Những năm gần đây, các sản phẩm bổ sung collagen được quảng bá rầm rộ khắp mọi nơi. Đặc biệt với chị em phụ nữ, thành phần này được quảng bá như “thần dược” chống lão hóa, giúp duy trì vẻ thanh xuân. Vậy collagen là gì và làm thế nào để bổ sung chất này cho cơ thể tốt nhất? 

Ăn nhiều rau xanh, trái cây là cách an toàn và hiệu quả giúp cơ thể tổng hợp collagen. Ảnh: hallmarkchannel

Về bản chất, collagen được tạo thành từ các axít amin hoặc chuỗi peptide, chiếm 30% tổng lượng prôtêin cơ thể và 70% cấu trúc da. Có khoảng 30 loại collagen khác nhau, nhưng phần lớn collagen trong cơ thể chúng ta được chia thành 3 loại. Trong đó, loại I và III đóng vai trò quan trọng giúp liên kết cơ và da, tạo độ săn chắc và tăng cường sự đàn hồi của làn da; xây dựng và hỗ trợ cấu trúc xương, nuôi dưỡng dây chằng, gân, nướu, mắt, răng và cải thiện lưu thông máu. Collagen còn giúp khắc phục tình trạng móng tay yếu và giảm rụng tóc. Còn lại là collagen loại II cung cấp các chất cần thiết giúp nuôi dưỡng và duy trì sức khỏe sụn khớp, tăng cường sự dẻo dai linh hoạt, hỗ trợ phòng ngừa các bệnh lý xương khớp và thoái hóa khớp.

Từ độ tuổi 20 trở đi, chu trình tự sản sinh collagen của cơ thể bắt đầu chậm lại và về lâu dài là dẫn đến thiếu hụt collagen. Đây là nguyên nhân khiến da chúng ta dần nhăn nheo, tóc mỏng hơn, xương bị yếu và khớp cứng lại. Chế độ ăn nhiều đường, thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và hút thuốc cũng đẩy nhanh tốc độ suy giảm collagen.

Do hao hụt theo thời gian nên việc tăng cường collagen được nhìn nhận là hết sức cần thiết. Tuy nhiên, bổ sung thế nào là đúng và cơ thể có hấp thu được hay không mới quan trọng. Thực tế, bản thân phân tử collagen quá lớn để có thể thấm sâu vào da và phát huy tác dụng, nên việc bôi kem dưỡng chứa collagen đồng nghĩa lớp phân tử này chỉ tồn tại trên bề mặt da cho đến khi bị cuốn trôi. Trường hợp collagen đã hòa tan hoặc thủy phân, prôtêin này bị phá vỡ có thể xâm nhập dưới da nhưng cấu trúc chúng lại quá nhỏ nên cũng không đem lại hiệu quả gì nhiều.

Ngoài những sản phẩm như trên, trên thị trường còn có nhiều loại thực phẩm chức năng chứa collagen. Song, collagen khi tiếp xúc nhiệt độ cao hơn thân nhiệt sẽ phân hủy thành gelatin - chất đông dùng nhiều trong thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm. Nếu ở nhiệt độ cao hơn, chẳng hạn pha thức uống chứa collagen với cà phê nóng, các phân tử này bắt đầu tan rã, đồng nghĩa tác dụng của nó giảm sút hoặc không còn lợi ích vốn có.

Bổ sung đúng cách

Trên thực tế, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) không đánh giá cao bất kỳ sản phẩm chức năng bổ sung collagen. Thay vào đó, các chuyên gia khuyến cáo cách tốt nhất “nâng cấp” collagen là ăn nhiều rau xanh, bắp, tỏi, cà chua, bắp cải, hạt bí và trái cây như bơ, cam, quýt, các loại quả mọng (việt quất, dâu tây, mâm xôi)...để giúp cơ thể tổng hợp prôtêin này.

Do tồn tại nhiều trong da và xương động vật, nên có ý kiến cho rằng collagen trong nước hầm xương có thể bổ sung vào lượng collagen sẵn có của cơ thể. Tuy nhiên, như đã đề cập phía trên, cấu trúc collagen trong quá trình chế biến ở nhiệt độ cao đã bị phá vỡ và không đem lại lợi ích gì đặc biệt. Đối với các sản phẩm trên thị trường như bột hoặc nước uống pha sẵn, thành phần collagen ở đây chủ yếu là dạng đã thủy phân nên công dụng cũng tương tự những loại bột prôtêin khác.

Vấn đề đáng lưu ý nữa là uống nhiều sản phẩm chứa collagen chưa chắc giúp cơ thể tạo ra collagen. Không phải tất cả collagen có sẵn trên thị trường đều như nhau bởi phần lớn chế phẩm bổ sung được chiết xuất từ bò, gà... rất dễ gây dị ứng. Do đó nên hỏi ý kiến bác sĩ để biết chính xác nhu cầu của cơ thể cũng như tránh nguy cơ gặp phản ứng phụ. Chẳng hạn đối với người có vấn đề sức khỏe xương khớp thì collagen loại II là lựa chọn tốt nhất. Còn những ai muốn cải thiện làn da hoặc mái tóc thì nên cân nhắc collagen loại I.

Sau cùng, uống collagen theo chỉ định sẽ phát huy hiệu quả nhưng cách bổ sung này phải được duy trì thường xuyên bởi các lợi ích sẽ biến mất nếu ngừng sử dụng.

ĐƯỜNG THẤT (Theo QZ)