25/05/2020 - 06:00

Trung Quốc ra sức "o bế" châu Phi 

Phát biểu trước hội nghị trực tuyến Đại hội đồng Tổ chức Y tế Thế giới (WHA) mới đây, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh đến việc giữ gìn quan hệ ngoại giao với các nước châu Phi, trong bối cảnh Bắc Kinh đối mặt với chỉ trích dữ dội từ phương Tây về vai trò của nước này trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19.

Ông Tập phát biểu tại hội nghị WHA. Ảnh: Vangard

Ông Tập cam kết cung cấp cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) 2 tỉ USD trong vòng 2 năm tới để hỗ trợ các nước đang phát triển, đồng thời nhắc nhở  rằng mối quan hệ lâu dài giữa châu Phi và Trung Quốc đã giúp 200 triệu người dân lục địa đen nhận được viện trợ của Bắc Kinh trong 7 thập kỷ qua. Nhà lãnh đạo quốc gia đông dân nhất thế giới còn cam kết giúp đỡ 30 bệnh viện ở châu Phi, thành lập cơ quan y tế xuyên châu lục và cung cấp loại vaccine giá cả phải chăng một khi Trung Quốc điều chế thành công.

Đây không phải là lần đầu Trung Quốc dang tay giúp đỡ châu Phi trong một cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu. Hồi tháng 11-2014, Trung Quốc đã viện trợ cho châu Phi 750 triệu nhân dân tệ (khoảng 123 triệu USD) chống dịch Ebola. Trong gần 60 năm qua, Trung Quốc cũng nhiều lần gửi nhân viên y tế đến châu Phi - một phần trong nỗ lực thúc đẩy quyền lực mềm nhằm củng cố quan hệ Trung Quốc-châu Phi.

Phát biểu của ông Tập cho thấy Bắc Kinh  cần sự ủng hộ của các quốc gia châu Phi, giữa lúc SARS-CoV-2 khiến Trung Quốc ngày càng bị cô lập trên vũ đài thế giới. Chính đại dịch cũng đang khiến quan hệ Trung Quốc-châu Phi bị lung lay và đổ vỡ. Dù chưa có nguyên thủ quốc gia châu Phi nào công khai chỉ trích cách Trung Quốc ứng phó với COVID-19, nhưng mới đây, một nhóm nước châu Phi đã ủng hộ dự thảo nghị quyết do Liên minh châu Âu soạn thảo, được hơn 100 quốc gia thông qua nhằm kêu gọi mở cuộc điều tra độc lập về COVID-19. Còn hồi tháng rồi, các đại sứ châu Phi đã viết thư gửi cho Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, trong đó yêu cầu Bắc Kinh trả lời về tình trạng phân biệt đối xử đối với người dân châu Phi ở nước này khi dịch bệnh nổ ra.

Đồng minh ngoại giao quan trọng

Quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc với các nước châu Phi bắt đầu từ giữa thế kỷ 20 khi Bắc Kinh kết bạn với các quốc gia mới giành được độc lập, nỗ lực định hình vị trí của mình tại các nước đang phát triển và chống lại ảnh hưởng của Mỹ và Liên Xô trong thời Chiến tranh Lạnh. Kể từ đó, châu Phi tạo nên sự hậu thuẫn ngoại giao quan trọng đối với Bắc Kinh. Đơn cử, trong vụ Mỹ gây sức ép lên tập đoàn viễn thông Huawei, tố hãng này là "con ngựa thành Troy" của Chính phủ Trung Quốc, các nước lớn ở châu Phi, như Kenya và Nam Phi, hoan nghênh sự hiện diện của Huawei. Vào tháng 3 và 4, Trung Quốc xuất khẩu khoảng 10 tỉ USD vật tư y tế khắp thế giới, gồm khoảng 28 tỉ chiếc khẩu trang, để giúp chống lại sự lây lan của COVID-19. Chiến lược "ngoại giao khẩu trang" của Trung Quốc nhận nhiều ý kiến trái chiều từ phương Tây nhưng chính phủ các nước châu Phi đa phần hoan nghênh sự viện trợ của Trung Quốc. "Mỗi khi Mỹ và phương Tây nổi giận chỉ trích mình, Chính phủ Trung Quốc quay sang những người bạn lâu đời và ổn định tại châu Phi. Trung Quốc cần các đối tác châu Phi để thể hiện rằng Bắc Kinh không bị cô lập hoặc không có bất kỳ người bạn nào trên trường quốc tế" - Lina Benabdallah, trợ lý giáo sư về quan hệ Trung Quốc - châu Phi tại Đại học Wake Forest (Mỹ), nhận định.

TRÍ VĂN (Theo CNN, SCMP)

Chia sẻ bài viết