Một cựu binh Israel đang đi nghỉ ở Brazil đã phải đột ngột rời khỏi nước này sau khi có cáo buộc ông ta chịu trách nhiệm về tội ác chiến tranh khi thực hiện nhiệm vụ tại Dải Gaza. Đây là vụ mới nhất trong loạt vụ kiện được khởi xướng bởi Quỹ Hind Rajab (HRF), một tổ chức theo dõi hoạt động của binh sĩ Israel tại Gaza.

Các binh sĩ Israel tác chiến ở Gaza. Ảnh: IDF

Ngày 5-1, Bộ Ngoại giao Israel cho biết đã giúp một cựu binh rời khỏi Brazil an toàn sau khi “các thành phần chống Israel” tìm cách điều tra người này. Bộ này khuyến cáo công dân Israel không đăng lên mạng xã hội các hoạt động quân sự của những người lính.

Chính quyền Brazil đã mở cuộc điều tra về người lính nói trên sau khi HRF đệ đơn kiện dựa trên các đoạn phim, dữ liệu định vị và ảnh chụp cho thấy ông ta tham gia phá hủy nhà dân ở Gaza. HRF mô tả động thái này là “bước tiến quan trọng hướng tới việc quy trách nhiệm về những tội ác đã gây ra ở Gaza” trong cuộc chiến tranh kéo dài 15 tháng qua.

HRF được thành lập bởi các nhà hoạt động Palestine tại Brussels (Bỉ) và đặt theo tên của một bé gái người Palestine thiệt mạng trong một cuộc pháo kích ở Gaza vào tháng 1-2023. Sứ mệnh của HRF là tìm kiếm công lý cho những tội ác chiến tranh mà Israel gây ra đối với người Palestine. HRF đã nộp đơn yêu cầu bắt giữ 1.000 binh sĩ Israel mang quốc tịch kép ở 8 quốc gia, bao gồm Brazil. Tổ chức này không công khai danh tính các binh sĩ để phòng tránh việc chính quyền Israel cảnh báo họ.

Israel đã phải đối mặt với sự chỉ trích dữ dội của quốc tế liên quan cuộc chiến chống phong trào Hồi giáo Hamas ở Gaza mà nước này phát động hồi tháng 10-2023. Chiến tranh đã làm chết hơn 45.800 người Palestine, tàn phá Gaza trên diện rộng và khiến khoảng 90% dân số vùng này phải đi lánh nạn. Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant, trong khi Tòa án Công lý Quốc tế điều tra về các cáo buộc diệt chủng.

Phía Israel lập luận rằng các binh sĩ ở Gaza đang hành động theo luật pháp quốc tế và bất kỳ hành vi vi phạm nào cũng sẽ bị trừng phạt trong hệ thống tư pháp nước này. Quân đội Israel cáo buộc Hamas che giấu đường hầm và cơ sở hạ tầng khác dưới các tòa nhà dân cư, nên họ buộc phải phá hủy chúng.

Trong cuộc xung đột, các binh sĩ Israel đã đăng tải nhiều video từ Gaza cho thấy họ lục soát nhà cửa và cho nổ tung hoặc đốt cháy các tòa nhà.

Vụ việc ở Brazil đã làm dấy lên viễn cảnh các binh sĩ cấp thấp của Israel cũng có thể bị truy tố khi ở nước ngoài. Luật sư đệ trình vụ kiện thay mặt cho HRF, Maira Pinheiro, cho biết vì Brazil là quốc gia ký kết Quy chế Rome nên nước này có nghĩa vụ đảm bảo rằng các tội ác được quy định trong quy chế phải được điều tra và trừng phạt.

Một cựu sĩ quan cấp cao trong bộ phận Tổng cố vấn pháp lý của Israel nói rằng ngày càng nhiều nỗ lực ở nước ngoài nhằm đưa ra cáo buộc chống lại những người Israel đã phục vụ trong chiến tranh, nhưng đến nay vẫn chưa có binh sĩ nào bị bắt giữ hoặc xét xử.

Vụ giải cứu ở Brazil diễn ra vài ngày sau khi quân đội Israel xác nhận tỷ lệ binh sĩ tự tử gia tăng. 28 binh sĩ Israel bị nghi đã tự tử kể từ khi nước này tấn công Gaza, đánh dấu số người chết cao nhất trong 13 năm và làm dấy lên lo ngại về một cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần tiềm ẩn trong quân đội.