Sau 2 năm diễn ra cuộc xung đột Israel-Hamas, lệnh ngừng bắn mong manh đã được thiết lập ở Gaza. Tuy nhiên, những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất và đang bị nạn đói hoành hành vẫn rất khó tiếp cận hàng viện trợ từ các tổ chức phi chính phủ (NGO).

Một số hàng viện trợ nhân đạo đến tay người dân ở miền Nam Gaza kể từ khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực. Ảnh: Anadolu

Các xe tải viện trợ đã vào Gaza từ Israel thông qua cửa khẩu Kerem Shalom ở phía Nam dải đất hôm 15-10. Số hàng viện trợ này bao gồm thực phẩm, vật tư y tế, nhiên liệu và thiết bị sửa chữa cơ sở hạ tầng quan trọng.

Tuy nhiên, các NGO vẫn gặp nhiều thách thức lớn trong việc phân phối hàng viện trợ cho Thành phố Gaza và các vùng lân cận ở phía Bắc dải đất, những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi nạn đói. Các tuyến đường chính gần như không thể đi được do bị tàn phá trong chiến tranh hoặc vẫn đang thuộc quyền kiểm soát của lực lượng Israel. Bất kỳ xe tải nào hư hỏng dọc đường đều có nguy cơ bị cướp bóc ngay lập tức. Zikim, cửa ngõ chính vào phía Bắc Gaza, đã bị đóng cửa trong vài tuần và Israel không có kế hoạch mở cửa khẩu này sớm, theo các nhân viên cứu trợ.

Khoảng 300.000 người đã trở về phía Bắc Gaza từ vùng ven biển đông đúc ở phía Nam, nơi họ di tản để tránh các cuộc tấn công của Israel. Tuy nhiên, nhiều người trong số này đang “cắm trại” giữa các đống đổ nát với tình trạng thiếu thốn lương thực và nước sạch.

Theo kế hoạch hòa bình 20 điểm do Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất nhằm kết thúc chiến tranh, Gaza sẽ nhận “viện trợ đầy đủ” ở mức tương tự như trong lệnh ngừng bắn ngắn ngủi hồi tháng 1-2025, khi 600 xe tải vào lãnh thổ này mỗi ngày.

Các nhà điều hành thương mại đang gửi vào Gaza những đoàn xe tải chở sôcôla, nước ngọt và thức ăn nhẹ, vốn là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng thấp, trong khi khan hiếm thiết bị điều trị khẩn cấp cho trẻ em hoặc những người suy dinh dưỡng. Chỉ có 7 phòng khám dinh dưỡng ngoại trú đang hoạt động tại Thành phố Gaza, so với 45 phòng hồi tháng 7.

Nhiều cơ quan đã dự trữ hàng triệu USD nhu yếu phẩm xung quanh Gaza và chờ để đưa vào vùng lãnh thổ này. Cơ quan của Liên Hiệp Quốc về cứu trợ người tị nạn Palestine (UNRWA) đã chuẩn bị lượng thực phẩm đủ dùng trong 3 tháng cho toàn dân ở Gaza, nơi đang có hơn 500.000 người thiếu ăn nghiêm trọng.

Gian nan công cuộc tái thiết

Chiến sự đã tàn phá Gaza nặng nề tới mức Liên Hiệp Quốc ước tính phải cần 70 tỉ USD và một chặng đường dài để tái thiết.

Giao tranh cũng góp phần hủy hoại môi trường. Một báo cáo mới từ Viện nghiên cứu môi trường Arava (Israel) cho thấy chiến tranh đã làm hư hại khoảng 69% cơ sở hạ tầng Gaza, đồng thời phá hủy hệ thống nước và năng lượng của khu vực.

Thậm chí trước khi chiến tranh bùng phát, người dân Gaza cũng đã đối mặt với một số vấn đề môi trường. Gaza chỉ nhận được 50% năng lượng cần thiết, trong khi 95% nguồn nước bị ô nhiễm.

Chiến tranh đã làm trầm trọng thêm những vấn đề này. Tình trạng thiếu hụt nhiên liệu ở Gaza, do lệnh phong tỏa của Israel, đã dẫn đến việc đóng cửa các cơ sở hạ tầng thiết yếu như nhà máy xử lý nước và nước thải, vốn cần thiết cho sức khỏe cộng đồng và môi trường. Hậu quả là nguồn nước sẵn có giảm xuống chỉ còn 8,4 lít cho một người/ngày, thấp hơn nhiều so với mức tối thiểu khẩn cấp của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là 15 lít.

Bên cạnh đó, nước thải thô, tức chưa được xử lý và tiếp tục tích tụ trong thời gian chiến tranh, cũng đang gây ô nhiễm tầng nước ngầm mà Gaza chia sẻ với Israel và Ai Cập. Điều này tạo điều kiện gây ra các đợt bùng phát dịch bệnh lây truyền qua đường nước.

Ở Gaza, hơn 80% đất canh tác đã bị hư hại hoặc tàn phá, tác động mạnh hơn đến an ninh lương thực và khả năng tự cung tự cấp của khu vực.

HẠNH NGUYÊN (Theo TIME, Guardian)