Ban đầu, Martin Duffy, chuyên gia kinh tế ở Boston (Mỹ), cứ nghĩ mình bị đau họng. Nhưng khi tình trạng viêm họng kéo dài nhiều tháng không khỏi, ông quyết định đi khám thì mới hay trong amiđan có khối u. Duffy, 70 tuổi, không hề mang các yếu tố nguy cơ truyền thống gây ung thư cổ họng. Gia đình ông không có tiền sử ung thư cổ họng và bản thân ông sống lành mạnh: không hút thuốc, uống rượu và thường xuyên vận động thân thể. Qua xét nghiệm, ung thư cổ họng của ông là do nhiễm vi-rút gây u nhú ở bộ phận sinh dục (HPV). Dạng vi-rút này lây qua đường tình dục và là tác nhân phổ biến gây ung thư miệng và cổ họng.

Khối u do vi-rút HPV gây ra dễ phát hiện hơn những khối u hình thành do nghiện bia rượu và thuốc lá nhiều năm. Tuy nhiên, Duffy nằm trong nhóm 20% bệnh nhân kém may mắn bị tái phát bệnh dù đã qua nhiều lần hóa trị và xạ trị. Hiện ung thư đã di căn toàn cổ họng của ông, khiến việc ăn uống và nói năng trở nên hết sức khó khăn.

Ảnh: b4tea.com

Nhìn chung, hầu hết các chủng vi-rút HPV đều vô hại, nhưng tình trạng nhiễm 2 chủng vi-rút cùng lúc trong thời gian dài được cho là nguyên nhân gây 70% trong tổng số 12.000 ca ung thư cổ tử cung được phát hiện hằng năm ở Mỹ. Các loại vi-rút khác lây qua đường tình dục có thể gây ung thư dương vật và hậu môn cũng như mụn cóc ở bộ phận sinh dục. Mối quan hệ giữa ung thư cổ họng và vi-rút HPV chỉ mới được biết đến trong vài năm gần đây nên chưa được nghiên cứu tường tận. Một số nhà khoa học tin rằng nó lây lan do quan hệ tình dục bằng miệng, nhưng số khác cho rằng số ca bệnh tăng nhanh là do quan hệ tình dục bừa bãi ở một bộ phận dân chúng. Ước tính mỗi năm, tại Mỹ có thêm 11.300 ca ung thư cổ họng và con số này được dự báo sẽ tăng lên 20.000 vào năm 2015.

Trước nguy cơ này, các nhà khoa học thúc giục các hãng dược phẩm nên kiểm nghiệm xem vắc-xin ngừa ung thư cổ tử cung do vi-rút HPV dành cho nữ có thể ngừa cả ung thư cổ họng ở nam giới hay không. Trong hai loại vắc-xin ngừa ung thư cổ tử cung đang lưu hành, gồm Gardasil của Merck và Cervarix của GlaxoSmithKline, loại thứ nhất được phép dùng cho các em trai nhưng chỉ để phòng ngừa mụn cóc ở bộ phận sinh dục. Tiêm vắc-xin cho nam thiếu niên có thể ngăn chặn số ca ung thư cổ họng gia tăng – Marshall Posner, giám đốc khoa ung thư cổ và đầu thuộc Trung tâm Y tế Mount Sinai ở New York (Mỹ) khẳng định.

Vấn đề nan giải hiện nay là các nhà sản xuất vắc-xin chưa thực sự quan tâm đến dạng ung thư cổ họng do nhiễm HPV. GlaxoSmithKline cho biết chưa có kế hoạch nghiên cứu ung thư cổ họng, và hiện chỉ sản xuất vắc-xin phòng chống ung thư cổ tử cung mà thôi. 2 năm gần đây, Merck cũng khá quan tâm đến căn bệnh này khi đầu tư thực hiện một nghiên cứu thí điểm nhằm chứng minh xét nghiệm có thể phát hiện HPV trong cổ họng một cách chính xác. Tuy nhiên, sau khi Merck mua lại đối thủ Schering-Plough với giá 41 tỉ USD đầu năm 2009, sự quan tâm dành cho bệnh ung thư cổ họng dường như tan biến. Thay vào đó, hãng chú trọng phát triển kinh doanh và những nghiên cứu mang lại hiệu quả kinh tế. Một lý do khác khiến các nhà sản xuất chùn chân là họ sợ vắc-xin ngừa ung thư cổ họng khó được cấp phép vì quá trình tiến triển của bệnh thường diễn ra khá lâu, trong khi việc cấp phép một loại vắc-xin thường dựa trên số liệu nghiên cứu ngắn hạn.

Giới nghiên cứu cho rằng Chính phủ Mỹ cần ra tay can thiệp và đầu tư nghiên cứu dài hạn bệnh ung thư cổ họng do HPV nếu các hãng dược không tự nguyện thực hiện. “Tôi thấy tiếc khi Merck quyết định không nghiên cứu tiếp. Nhưng suy cho cùng, đây là trách nhiệm của chính phủ bởi nó là vấn đề y tế công cộng”, chuyên gia Posner nhận định.

HOÀNG ĐIỂU (Theo Forbes)