Sử dụng công nghệ chỉnh sửa gien CRISPR, các nhà khoa học Mỹ đã vô hiệu hóa một họ retrovirus trong hệ gien của heo, khắc phục một rào cản lớn trong nỗ lực cấy ghép nội tạng heo cho người. Tiến bộ này mang lại hy vọng cho hàng trăm nghìn người trên thế giới đang xếp hàng chờ được ghép tạng.

   Ảnh: eGenesis

Công bố trên tạp chí Science, nhóm nghiên cứu đến từ Đại học Harvard và Công ty công nghệ sinh học eGenesis ở Boston cho biết nghiên cứu bắt đầu với tế bào da từ heo. Sở dĩ loài vật này được dùng trong các nghiên cứu cấy ghép dị chủng (xenotransplantation) là vì cơ quan của chúng có cùng kích thước với con người.

Tuy nhiên, bộ gien của heo được biết là có chứa retrovirus nội sinh ở heo (Pervs), có khả năng truyền bệnh, bao gồm ung thư, sang người. Điều đó có nghĩa nội tạng heo không thể cấy ghép vào cơ thể người một cách an toàn.

Qua thử nghiệm, các chuyên gia xác định có 25 Pervs ẩn giấu trong mã di truyền của heo. Các thí nghiệm trộn tế bào của người và heo lại với nhau cho thấy những vi-rút này có thể thoát ra để lây nhiễm sang mô của người.

Trong nghiên cứu sau đó, các chuyên gia đã sử dụng công nghệ chỉnh sửa gien CRISPR đột phá để xóa bỏ 25 Pervs. Tiếp theo, họ dùng công nghệ nhân bản (từng được dùng để tạo ra cừu Dolly) để đưa vật liệu di truyền đã tách retrovirus vào trứng của heo, tạo ra phôi và cấy chúng vào heo nái.

Kết quả, nhóm nghiên cứu đã lai tạo thành công 37 con heo khỏe mạnh không có vi-rút ẩn giấu trong ADN, vượt qua một trong những rào cản lớn nhất đối với mục tiêu cấy ghép nội tạng của heo cho con người.

Tiến sĩ Luhan Yang, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết đây là những con heo không có Pervs đầu tiên và chúng cũng là “những con vật được biến đổi gien nhiều nhất xét về số lượng”. Darren Griffin, Giáo sư di truyền học tại Đại học Kent, nhận định đây là bước tiến đáng kể trong việc biến mục tiêu cấy ghép dị chủng thành hiện thực.

Mặc dù vậy, các nhà nghiên cứu thuộc Công ty eGenesis thừa nhận việc loại bỏ Pervs chỉ mới giảm một nửa thách thức trong mục tiêu ghép tạng heo cho người, khi mà nguy cơ thải ghép vẫn còn là một thách thức lớn. Đây là điều hiển nhiên bởi việc ghép tạng giữa người với người cũng có tỷ lệ thải ghép cao.

Chính vì vậy, các chuyên gia đang tiếp tục điều nghiên khả năng biến đổi gien ở heo nhiều hơn nhằm làm cho nội tạng của chúng dễ chấp nhận hơn với hệ miễn dịch của con người.

Các nhà khoa học khẳng định việc tạo ra những con heo không mang Pervs giúp chúng ta tiến gần hơn tới mục tiêu cấy ghép dị chủng an toàn. Tuy vẫn cần nghiên cứu nhiều hơn, song họ tin rằng những con heo biến đổi gien có thể trở thành “nguồn cung cấp mô hoặc nội tạng an toàn và hiệu quả” cho con người trong tương lai.

HOÀNG ĐIỂU (Theo BBC, CNN)