Nỗi buồn thất bại của ông Mitchell. Ảnh: Reuters

Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 13-5 thông báo đặc phái viên Trung Đông George Mitchell đã đệ đơn xin từ chức và ông đã chấp thuận sự ra đi này kể từ ngày 20-5 tới.

Hãng tin Pháp AFP cho rằng quyết định thôi chức của ông Mitchell là hành động bất ngờ, bởi nó diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Obama chuẩn bị có bài phát biểu quan trọng về lập trường của Mỹ trong tiến trình hòa bình và dân chủ ở thế giới A-rập, trong đó có Trung Đông, vào ngày 19-5. Và hôm sau, Nhà Trắng sẽ đón Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đến thăm. Tuy nhiên, giới bình luận cho rằng động thái của ông Mitchell không có gì làm lạ, nếu không muốn nói là hơi trễ sau một thời gian dài “im hơi lặng tiếng” trong nhiệm vụ thúc đẩy đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine, cũng như giữa Israel và thế giới A-rập.

Từ khi được Nhà Trắng giao trọng trách hồi tháng 1-2009, cựu thượng nghị sĩ 77 tuổi và là nhà trung gian hòa giải cự phách trong tiến trình hòa bình ở Bắc Ireland này cùng với Ngoại trưởng Hillary Clinton năng nỗ thực hiện nhiều chuyến công du con thoi tới Israel, Palestine và các nước Trung Đông khác để dàn xếp các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Israel và Palestine. Thế nhưng tất cả đã thất bại và vô vọng. Đến tháng 9-2010, kế hoạch hòa bình Trung Đông của Mỹ coi như đã sụp đổ khi Washington không thể thuyết phục đồng minh Israel kéo dài thời hạn dừng phát triển các khu định cư Do Thái tại Khu Bờ Tây, điều kiện tiên quyết kêu gọi Palestine ngồi vào bàn đàm phán.

Thất bại này khiến ông Obama tuyên bố từ bỏ kế hoạch thúc ép Israel và Palestine thương lượng trực tiếp, thay vào đó là đàm phán gián tiếp qua một bên thứ ba như Ai Cập. Nhưng một lần nữa dự tính của ông Obama vừa mới khởi động thì thế giới A-rập từ cuối năm 2010 bắt đầu chao đảo bằng các cuộc biểu tình đẫm máu lật đổ ở Tunisie lan sang Ai Cập và đang tiếp diễn ở nhiều nước khác. Một quan chức Palestine cho biết suốt nhiều tháng qua, ông Mitchell chưa hề đặt chân đến Trung Đông vì thừa hiểu rằng tiến trình hòa bình do mình “chủ xị” đã chấm hết.

Đặc phái viên này từng nổi tiếng với quan điểm rằng không có cuộc xung đột nào mà không thể kết thúc, bởi xung đột là con người tạo ra thì con người có thể kết thúc nó. Nhưng sứ mạng giải quyết cuộc xung đột dai dẳng giữa Israel và Palestine của ông đã chấm dứt trong thất bại ê chề và người ta tin rằng đã đến lúc ông nói lời chia tay với mọi vai trò trung gian hòa giải.

Người sẽ tạm thay thế ông có thể là David Hale, cựu đại sứ tại Jordanie, hiện là phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ. Mà dù ai lên thay thì cái công việc mà giới ngoại giao Mỹ mô tả là “cực kỳ khó khăn” này chắc cũng sẽ “trắng tay” trước chính quyền diều hâu hiện nay ở Israel.

ĐỨC TRUNG (Theo AFP, Reuters)