoài Saudi Arabia, Trump Organization còn hợp tác với công ty phát triển bất động sản của Tiểu vương quốc Dubai DAMAC Properties. Xuất hiện cùng Tổng thống Trump tại cuộc họp báo vào tháng 1, người sáng lập Hussain Sajwani thông báo DAMAC đầu tư ít nhất 20 tỉ USD để xây dựng các trung tâm dữ liệu mới trên khắp nước Mỹ. Trước đó, hai bên đã hợp tác xây dựng câu lạc bộ golf mở cửa vào năm 2017 ở Dubai.

Với mạng lưới kinh doanh sâu rộng đem lại nhiều lợi ích, nhiều ý kiến nghi ngờ khả năng xung đột lợi ích trong quá trình Tổng thống Trump xử lý các vấn đề Trung Ðông. Tuy ông Trump từ bỏ mọi vai trò quản lý trong doanh nghiệp khi mới đắc cử tổng thống vào năm 2016, những nhà bình luận chỉ ra việc các thành viên còn lại của gia đình vẫn giữ nhiều vị trí chủ chốt trong doanh nghiệp và đồng thời đóng vai trò quan trọng trong các chiến dịch và hoạt động chính trị của ông Trump.

Tổng thống Trump đề xuất hủy bỏ lệnh ngừng bắn ở Gaza nếu tất cả con tin không được thả vào ngày 15-2. Trước đó, phong trào Hamas hoãn vô thời hạn việc thả tù nhân giam tại Gaza sau cáo buộc Israel vi phạm thỏa thuận ngừng bắn, bao gồm tiếp tục sát hại người Palestine và cản trở viện trợ nhân đạo.