Đôi bàn tay lạnh cóng không chỉ là dấu hiệu rét buốt của thời tiết mà có thể là triệu chứng của một căn bệnh đáng lo ngại nào đó.

Có ít nhất 12 căn bệnh làm bàn tay bị lạnh mãn tính như bệnh động mạch ngoại biên (hẹp mạch máu gây cản trở tuần hoàn máu ở chân và tay) và hội chứng mệt mỏi kinh niên. Tay lạnh còn là dấu hiệu của bệnh Raynaud (rối loạn tuần hoàn máu gây thiếu máu cục bộ). Bệnh làm các mao mạch ở ngón tay, ngón chân, tai và mũi co lại khi thân nhiệt giảm. Mặc dù bệnh thường trở nặng vào mùa đông nhưng ngay cả khi thời tiết ấm áp, bệnh nhân vẫn có thể bị giảm thân nhiệt, chẳng hạn khi làm việc trong phòng máy lạnh.

Giữ ấm bàn tay có thể giúp giảm bớt triệu chứng rối loạn tuần hoàn máu. Ảnh: Goodhealthmatters.co.uk

Khi lên cơn Raynaud, da trở nên tái nhợt, tê cóng hoặc đau nhức dữ dội. Người bệnh thường bị tê cứng chân nên đi lại rất đau đớn. Do máu lưu thông kém nên da cũng dễ bị loét và nhiễm trùng. Bệnh thường gặp ở phụ nữ, với 90% bệnh nhân là phái đẹp. Các nhà chuyên môn cho rằng nội tiết tố sinh dục nữ oestrogen là yếu tố làm máu trở nên đặc hơn khiến sự lưu thông ở các mao mạch bị chậm lại (triệu chứng này thường xuất hiện lần đầu ở tuổi dậy thì và có thể trầm trọng vào những kỳ kinh hằng tháng, và thường giảm dần sau khi mãn kinh). Mức độ bệnh nặng nhẹ khác nhau ở mỗi bệnh nhân.

Tuy nhiên, điều quan trọng theo giáo sư Chris Denton thuộc Đại học Luân Đôn (Anh), là bệnh cần được chẩn đoán sớm. Bởi khi được điều trị, bệnh nhân không chỉ giảm bớt những cơn đau nhức hành hạ mà quan trọng hơn là qua đó nhận biết được cơn Raynaud là dạng nguyên phát hay thứ phát – triệu chứng của bệnh là dấu hiệu của một căn bệnh tiềm ẩn khác. Nó có thể là tác dụng phụ của một số thuốc đặc trị (như thuốc trị chứng đau nửa đầu, thuốc chẹn beta trị bệnh tim mạch, thuốc tránh thai) hoặc do phơi nhiễm hóa chất độc hại hoặc vi-rút.

Đáng lo ngại hơn, triệu chứng của bệnh Raynaud có thể do một chứng bệnh tự miễn, như viêm thấp khớp, lupus hoặc xơ cứng da, gây ra. Một số chứng bệnh tự miễn có thể dẫn tới tử vong. Chẳng hạn xơ cứng da có thể liên quan tới bệnh phổi và các bệnh lý về thận, hệ tiêu hóa và tim. Giáo sư Denton cho rằng các triệu chứng bệnh Raynaud thường là dấu hiệu ban đầu của một chứng bệnh nghiêm trọng hơn. Vì lý do này, những ai có triệu chứng bệnh Raynaud nên sớm đi khám và điều trị. Việc tầm soát triệu chứng bệnh càng sớm thì cơ hội chữa khỏi càng cao.

Trước đây, bệnh Raynaud từng được điều trị bằng cách giải phẫu hệ thần kinh giao cảm (dây thần kinh từ não đến bàn tay và chân). Tuy nhiên, do phẫu thuật chỉ có tác dụng tạm thời và có khả năng gây biến chứng, như tổn thương thần kinh, nên liệu pháp này hiện nay không còn được áp dụng. Hiện nay, bệnh được điều trị chủ yếu là dùng thuốc có tác dụng giãn mạch máu hoặc thuốc Prozac để ức chế nội tiết tố serotonin làm co thắt mạch máu. Trường hợp nặng có thể dùng iloprost có đặc tính tương tự nội tiết tố tự nhiên prostacyclin giúp khai thông mạch máu.

Do dùng thuốc điều trị có khả năng gây tác dụng phụ như nhức đầu dữ dội, nên những ai bị bệnh Raynaud (dạng nhẹ) được khuyên cần giữ ấm bàn tay và chân bằng cách mang găng tay hoặc vớ, dùng nón, khăn choàng để giữ ấm cho mũi, miệng và tai. Ngoài ra, người bệnh nên mang theo bên mình túi chườm nóng hoặc chai nước nóng. Các bài tập đơn giản cũng giúp cải thiện tuần hoàn máu. Giáo sư Denton cho biết thêm trái bạch quả được các nghiên cứu chứng minh có thể giúp tăng cường máu lưu thông ở các mao mạch ở tay và chân.

TUYẾT HỒNG (Theo Daily Mail, Answers.com)