Cùng với phong trào khởi nghiệp đang diễn ra rầm rộ, các vườn ươm, trung tâm ươm tạo, hỗ trợ doanh nghiệp (DN) khởi nghiệp được thành lập và đi vào hoạt động ngày càng nhiều. Các đơn vị này không chỉ đóng vai trò định hướng mà còn tư vấn, hỗ trợ DN khởi nghiệp với các giải pháp thiết thực, giúp DN khởi nghiệp trong thời gian ngắn nhưng mang lại hiệu quả cao nhất.

Khẳng định vai trò

Mới đây, Vườn ươm Công nghệ Công nghiệp Việt Nam-Hàn Quốc (KVIP) tổ chức Hội thảo “Vai trò của vườn ươm trong việc hỗ trợ và thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo” với sự tham gia của nhiều đơn vị đi đầu trong hỗ trợ, thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp trong cả nước và tại ĐBSCL. Đơn cử như: Trung tâm Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp An Giang, Trung tâm Hỗ trợ DN và khởi nghiệp Đồng Tháp, Trung tâm Ươm tạo DN công nghệ Trường Đại học Cần Thơ, Trung tâm Hỗ trợ và Phát triển sinh viên Cần Thơ, Trung tâm ươm tạo DN nông nghiệp công nghệ cao thuộc Ban Quản lý Khu Nông nghiệp công nghệ cao TP Hồ Chí Minh, Trung tâm Ươm tạo khởi nghiệp Sông Hàn (TP Đà Nẵng)…  

Máy móc được trang bị tại Xưởng Cơ khí, Vườn ươm Công nghệ Công nghiệp Việt Nam-Hàn Quốc. Ảnh: MỸ THANH

Theo ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công thương TP Cần Thơ, năm 2016 được Chính phủ chọn là năm khởi nghiệp quốc gia. Lần đầu tiên trong lịch sử, nước ta có 110.000 DN được thành lập mới trong một năm, với số vốn đăng ký đạt hơn 800.000 tỉ đồng. Kể từ đó, làn sóng khởi nghiệp nhanh chóng lớn mạnh, phủ khắp các lĩnh vực và lan tỏa trên cả nước. Để “nuôi dưỡng” phong trào, Chính phủ không ngừng kiến tạo nhằm tạo ra môi trường thuận lợi để hệ sinh thái khởi nghiệp ngày càng phát triển. Đơn cử như: Quyết định 844/QĐ-TTg về phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”, Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa năm 2017… “Có thể nói trong hệ sinh thái khởi nghiệp thì vườn ươm đóng vai trò vô cùng quan trọng. Với những chia sẻ từ những đơn vị, cá nhân có nhiều kinh nghiệm trong điều hành hoạt động của các trung tâm ươm tạo của khối công lập, tư nhân và khối trường đại học giúp chúng ta có cái nhìn sâu rộng hơn về cách thức Vườn ươm đảm nhiệm vai trò của mình trong hệ sinh thái khởi nghiệp”- ông Nguyễn Minh Toại nhấn mạnh.

Với thâm niên gần 9 năm hoạt động trong lĩnh vực ươm tạo DN nông nghiệp công nghệ cao, Tiến sĩ Nguyễn Hải An, Trung tâm ươm tạo DN nông nghiệp công nghệ cao thuộc Ban Quản lý Khu Nông nghiệp công nghệ cao TP Hồ Chí Minh, chia sẻ: “Mục tiêu chúng tôi hướng đến là xây dựng môi trường thuận lợi nhằm nuôi dưỡng DN mới thành lập phát triển thành các DN đủ năng lực cạnh tranh trên thương trường. Hoạt động hỗ trợ được thực hiện qua 2 giai đoạn: tiền ươm tạo (hoàn thiện kế hoạch kinh doanh; đăng ký thành lập DN; nghiên cứu, khảo sát thị trường) và giai đoạn ươm tạo (đào tạo, tập huấn; hạ tầng kỹ thuật, trang thiết bị; hoàn thiện quy trình công nghệ; quảng bá, đăng ký, phát triển sản phẩm ra thị trường; tiếp cận các nguồn quỹ)”. Cũng theo ông Nguyễn Hải An, trong hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và trong thị trường khoa học công nghệ, các Trung tâm Ươm tạo hoạt động như một Trung tâm Đổi mới sáng tạo được xem là mô hình hiệu quả, phổ biến hiện nay. Bởi chúng vừa đóng vai trò là tổ chức trung gian hỗ trợ kết nối các thành phần trên thị trường khoa học công nghệ và trong hệ sinh thái khởi nghiệp, vừa là tổ chức thực hiện vai trò của một đơn vị nghiên cứu, một nhà đầu tư.

Sẻ chia

Việc các vườn ươm, trung tâm ươm tạo, hỗ trợ DN mọc lên ngày càng nhiều là tín hiệu đáng mừng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, hoạt động ươm tạo, hỗ trợ DN khởi nghiệp của các đơn vị này gặp không ít khó khăn. Ông Nguyễn Anh Thi, Giám đốc Khu Công nghệ phần mềm, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, nói: “Có thể nói, hoạt động ươm tạo DN là “trường kỳ kháng chiến” chứ không phải ngày một, ngày hai mà làm được. Một Vườn ươm, trung tâm ươm tạo phải từ 10-20 năm mới phát huy được hết vai trò và mang lại hiệu quả thực sự. Mặt khác, người đứng đầu phải có tâm huyết, có khả năng kết nối, huy động nhiều nguồn lực thay vì xem nguồn ngân sách nhà nước là chủ đạo”.

Ông Lý Đình Quân, Giám đốc Trung tâm Ươm tạo khởi nghiệp Sông Hàn, cho rằng: Hoạt động ươm tạo cần được đồng bộ với thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp như sự liên kết hợp tác giữa “3 nhà” (nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp); thực hiện cơ chế hợp tác với DN, nhà đầu tư, ưu tiên hợp tác công tư; xây dựng văn hóa khởi nghiệp… Ông Nguyễn Đức Long, Giám đốc Trung tâm Ươm tạo DN công nghệ cao, Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, đúc kết: Các yếu tố giúp DN ươm tạo thành công là sản phẩm hướng tới nhu cầu của khách hàng, khả năng thương mại hóa cao, minh bạch về sở hữu trí tuệ, đội ngũ quản lý có kiến thức và kinh nghiệm cả về công nghệ và kinh doanh (phân phối, marketing), vốn khởi sự và tiếp cận với các nguồn tài chính khác… Đồng thời lưu ý, DN sẽ đối mặt với nguy cơ thất bại nếu không nghiên cứu kỹ thị trường, kế hoạch kinh doanh yếu, phát triển chưa theo mô hình DN; sản phẩm chưa hoàn thiện; sự khác biệt về quan điểm giữa nhà phát minh và đầu tư…

Để phát huy vai trò then chốt, đồng hành hỗ trợ khởi nghiệp, các đơn vị: KVIP, Trung tâm Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp An Giang, Trung tâm Hỗ trợ DN và khởi nghiệp Đồng Tháp, Trung tâm Xúc tiến đầu tư và Hỗ trợ DN tỉnh Sóc Trăng, Trung tâm Ươm tạo DN công nghệ Trường Đại học Cần Thơ, Trung tâm Hỗ trợ và Phát triển sinh viên Cần Thơ cho ra mắt Câu lạc bộ Vườn ươm ĐBSCL. Ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công thương TP Cần Thơ, nhấn mạnh: “Việc thành lập Câu lạc bộ vườn ươm ĐBSCL sẽ giúp các đơn vị đang hoạt động trong lĩnh vực hỗ trợ DN đổi mới sáng tạo có thêm sự gắn kết, hỗ trợ nhau cùng thực hiện nhiệm vụ ươm mầm DN tại địa phương. Từ đó, góp phần tạo ra nhiều DN khởi nghiệp sáng tạo trong tương lai, tiến tới mục tiêu đạt 1 triệu DN hoạt động vào năm 2020 như Chính phủ kỳ vọng”.

MỸ THANH