Luật Đất đai được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp bất thường lần thứ 5, ngày 18-1-2024 và sẽ có hiệu lực vào ngày 1-1-2025, với nhiều quy định mới, tháo gỡ khó khăn phát sinh trong thực tiễn. Một trong những điểm mới được người dân đồng tình ủng hộ là quyền lợi của người sử dụng đất khi bị thu hồi đất được đảm bảo, góp phần hạn chế tình trạng khiếu kiện, ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự ở địa phương.

Người dân ở phường Thới An, quận Ô Môn tìm hiểu các quy định mới Luật Đất đai 2024 về quyền lợi của người sử dụng đất khi bị Nhà nước thực hiện việc thu hồi đất.

Những ngày qua, ông Lê Thiện Hải ở phường Thới Long, quận Ô Môn phấn khởi trước quy định mới của Luật Đất đai về việc bỏ khung giá đất; đồng thời, nhấn mạnh việc định giá đất phải theo nguyên tắc thị trường. Ông Hải nói: “Bỏ khung giá đất, các địa phương tự quyết định bảng giá đất, theo tôi quy định như vậy thì giá đất sẽ gần hơn với giá thị trường. Khi đó, giá đất đền bù khi Nhà nước thu hồi đất sẽ phù hợp và hạn chế khiếu nại về giá đất”. 

Bên cạnh những quy định về bảng giá đất, người dân cũng rất quan tâm đến quy định thu hồi đất nông nghiệp có thể được bồi thường bằng đất, nhà ở. Theo Luật Đất đai mới, hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi được bồi thường bằng đất có cùng hoặc khác mục đích với đất bị thu hồi, hoặc bằng tiền, hoặc bằng nhà ở phù hợp với nhu cầu của người có đất bị thu hồi và quỹ đất của từng địa phương. Khoản 6, Điều 111, Luật Đất đai quy định hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải đất ở, nếu đủ điều kiện bồi thường về đất theo quy định mà có nhu cầu bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở và địa phương có điều kiện về quỹ đất ở, nhà ở thì được bồi thường bằng giao đất ở hoặc nhà ở tái định cư. Ông Trần Văn Hùng ở xã Định Môn, huyện Thới Lai, cho biết: “Tôi cũng như nhiều người sử dụng đất rất đồng tình, ủng hộ quy định bồi thường như thế. Quy định như vậy quyền lợi của người sử dụng đất sẽ được đảm bảo. Bà con sẽ chấp hành bàn giao mặt bằng, để dự án sớm triển khai, thực hiện”.

Bên cạnh đó, những quy định về thu hồi đất trong Luật Đất đai mới sẽ góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với thực trạng chậm giao nền tái định cư cho người sử dụng đất khi bị thu hồi đất. Quy định này thực hiện theo đúng tinh thần của Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 16-6-2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa đất nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Theo ông Lê Tấn Thiện, Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thới Lai, khoản 3, Điều 80, Luật Đất đai quy định một trong những điều kiện thu hồi đất là phải hoàn thành việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư theo quy định. Tại khoản 6, Điều 91, Luật Đất đai quy định việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất. Như vậy, việc phê duyệt phương án cũng như thực hiện bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi thu hồi đất, tức là, tái định cư phải đi trước một bước. Thay vì như hiện nay, chỉ cần hoàn thành xây dựng nhà ở/cơ sở hạ tầng của khu tái định cư thì sẽ được ra quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong cùng một ngày (theo điểm a, khoản 3, Điều 69; khoản 3, Điều 85 Luật Đất đai năm 2013)... Bên cạnh đó, ngoài các khoản hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất, đào tạo, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm… như hiện nay, Luật Đất đai mới bổ sung thêm các khoản hỗ trợ khác cho người bị thu hồi đất: hỗ trợ di dời vật nuôi; hỗ trợ để tháo dỡ, phá dỡ, di dời đối với tài sản gắn liền với đất là phần công trình xây dựng theo giấy phép xây dựng có thời hạn theo pháp luật về xây dựng mà đến thời điểm thu hồi đất giấy phép đã hết thời hạn. Đồng thời, bổ sung quy định hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm đối với các trường hợp cá nhân thuộc đối tượng bảo trợ xã hội, đối tượng được hưởng chế độ trợ cấp xã hội hằng tháng, thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ...

Với những quy định sát thực tiễn, đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất, Luật Đất đai mới sẽ góp phần giảm tình trạng khiếu kiện về đất đai, nhất là về giá bồi thường và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; qua đó, góp phần ổn định tình hình an ninh trật tự ở địa phương.

Bài, ảnh: HIỂN DƯƠNG