Hàng triệu người châu Phi đang sử dụng điện thoại di động (ĐTDĐ) để thanh toán hóa đơn, chuyển tiền và mua đồ dùng hằng ngày. Theo ước tính, có một tỉ người trên thế giới không có tài khoản ngân hàng nhưng họ có ĐTDĐ. Thị trường ĐTDĐ ở châu Phi phát triển nhanh nhất thế giới và phần lớn các nhà cung cấp mạng là công ty địa phương. Ở những quốc gia như Nam Phi chẳng hạn, ĐTDĐ đã vượt xa điện thoại cố định với tỉ lệ 8/1. Ở Kenya, cách đây một thập kỷ chỉ có 15.000 ĐTDĐ, nhưng hiện nay con số này lên đến 15 triệu.

Việc đăng ký tài khoản ngân hàng trên ĐTDĐ là rất dễ dàng. Người dùng chỉ việc đăng ký với một nhân viên hữu trách bằng cách đưa điện thoại cho họ cùng với giấy chứng minh, và sau đó gởi một số tiền vào tài khoản.

Ở Tanzania, chỉ 5% dân số có tài khoản ngân hàng. Ở Ethiopia thì có một ngân hàng cho 100.000 người. Những người châu Phi có tài khoản ngân hàng thường phải trả chi phí cao cho việc chuyển tiền và đây là kẽ hở mà dịch vụ ngân hàng ĐTDĐ đang tranh thủ. Pauline Vaughan, người đứng đầu dịch vụ ngân hàng ĐTDĐ M-Pesa lớn nhất Kenya, cho biết trong khi số tiền được chuyển thường nhỏ, số lượng giao dịch lớn sẽ bù đắp lại. Bà cho biết có hơn 7 triệu khách hàng đã đăng ký M-Pesa và giao dịch bình quân ít hơn 40 USD, nhưng tổng cộng dịch vụ chuyển hơn 8,5 triệu USD/ngày.

Dịch vụ ngân hàng ĐTDĐ cũng đang thu hút tài trợ từ các quỹ từ thiện. Quỹ Bill and Melinda Gates dự định sẽ đầu tư 12,5 triệu USD vào chương trình mở rộng dịch vụ cho người nghèo. Những công ty có chỗ đứng vững chắc ở thị trường trong nước cũng đang tìm cách mở rộng. Với thị trường Kenya đã nắm trong tay, M-Pesa hiện đang nhắm đến nước láng giềng Tanzania và thậm chí là Afghanistan. MTN của Pháp mới đây công bố kế hoạch cung cấp tài khoản ngân hàng chính thức trên ĐTDĐ với thẻ tín dụng tùy chọn. Dịch vụ sẽ được mở rộng ra 20 quốc gia nơi MTN đang hoạt động, trong đó có Uganda, Nigeria, Cameroon và Bờ Biển Ngà, với tổng cộng hơn 90 triệu người dùng ĐTDĐ.

Lê Phi (Theo BBC)