Bạn có tin rằng trong tương lai, chúng ta không cần viết thư điện tử (e-mail), gọi điện thoại hay mở miệng nói mà vẫn có thể truyền thông tin đến người thân, bạn bè? Đừng vội cho đó là ý tưởng hão huyền, bởi các nhà khoa học Mỹ đang phát triển công nghệ “thần giao cách cảm nhân tạo”, cho phép người dùng soạn thảo và gửi e-mail chỉ bằng... ý nghĩ.

Nhà khoa học Mike D’Zmura, trưởng ban dự án “thần giao cách cảm nhân tạo” do Lầu Năm Góc tài trợ, cho rằng công nghệ dựa trên phương pháp đọc điện não bằng máy đo điện não (EEG) sẽ trở thành một kiểu giao tiếp mới. “Dù cần được nghiên cứu kỹ và tốn nhiều thời gian, nhưng công nghệ này hứa hẹn mang lại nhiều ứng dụng trong nhiều lĩnh vực chứ không riêng gì quân sự”, ông nói thêm.

Ảnh: Getty Images

Truyền thông bằng suy nghĩ không phải là ý tưởng mới. Vào thập niên 1960, một nhà nghiên cứu đã cột chiếc EEG vào đầu và có thể “tắt” hoặc “mở” sóng alpha trong não để soạn tin nhắn bằng mã Morse. Hiện nay, 2 mục tiêu Bộ Quốc phòng Mỹ đặt ra cho các nhà nghiên cứu thuộc 3 trường đại học California, Carnegie Mellon và Maryland là soạn tin nhắn bằng “giọng nói của não” và gửi đến một đối tượng hoặc thiết bị nào đó (máy thu thanh chẳng hạn), cũng chỉ bằng suy nghĩ. Một khi đến tay người nhận, tin nhắn sẽ được mã hóa thành văn bản hoặc tiếng nói.

Dù công nghệ này do quân đội đầu tư để phục vụ cho các hoạt động bí mật, nhưng D’Zmura cho rằng truyền thông dựa trên suy nghĩ sẽ mang lại nhiều ứng dụng trong lĩnh vực dân sự. Đơn cử như với những sinh viên không tập trung vào bài giảng vì đang bận nhắn tin, công nghệ này sẽ giúp họ quay lại bài học chỉ bằng cách nghĩ đến những người bạn và bài giảng lúc đó. Các thiết bị chơi game bằng ý nghĩ thường lớn và khá cồng kềnh, nhưng theo D’Zmura, chúng có thể được cải tiến thành chiếc mũ lưỡi trai hoặc mũ trùm đầu. Nhà nghiên cứu Paul Sajda ở Đại học Columbia cũng cho rằng một trong những lĩnh vực đầu tiên ủng hộ truyền thông bằng ý nghĩ là trò chơi điện tử. Hiện nay, các loại máy đeo đầu EEG bán trên thị trường cho phép người chơi dùng ý nghĩ để di chuyển các vật thể ảo trong game, nhưng nghĩ đến việc “di chuyển một tảng đá” thì dễ hơn nhiều so với nói ra câu “Mọi người gặp nhau ở cà phê Starbucks lúc 5g30”. Ngoài ra, hệ thống này cũng có thể dùng cho bệnh nhân mắc chứng teo cơ. Khi bệnh tiến triển, chức năng não vẫn hoạt động tốt nhưng bệnh nhân mất dần khả năng kiểm soát các cơ. Do vậy, công nghệ “thần giao cách cảm nhân tạo” có thể giúp họ giao tiếp dễ dàng hơn.

Khó khăn cơ bản trong việc soạn tin nhắn bằng ý nghĩ là EEG không thể hiển thị thông tin một cách chính xác. Trong khi đó, cấy điện cực vào vùng giữa hộp sọ và bộ não được cho sẽ giúp việc đọc thông tin chính xác hơn. Tuy nhiên, phương pháp này rất tốn kém và cần phải dùng đến dao kéo. Do đó, để giải quyết vấn đề EEG, các nhà khoa học cần tìm hiểu những từ và cụm từ nào làm phát sáng vùng nào trong não. Và để tạo ra bản đồ chi tiết của não, họ sẽ cần đến phương pháp chụp ảnh cộng hưởng từ chức năng (fMRI) và từ não đồ (MEG).

So với MEG và fMRI, EEG hiện được xem là phương pháp rẻ tiền, gọn nhẹ và “thuyết minh” ý nghĩ nhanh hơn, nên có thể áp dụng vào sản phẩm thương mại. Bản đồ được tạo ra bằng 3 công nghệ trên sẽ giúp máy tính đoán được từ nào của cụm từ người dùng muốn nói đến khi một phần của não phát sáng trên EEG. Nó tương tự như cách phần mềm Dragon Naturally Speaking dùng ngữ cảnh để nhận biết từ được nói ra. Mặc dù vậy, D’Zmura cho rằng sẽ mất 15-20 năm để “thần giao cách cảm nhân tạo” trở thành hiện thực, bởi việc lập bản đồ phản ứng của não cho cả kho từ vựng tiếng Anh khá là gian nan.

THỤY TRÚC (Theo Discovery Channel)