Gần đây, thị trường nhà, đất có dấu hiệu “ấm lên”, bên cạnh các yếu tố thị trường, các ngân hàng “rộng cửa” cho vay lĩnh vực nhà, đất đã góp phần rất lớn tạo nên chuyển biến tích cực này. Nhiều ngân hàng đang chào mời cho vay mua nhà, đất lãi suất khá thấp và cho vay lên tới 80% giá trị tài sản khách hàng muốn mua, thời hạn trả nợ có thể kéo dài từ 15 đến 25 năm... Tuy nhiên, không phải người dân nào có nhu cầu mua nhà, đất đều dễ tiếp cận nguồn vốn vay như lời chào mời của các nhà băng.

Người dân có thu nhập thấp hội đủ các điều kiện cần thiết theo quy định sẽ dễ dàng mua căn hộ thuộc dự án nhà ở xã hội nằm trong gói hỗ trợ 30.000 tỉ đồng của Chính phủ (ảnh chụp tại khu dân cư Mỹ Hưng - Nam Cần Thơ). Ảnh: T. KHIÊM

Trong tuần rồi, tôi có nhận một số email (thư điện tử) từ các ngân hàng chào mời vay vốn mua nhà, đất, trong đó có Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam. Nội dung email giới thiệu rất chi tiết chương trình cho vay mua nhà với lãi suất cho vay 6%/năm, trả lãi giảm dần theo dư nợ, cho vay lên đến 70-80% giá trị tài sản thế chấp (tài sản hình thành từ vốn vay). Còn ngân hàng HSBC cũng đang triển khai chương trình cho vay mua nhà, lãi suất từ 7,49%/ năm, thủ tục vay đơn giản, lãi suất cạnh tranh, khoản vay lên đến 70% giá trị căn nhà, thời hạn vay 25 năm. Một ngân hàng khác quảng bá chương trình cho vay hấp dẫn hơn, cạnh tranh hơn là Vietbank, chỉ cần thu nhập 5 triệu đồng/tháng, cho vay 100% trị giá nhà đất, thời hạn vay từ 15 đến 25 năm, lãi suất cạnh tranh. Ngân hàng phản hồi kết quả hồ sơ vay đến khách hàng trong thời gian 48 giờ. Còn nhiều ngân hàng tại Cần Thơ đang tiếp thị, quảng bá chương trình cho vay mua nhà, đất với lãi suất hấp dẫn và thời gian trả vốn – lãi kéo dài từ 20-25 năm… Các chủ đầu tư dự án, các cơ sở kinh doanh dịch vụ nhà, đất hiện nay cũng đang được ngân hàng chào mời, một vài chủ dự án cũng được ngân hàng ký kết thỏa thuận hỗ trợ vốn vay để chủ đầu tư tiếp tục thi công dự án và cho vay vốn để khách hàng mua nhà từ các chủ dự án có ký kết hợp tác toàn diện với ngân hàng.

Để tìm hiểu cụ thể về việc cho vay mua nhà của ngân hàng, tôi liên hệ với một nhân viên tín dụng của Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam - PVcomBank để tư vấn. Qua trao đổi cô nhân viên tư vấn hỏi tôi về thu nhập, nơi cư trú, số tiền mua nhà, số tiền cần vay từ ngân hàng… Tôi trả lời: “Lương và thu nhập của tôi hơn 7 triệu đồng/tháng; cư trú ở Vĩnh Long; số tiền tôi cần vay khoảng 150 triệu đồng để mua căn nhà khoảng 500 triệu đồng…”. Sau khi nghe tôi trình bày, cô tư vấn tiếp: “Thu nhập của anh như thế thì ngân hàng “hơi khó” cho vay, vì sau khi trừ sinh hoạt phí gia đình số tiền còn lại để trả nợ ngân hàng ít quá. Nếu anh có con hoặc vợ có thu nhập tương đương với anh cùng cam kết trong hợp đồng vay thì mới có khả năng được duyệt hồ sơ cho vay. Về lãi suất cho vay, nếu hồ sơ hợp lệ sẽ được vay ưu đãi 6 tháng đầu với lãi suất 6%/năm, sau đó ngân hàng sẽ áp dụng lãi suất bình thường 11%/ năm. Ngân hàng áp dụng trả góp hằng tháng với lãi suất giảm dần theo dư nợ. Nếu trường hợp của anh hiện nay là 50 tuổi, ngân hàng cho vay với thời hạn là 10 năm… Về quy trình tiếp cận ngân hàng và vốn vay, nhân viên ngân hàng này cũng hướng dẫn: “Khách hàng vay thực hiện quy trình như sau: Liên hệ với ngân hàng, photo giấy đất hoặc nhà dự kiến mua; ngân hàng xem xét và thẩm định nhà, đất của khách hàng dự kiến mua; khách hàng bổ sung hồ sơ cần thiết và giấy tờ chứng minh thu nhập… Đây là trường hợp vay mua nhà với tài sản thế chấp chính là tài sản hình thành từ vốn vay. Vì vậy, khi ngân hàng thống nhất cho vay, khách hàng phải trả cho người bán nhà, đất 100% giá trị hợp đồng, sau đó ngân hàng giải ngân số tiền vay cho khách hàng hoặc khách hàng trả cho người bán nhà, đất số tiền từ 20-30% giá trị nhà đất, số tiền còn lại ngân hàng trả qua tài khoản cho người bán nhà, đất. Tuy nhiên, tài khoản số tiền này bị phong tỏa đến khi khách hàng nhận được “sổ đỏ” thì tài khoản mới được giải tỏa… Nói chung quy trình này phải đảm bảo quyền lợi các bên”. Đối chiếu với trường hợp của tôi, thu nhập 7 triệu đồng/tháng; vợ mua bán tạp hóa khoảng 6 triệu đồng/tháng, nhưng khoản thu nhập của vợ không thể chứng minh được, thì coi như hết cách rồi! Trong khi đó, với tình hình kinh tế khó khăn như hiện nay, ở TP Cần Thơ hay các tỉnh vùng ĐBSCL tìm cặp vợ chồng có thu nhập 14-15 triệu đồng/tháng không phải dễ, còn những người có thu nhập thấp hơn như công nhân ở các nhà máy xí nghiệp thì đừng mơ vay vốn mua nhà. Đó là chưa nói, những trường hợp có thu nhập 14-15 triệu đồng/tháng thường họ đã có nhà cửa ổn định, ít có nhu cầu thực tế để vay mua nhà!

Ông Lê Huỳnh Hoàng Minh, Phó Giám đốc Sàn giao dịch Bất động sản Mekongland – Nam Cần Thơ, cho biết: “Gần đây, thị trường nhà đất Nam Cần Thơ có dấu hiệu ấm lên rõ rệt, trong tháng, công ty giao dịch thành công 15 trường hợp, trong đó có 8 người mua nhà đất vay được vốn ngân hàng. Phần lớn người mua nhà đất giá khoảng 400 triệu đồng đến 1 tỉ đồng, họ vay số tiền từ 30 đến 70% giá trị nhà, đất. Bây giờ ngân hàng cho vay thẩm định rất kỹ, họ kiểm tra hệ thống xem khách hàng có tiền sử nợ các ngân hàng khác hay không. Thu nhập và khả năng trả nợ là vấn đề ngân hàng rà soát kỹ, tài sản thế chấp cũng là vấn đề mà ngân hàng cân nhắc khi cho vay. Các vấn đề khác như không có hộ khẩu tại TP Cần Thơ hay tuổi tác khi đến về hưu… là các yêu cầu phụ. Tuy nhiên, nếu yếu tố chính khó đáp ứng thì các yếu tố phụ có thể là “cái cớ” để họ từ chối cho vay mà không làm mất lòng “thượng đế”…”.

Giám đốc Công ty TNHH Tín Phát (khu Nam Cần Thơ) - Nguyễn Minh Trí, cũng chia sẻ: Người vay tiền mua nhà hiện nay đang là người “cầm dao đằng lưỡi”. Nếu tính toán khả năng trả nợ không hợp lý thì nguy cơ bị vỡ nợ - mất luôn căn nhà, miếng đất đang thế chấp rất dễ xảy ra. Không ít ngân hàng hiện nay khi chào mời thì hạ lãi suất xuống 5-6%, thậm chí xuống 0%, nhưng khi hết thời hạn ưu đãi thì lãi suất vụt tăng lên cao ngất, chưa tính đến trường hợp lãi suất phi mã (theo lãi suất huy động). Thị trường bất động sản vẫn còn khó khăn và giá còn tiếp tục đi ngang, nếu khách hàng vay với số tiền lớn mua nhà đất, họ có thể gặp khó nếu thị trường nhà đất còn khó khăn, kéo dài. Hầu hết cán bộ công nhân viên đều có mức lương từ 5- 10 triệu đồng/tháng. Như vậy, nếu ngân hàng giảm trừ phần chi tiêu gia đình, số tiền họ vay sẽ không được ngân hàng duyệt nhiều vì ngân hàng tính tới khả năng trả nợ của họ. Kinh tế chung hiện chưa hết khó khăn, thu nhập của người lao động còn bấp bênh, vì vậy, khách hàng vay nếu mỗi tháng phải trả góp từ 5-10 triệu đồng là chuyện không hề dễ đối với người vay nợ ngân hàng… Vì vậy, từ ngân hàng cho đến khách hàng, khi tính đến trường hợp vay tiền ngân hàng để mua nhà, đất đều phải “cân đo đong đếm” thật kỹ là điều đương nhiên.

VĨNH KIM- AN KHÁNH