Các chuyên gia dinh dưỡng Anh cho biết đồng là một khoáng chất thiết yếu đối với cơ thể, nhưng thường ít được chú trọng bổ sung so với canxi (dưỡng chất tăng cường sức khỏe cơ, xương, hệ thần kinh) hay axít béo omega-3 (tốt cho tim, não và mắt). Và dù chỉ cần bổ sung một lượng ít hằng ngày, khoáng chất đồng có thể tác động tích cực đến sức khỏe xương khớp, hệ miễn dịch, não bộ...

Vì sao đồng quan trọng đối với sức khỏe tổng thể?

Tiến sĩ Naila Aslam tại Trung tâm Y tế Trung ương Luân Đôn, cho biết chúng ta cần một lượng nhỏ đồng để hoạt động bình thường, nhưng cơ thể lại không thể tự sản xuất đồng. Điều này nghĩa là chúng ta phải bổ sung đồng từ chế độ ăn. Đồng đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất năng lượng bên trong tế bào, chức năng hệ miễn dịch, tổng hợp hồng cầu, hình thành collagen và giúp xương chắc khỏe, cũng như phát triển não bộ.

Cả đồng và sắt đều đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và sản xuất hồng cầu. Sắt thực sự cần đồng để được sử dụng đúng cách trong cơ thể. Do đó, nếu cơ thể không nạp đủ đồng, thì quá trình hấp thụ và sử dụng sắt có thể bị suy giảm và dễ dẫn đến thiếu máu. Nguyên nhân là do ceruloplasmin, một prôtêin chứa đồng, đóng vai trò quan trọng trong việc liên kết sắt với transferrin, prôtêin phụ trách vận chuyển sắt trong máu đến các tế bào.

Theo hướng dẫn chế độ ăn của Anh, người trưởng thành cần bổ sung 1,2mg đồng/ngày. Nhìn chung, lượng đồng này dễ dàng được bổ sung từ một chế độ ăn cân bằng dưỡng chất.

Nhóm rau quả giàu khoáng chất đồng. Ảnh: Zee Zest

Những nguyên nhân gây thiếu đồng

Một trong những trường hợp thiếu đồng thường gặp nhất là ở những người đã phẫu thuật dạ dày - ví dụ như cắt hoặc thu nhỏ dạ dày. Điều này là do 30-40% lượng đồng trong chế độ ăn uống thường được hấp thụ qua toàn bộ đường tiêu hóa, đặc biệt là ở tá tràng, phần đầu của ruột non. Nhưng sau khi tiến hành một số ca phẫu thuật thu nhỏ dạ dày, thức ăn sẽ bỏ qua tá tràng, dẫn đến giảm đáng kể khả năng hấp thụ đồng.

Những người mắc bệnh Celiac (không hấp thu gluten) hoặc viêm ruột (IBD) cũng có thể bị thiếu đồng, vì họ thường gặp vấn đề trong việc hấp thụ chất dinh dưỡng.

Việc bổ sung kẽm quá mức - thường là từ thực phẩm bổ sung - cũng có thể ngăn cản sự hấp thụ đồng. Theo khuyến nghị, nam giới cần bổ sung 9,5mg kẽm/ngày, trong khi phụ nữ cần 7mg kẽm/ngày. Nhưng việc nạp quá nhiều kẽm có thể gây ra tình trạng thiếu đồng, vì kẽm cạnh tranh với đồng để được hấp thụ trong ruột.

Tình trạng thiếu đồng cũng có thể do bệnh Menkes (một rối loạn di truyền hiếm gặp). Nguyên nhân là do khiếm khuyết ATP7A, một gien đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển đồng. Hậu quả là bộ não và các bộ phận khác của cơ thể không nhận đủ đồng, trong khi nó lại tích tụ trong ruột non và thận.

Những dấu hiệu thiếu đồng phổ biến: 

+ Mệt mỏi dai dẳng. Một số nghiên cứu trên động vật gặm nhấm chỉ ra rằng thiếu đồng cũng có thể gây thiếu máu, bởi đồng đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ sắt. Do đó, thiếu đồng có thể biểu hiện dưới dạng thiếu máu do thiếu sắt. Tình trạng đó có thể gây ra cảm giác mệt mỏi kéo dài.

+ Tê ngón tay và ngón chân. Đồng đóng vai trò trong việc duy trì sức khỏe và chức năng thần kinh. Thiếu đồng có thể biểu hiện qua các triệu chứng thần kinh và giống với tình trạng thiếu vitamin B12, với các triệu chứng như tê ở đầu ngón tay và ngón chân hoặc cảm giác ngứa ran ở chân, tay và bàn chân.

+ Khó giữ thăng bằng. Đồng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ thần kinh khỏe mạnh. Nồng độ đồng thấp có thể làm gián đoạn các tín hiệu giữa não và cơ thể, dẫn đến khó khăn trong việc phối hợp và giữ thăng bằng.

+ Xương yếu và giòn. Đồng rất quan trọng đối với sức khỏe xương vì nó tham gia vào quá trình tổng hợp collagen và hoạt động của các enzyme giúp khoáng chất gắn kết với prôtêin xương. Do đó, sự thiếu hụt đồng có thể khiến xương giòn hơn.

+ Thường xuyên bị bệnh. Những người thường xuyên ốm vặt có thể bị thiếu đồng vì khoáng chất này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh. Khi nồng độ đồng thấp, số lượng bạch cầu có thể giảm mạnh, làm suy giảm khả năng chống lại nhiễm trùng và bệnh tật.

+ Các vấn đề về trí nhớ. Theo một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Scientific Reports, đồng đóng một vai trò quan trọng trong chức năng và sự phát triển của não bộ. Các chuyên phát hiện có mối liên hệ giữa lượng đồng hấp thụ và việc sức khỏe não bộ được cải thiện. Điều này có thể là do đồng được các enzyme sử dụng để cung cấp năng lượng cho não.

HƯƠNG THẢO (Theo Telegraph)