Thực vật cũng có khả năng “ghi nhớ, suy nghĩ và phản ứng” với thông tin chứa đựng trong ánh sáng. Phát hiện này vừa được các nhà nghiên cứu Ba Lan báo cáo tại hội nghị thường niên của Hiệp hội Sinh vật Thực nghiệm tại Praha (CH Czech).

Các loài thực vật truyền dẫn thông tin về cường độ và chất lượng ánh sáng từ lá này sang lá khác theo phương thức rất giống như hoạt động của hệ thần kinh ở người. Các “tín hiệu điện hóa” này được chuyển tải bởi những tế bào đóng vai trò như “dây thần kinh” của cây. Trước đây, giáo sư Stanislaw Karpinski ở Đại học Khoa học Đời sống Warsaw từng phát hiện các tín hiệu hóa học có thể được dẫn truyền đến mọi bộ phận của cây, cho phép cây ứng phó và trụ vững trước những thay đổi và sức ép từ môi trường.

Tuy nhiên, trong nghiên cứu mới, ông và cộng sự nhận thấy khi ánh sáng kích thích phản ứng hóa học trên một tế bào của lá cây Arabidopsis thuộc họ cải (ảnh), nó tạo ra một loạt phản xạ và lập tức truyền tín hiệu đến khắp cây thông qua một loại tế bào đặc trưng. Nói cách khác, khi chiếu ánh sáng lên 1 chiếc lá, mọi bộ phận của cây đều có phản ứng. Và phản ứng này, được cho là yếu tố hình thành các phản ứng hóa học gây ra bởi ánh sáng, vẫn tiếp diễn cho đến khi trời tối. Theo các nhà khoa học, hiện tượng trên cho thấy thực vật có khả năng “ghi nhớ” thông tin được mã hóa trong ánh sáng. Khám phá này được ví giống như việc phát hiện ra “hệ thần kinh” của thực vật.

Ngoài ra, Giáo sư Karpinski còn tiết lộ một phát hiện kỳ lạ hơn – đó là phản ứng của cây thay đổi tùy thuộc vào màu sắc ánh sáng (đỏ, xanh hoặc trắng) chiếu vào chúng. Ông nghi ngờ thực vật có thể dùng thông tin được mã hóa trong ánh sáng để kích hoạt các phản ứng hóa học tự vệ. Để kiểm chứng, ông và đồng nghiệp quan sát tác động của các màu ánh sáng khác nhau đối với khả năng kháng bệnh của cây. Kết quả cho thấy cây kháng bệnh tốt nếu được chiếu ánh sáng 1 giờ đồng hồ trước khi bị “đầu độc” bằng một loại vi-rút hoặc vi khuẩn. Còn khi tiếp xúc với mầm bệnh trước khi được chiếu ánh sáng, chúng không thể hình thành khả năng kháng bệnh. Thử nghiệm này cho thấy “thực vật có một trí nhớ đặc biệt về ánh sáng giúp chúng hình thành khả năng phòng bệnh, và chúng có thể điều chỉnh theo nhiều điều kiện ánh sáng khác nhau”. Giáo sư Karpinski cho rằng cây cối sử dụng thông tin được mã hóa trong ánh sáng để làm chúng miễn nhiễm những bệnh theo mùa.

Giáo sư Christine Foyer, chuyên gia thực vật tại Đại học Leeds (Anh) cho rằng nghiên cứu mới này có ý nghĩa quan trọng. “Cây cối cần sống sót trước những điều kiện khắc nghiệt của môi trường, như hạn hán và giá rét, và duy trì nhịp độ tăng trưởng. Điều đó đòi hỏi nó phải biết đánh giá hoàn cảnh và có phản ứng phù hợp – đó là một dạng trí thông minh”.

HOÀNG ĐIỂU (Theo BBC)