Ngay từ tháng 1- 2011, các doanh nghiệp tiếp tục có nhu cầu tuyển nhiều lao động có trình độ chuyên môn, tay nghề, nhưng số lao động đến trung tâm giới thiệu việc làm tìm việc giảm khá nhiều so với các tháng cuối năm trước. Theo nhận định của lãnh đạo các đơn vị chức năng, nhu cầu tuyển lao động nhiều, cơ hội việc làm rộng mở nhưng người lao động chưa đáp ứng thỏa đáng các yêu cầu tuyển dụng. Chuyển biến nhận thức về việc làm của một bộ phận người lao động trước cơ chế thị trường sức lao động còn chậm...

* Đa dạng vị trí, ngành nghề

Thông qua Trung tâm Giới thiệu việc làm Thanh niên TP Cần Thơ, một doanh nghiệp chuyên kinh doanh máy tính ở TP Hồ Chí Minh chuẩn bị mở chi nhánh tại Cần Thơ đang rao tuyển 120 lao động với các vị trí: nhân viên thư ký, kinh doanh, bảo vệ, kỹ thuật máy tính, phụ trách vật tư, kế toán, thu ngân... yêu cầu tuyển dụng là trình độ từ trung cấp đến đại học các ngành có liên quan. Trung tâm tiếp nhận hồ sơ và doanh nghiệp tổ chức phỏng vấn tuyển theo đợt. Gần 2 tháng trôi qua, doanh nghiệp vẫn chưa tuyển đủ số lao động theo yêu cầu.

Trực tiếp phỏng vấn tuyển lao động, nhà doanh nghiệp hy vọng tìm được những cộng sự đắc lực.

Trung tâm Giới thiệu việc làm Thanh niên TP Cần Thơ đang rao tuyển trên 1.000 lao động cho nhiều vị trí, ngành nghề, chưa kể lao động phổ thông. Có thể chia theo các nhóm nghề: nghề kỹ thuật (xây dựng, cơ khí, hóa dầu, điện công nghiệp, cơ điện tử), nghề kinh doanh (kinh tế, kế toán, quản trị kinh doanh, ngoại thương). Đặc biệt, nhu cầu tuyển dụng khá cao ở các nhóm nghề trực tiếp tham gia các hoạt động kinh doanh, như: tiếp thị, phát triển thị trường, khai báo hải quan, dịch vụ (mậu dịch viên, chăm sóc khách hàng, giới thiệu sản phẩm)... Nhà tuyển dụng tuyển các trình độ từ thợ bậc 3/7, trung cấp đến cao đẳng và đại học các ngành. Tại Trường Trung cấp nghề Cần Thơ, vị trí “đắt” nhất là nhân viên kế toán, nộp hồ sơ thì được gọi phỏng vấn và nhận việc ngay, đa số làm việc cho các doanh nghiệp và cơ sở kinh doanh tư nhân. Ngoài ra, các chức danh nhân viên: bán hàng, kinh doanh, thị trường... cũng thường xuyên có nhu cầu tuyển dụng.

Hiện nay, khá nhiều công ty TNHH, doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có nhu cầu tuyển lao động các chức danh: giám đốc chi nhánh, nhân sự, kỹ thuật; phó giám đốc kinh doanh, đầu tư, điều hành kinh doanh... với điều kiện làm việc và mức thu nhập hấp dẫn. Tuy nhiên, những ứng viên đáp ứng các vị trí này đòi hỏi phải có kinh nghiệm, năng lực, chịu được áp lực công việc. Do đòi hỏi cao nên không nhiều ứng viên đáp ứng được các tiêu chuẩn này và thường ứng viên là lao động chuyển từ đơn vị này sang đơn vị khác, do mức thu nhập hấp dẫn và điều kiện thăng tiến. Điều này chứng tỏ, doanh nghiệp nào có chính sách đãi ngộ và môi trường làm việc chuyên nghiệp hơn thì sẽ thu hút nhiều lao động tài năng.

Vấn đề “đau đầu” nhất hiện nay là tình trạng thiếu lao động phổ thông triền miên, nhất là lao động ngành may mặc, giày, chế biến thủy, hải sản, chế biến gỗ,... Số lượng lao động cần tuyển ở các trung tâm Giới thiệu việc làm từ 2.000-3.000 người. Hiện nay, lao động phổ thông gần như không “mặn” với việc làm công ăn lương, thích hành nghề tự do (làm thời vụ, giúp việc nhà theo giờ, tự buôn bán, nhận tiền công ngay), không thích nghi với quy định giờ giấc, kỷ luật lao động... Theo dự báo trong năm 2011, tiếp tục “sốt” lao động cung ứng cho các dịch vụ: bảo vệ, giúp việc nhà, dọn buồng, phòng...

* Tự rèn kỹ năng mềm

Thời gian gần đây, nhờ nhiều doanh nghiệp đầu tư mở rộng kinh doanh sản xuất, dịch vụ thương mại tại TP Cần Thơ, nhiều học sinh, sinh viên tốt nghiệp các chuyên ngành ở các trường đại học, cao đẳng và trung cấp có cơ hội tìm được việc làm phù hợp, đúng chuyên ngành, nên công việc thuận lợi. Tuy nhiên, theo các đơn vị tuyển dụng, không nhiều ứng viên đạt yêu cầu và được tuyển dụng ngay, do đa số lao động thiếu định hướng và kỹ năng mềm (năng động, tự tin, diện mạo, bộc lộ tố chất, bày tỏ thiện chí...). Đây là yếu tố tiên quyết trong cơ chế thị trường sức lao động và cạnh tranh lao động. Theo ông Nguyễn Quốc Vững, Giám đốc Trung tâm Giới thiệu việc làm Thanh niên TP Cần Thơ, vài năm trở lại đây, trong thông tin tuyển dụng của các doanh nghiệp, ngoài tiêu chuẩn “cứng” luôn là những yêu cầu về: kỹ năng giao tiếp, làm việc độc lập, kỹ năng đàm phán, làm việc nhóm, tư duy sáng tạo, năng động, chịu áp lực công việc, khả năng quan sát và thương lượng, lập kế hoạch và tổ chức các hoạt động kinh doanh... Khi rao tuyển, hầu hết các doanh nghiệp đều nêu cụ thể, chi tiết yêu cầu và phỏng vấn chọn lọc gắt gao theo tiêu chí chọn người làm được việc.

Cơ hội nhiều nhưng khả năng cạnh tranh và đáp ứng của người lao động không tương xứng với yêu cầu của doanh nghiệp. Một nhân viên tư vấn cho biết, nhiều sinh viên mới tốt nghiệp thiếu sự năng nổ, hăng hái, nên mức độ hài lòng của doanh nghiệp không cao. Càng nhiều cơ hội việc làm thì lao động càng bộc lộ nhiều hạn chế, mục tiêu nghề nghiệp rất mơ hồ. Ông Nguyễn Quốc Vững chia sẻ: “Điều cần thiết là lao động trẻ phải xác định được mình muốn làm nghề gì phù hợp với khả năng, phải xác định mục tiêu nghề nghiệp trước khi xin việc làm. Mặt khác, ứng viên không nên quá dựa vào bằng cấp mà phải tự tra cứu tìm hiểu thông tin về doanh nghiệp mình đang dự tuyển để có thể tạo ấn tượng tốt với nhà tuyển dụng”. Hiện nay, ở một số lao động trẻ vẫn còn tồn tại tâm lý từ chối việc làm do ngại đi xa, ngại khó, cho rằng thu nhập không tương xứng với công việc, không có thời gian học thêm... nên vuột mất nhiều cơ hội việc làm.

Theo dự báo của các dơn vị chức năng, trong năm 2011 và những năm kế tiếp, nhu cầu tuyển dụng khá lớn. Thông qua các đơn vị chức năng, lao động trẻ dễ dàng tham khảo các thông tin tuyển dụng, được định hướng chọn ngành nghề và việc làm phù hợp. Tuy nhiên, ngay từ đầu, người lao động phải xác định làm việc và gắn bó lâu dài với doanh nghiệp, khẳng định năng lực qua tác phong, kỹ năng làm việc, vận dụng những kiến thức đã học để đạt hiệu quả công việc. Chính doanh nghiệp phải tạo môi trường làm việc thông thoáng, chuyên nghiệp, thực hiện các chính sách đãi ngộ thỏa đáng để người lao động an tâm làm việc và cống hiến.

Bài, ảnh: ANH PHƯƠNG