MAI QUYÊN (Theo Reuters, DW)

Cuộc tổng tuyển cử ở Thái Lan vào tháng 5 có thể chứng kiến màn cạnh tranh của một số ứng viên trẻ, nhưng chia rẽ có khả năng phủ bóng sự kiện quan trọng này do mâu thuẫn tồn đọng giữa các tướng lĩnh quân đội bảo hoàng và phe đối lập.

Bà Paetongtarn và ông trùm bất động sản kiêm cố vấn đảng Pheu Thai Srettha Thavisin. Ảnh: AP

Ngày 20-3, Quốc vương Thái Lan Maha Vajirusongkorn chấp thuận sắc lệnh giải tán Hạ viện, mở đường cho cuộc tổng tuyển cử vào ngày 14-5. Dự kiến đến tháng 7, thành viên Hạ viện đắc cử sẽ cùng các Thượng nghị sĩ tham dự phiên họp của Quốc hội khóa mới và bầu ra Thủ tướng. Người được chọn cần sự ủng hộ của ít nhất 376 đại biểu, tức hơn 50% số thành viên lưỡng viện Quốc hội.

Theo nhà phân tích Titipol Phakdeewanich, một trong những yếu tố quyết định kết quả bầu cử là quyền lực của Thượng viện. Bởi ứng viên nào được 250 thành viên Thượng viện ủng hộ, thì chỉ cần thêm sự ủng hộ của 126 thành viên Hạ viện để chiến thắng. Do tất cả thượng nghị sĩ đều được quân đội chỉ định, họ có khả năng chọn bên thân lực lượng vũ trang.

Điều này được phản ánh qua việc Thượng viện trong 4 năm qua thường xuyên bỏ phiếu ngăn chặn luật do phe đối lập đề xuất, bất chấp Hạ viện chấp thuận. Trong cuộc bầu cử tới, đây sẽ là yếu tố quan trọng giúp Thủ tướng Prayuth Chan-ocha đảm bảo quyền lực. Ông Prayuth từng là cựu Tổng tham mưu trưởng quân đội, lên nắm quyền sau khi lãnh đạo cuộc đảo chính năm 2014. Hiện chính trị gia 68 tuổi dẫn đầu chiến dịch bảo thủ khi đại diện tranh cử cho đảng Quốc gia Thái Lan thống nhất (UTN), thu hút người ủng hộ bằng cam kết giữ đất nước ổn định.

Sức ép từ tiếng nói trẻ

Kỳ tổng tuyển cử tới nhìn chung là “cuộc chiến” giữa giới tinh hoa bảo thủ ủng hộ quân đội do Thủ tướng Prayuth đứng đầu và đảng Vì nước Thái (Pheu Thai) của gia tộc Shinawatra. Dù tháng 4 mới tiến hành đăng ký ứng viên cho chức thủ tướng, nhưng con gái út 36 tuổi của cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra là Paetongtarn Shinawatra đang nổi lên như đối thủ đáng gờm đại diện phe đối lập lớn nhất hiện nay.

Trong các cuộc thăm dò dư luận, bà Paetongtarn liên tục dẫn đầu với tư cách ứng viên tiềm năng cho chức thủ tướng. Kể từ năm 2001, các đảng do gia tộc Shinawatra kiểm soát thông qua chính sách dân túy hướng tới tầng lớp lao động đã giành chiến thắng trong mọi cuộc bầu cử, trong đó có 2 lần chiến thắng vang dội. Tại cuộc vận động tuần rồi, bà Paetongtarn tự tin sẽ chiến thắng với hứa hẹn Pheu Thai hoàn thành công việc còn dang dở sau 3 nhiệm kỳ cầm quyền. Trước đó, hai anh em cựu Thủ tướng Thaksin và Yingluck Shinawatra lần lượt bị lật đổ sau các cuộc đảo chính vào năm 2006 và 2014. Bởi tuy được yêu mến ở nông thôn, nhưng gia tộc Shinawatra bị nhiều người ở tầng lớp trung lưu và thượng lưu “ghét bỏ” với cáo buộc họ theo chủ nghĩa thân hữu để làm giàu cho bạn bè kinh doanh; đồng thời mua chuộc người nghèo bằng các chính sách dân túy lãng phí và bất công cho người nộp thuế ở thành thị.

Xếp sau bà Paetongtarn trong các cuộc thăm dò là một gương mặt trẻ khác của chính trường Thái Lan - ứng viên Pita Limjaroenrat của đảng Tiến bước. Chính trị gia 42 tuổi nhận được 15% ủng hộ, chủ yếu là cử tri trẻ, dựa trên chính sách thúc đẩy doanh nghiệp nhỏ, hạn chế tình trạng độc quyền và chấm dứt nghĩa vụ quân sự. 

Kỳ vọng thay đổi

Trong những năm gần đây, Thái Lan đối mặt tình trạng bất ổn chính trị và khủng hoảng kinh tế sau đại dịch COVID-19. Theo Hội đồng Phát triển Kinh tế và Xã hội Quốc gia Thái Lan, tăng trưởng của vương quốc năm 2022 chỉ đạt 2,8% và các dự báo năm nay cho thấy Thái Lan tiếp tục chứng kiến ​​một năm kinh tế ì ạch.

Giữa thời điểm chi phí sinh hoạt ngày càng tăng và nợ hộ gia đình luôn ở mức cao, cử tri ủng hộ đảng Pheu Thai hay Tiến bước đều đặt hy vọng vào sự thay đổi. Ngoài ra, với việc cử tri trẻ muốn góp tiếng nói cho tương lai chính phủ dân sự, học giả Ken Mathis Lohatepanont tại Đại học Michigan (Mỹ) dự đoán cuộc bầu cử có thể chứng kiến liên minh của những bên đối lập.