Tại Hội nghị Dạy nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp (DN) qua mạng truyền hình trực tuyến tại các thành phố: Hà Nội, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh và TP Cần Thơ, tổ chức vào cuối tháng 5-2008, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã có kết luận chỉ đạo, nhấn mạnh sự cần thiết và hiệu quả của việc dạy nghề theo nhu cầu DN. Để thực hiện sự chỉ đạo này, hiện nay, TP Cần Thơ đang tập trung đẩy mạnh công tác phối hợp đào tạo dạy nghề cho người lao động. Xin giới thiệu các ý kiến của lãnh đạo một số cơ quan chức năng và DN về vấn đề này.

Ông Lê Thái Dương, Hiệu trưởng Trường Trung học Cơ điện và Kỹ thuật nông nghiệp Nam Bộ:

CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC PHẢI LÀ “CẦU NỐI” QUAN TRỌNG

- Việc kết hợp giữa trường nghề và DN là cần thiết, hợp lý, góp phần đạt hiệu quả dạy nghề, giải quyết việc làm. Lúc nào, trường nghề cũng muốn được kết hợp với các DN, tạo điều kiện cho học sinh thực tập, làm quen với môi trường làm việc, vận dụng kiến thức đã học qua thao tác trên trang thiết bị tại DN, hoàn thiện nhân cách người lao động.

Thời gian qua, DN chưa thật sự quan tâm đến việc đào tạo và rất ít DN “đặt hàng” đào tạo với nhà trường, chỉ tự tuyển dụng lao động sau đào tạo. Mặt khác, DN có nhu cầu sử dụng lao động là DN vừa và nhỏ, ít có DN lớn cần tuyển dụng nhiều lao động.

DN có nhiều cách kết hợp đào tạo với trường nghề, như: trực tiếp “đặt hàng” đào tạo cụ thể về số lượng, ngành nghề; tuyển chọn giúp lao động, nhà trường sẽ trang bị tay nghề thêm sát với nhu cầu của DN; bồi dưỡng nâng bậc thợ, sát hạch tay nghề cho công nhân...

Sắp tới, ngành chức năng phải là “cầu nối” quan trọng giữa DN với các đơn vị đào tạo. Theo đó, cần có qui chế phối hợp chặt chẽ giữa DN với trường nghề trong quá trình đào tạo, tạo điều kiện cho các đơn vị gặp nhau, nắm được nhu cầu nguồn nhân lực. Muốn vậy, cần phải xây dựng cơ quan dự báo lao động cấp vùng, dự báo kịp thời và chính xác nhu cầu nguồn lao động. Trước mắt, cần phải vận hành và quảng bá rộng rãi trang web thông tin cung cầu lao động của trường nghề và DN trên mạng điện tử để các đơn vị, cá nhân có nhu cầu có thể truy cập, tìm hiểu thông tin.

Ông Nguyễn Văn An, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Liên đoàn Lao động TP Cần Thơ:

DOANH NGHIỆP CẦN ĐẦU TƯ KINH PHÍ “ĐẶT HÀNG” ĐÀO TẠO

- Thời gian qua, hầu như Trung tâm chưa tiếp nhận việc “đặt hàng” đào tạo nguồn lao động cho DN, Trung tâm chỉ thực hiện việc đào tạo, nâng cao tay nghề cho lao động. Hầu hết các DN tại TP Cần Thơ đều phỏng vấn tuyển dụng lao động qua đào tạo tại các trường, cơ sở đào tạo nghề mà không phải mất kinh phí, vẫn có thể chọn lựa được những lao động có thực tài, năng lực vào làm việc cho DN. Trong tương lai, khi thị trường lao động thay đổi, muốn tồn tại và phát triển, DN phải đầu tư kinh phí để “đặt hàng” đào tạo với các đơn vị; hoặc thành lập trường, cơ sở đào tạo riêng để đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực.

Sắp tới, ngành chức năng cần tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề, tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ sở dạy nghề. DN phải có kế hoạch sử dụng nguồn nhân lực, cung cấp thông tin nhu cầu lao động cho đơn vị dạy nghề, tạo điều kiện cho học sinh thực tập và quan tâm bồi dưỡng nâng cao tay nghề cho lao động kỹ thuật. Các trung tâm và DN cần hợp tác chặt chẽ, nâng cao trách nhiệm trong đào tạo và sử dụng lao động, đảm bảo chất lượng, hiệu quả cung cầu lao động, góp phần nâng cao uy tín của Trung tâm, đồng thời phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh của DN. Theo chúng tôi, cần phải xã hội hóa công tác đào tạo nghề. Nhà nước tạo cơ chế, chính sách thông thoáng (có thể hỗ trợ một phần kinh phí), DN đầu tư kinh phí đào tạo, người lao động đóng góp kinh phí học nghề.

Bà Nguyễn Mỹ Thuận, Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp TP Cần Thơ:

HIỆP HỘI GIÚP TRƯỜNG NGHỀ TÌM HIỂU NHU CẦU DOANH NGHIỆP

Thực hiện chủ trương này sẽ có nhiều cái lợi, như: tránh lãng phí trong đào tạo; tình trạng DN này lôi kéo lao động của DN khác; tạo sự ổn định thị trường lao động; cân bằng cung – cầu lao động...

Các trường nghề phải khảo sát nhu cầu thị trường, có quan hệ mật thiết với DN để nắm bắt nhu cầu lao động, không chỉ về nghề mà còn cả chất lượng và kỹ năng làm việc của học sinh khi ra trường có đáp ứng yêu cầu công việc tại DN hay không. Chương trình dạy cũng phải được cập nhật, trang thiết bị phù hợp với công nghệ mới doanh nghiệp đang sử dụng. Đây là một thách thức vì nguồn vốn đầu tư trang thiết bị dạy nghề không nhỏ. Đội ngũ giáo viên cũng cần phải được bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp. Một vấn đề từ trước đến nay chưa được quan tâm, đó là trường nghề chỉ dạy nghề nhưng chưa dạy cho người lao động vận dụng nghề nghiệp vững chắc vào cuộc sống. Học sinh chỉ học nghề, nhưng khi đi làm, học sinh phải sống trong cộng đồng xã hội, chưa có những kiến thức xã hội, giao tiếp để thật sự trưởng thành, có trách nhiệm với bản thân, với xã hội và để thành công.

Trường nghề cần tìm hiểu nhu cầu của DN và DN phải thông báo yêu cầu của mình cho trường nghề. Không chỉ “đặt hàng”, DN nên hợp tác thiết kế chương trình giảng dạy và nhất là hỗ trợ cho học sinh thực tập và chia sẻ một phần kinh phí. Hiệp hội có thể giúp trường nghề tìm hiểu nhu cầu doanh nghiệp, làm “cầu nối” để cung - cầu gặp nhau.

Ông Đào Minh Lợi, Giám đốc Trung tâm Dạy nghề huyện Cờ Đỏ:

HÀI HÒA QUAN HỆ NGHĨA VỤ VÀ QUYỀN LỢI GIỮA TRUNG TÂM DẠY NGHỀ VÀ DOANH NGHIỆP

- Thời gian qua, động thái gắn kết trong việc đào tạo nguồn lao động có tay nghề giữa Trung tâm Dạy nghề (TTDN) huyện Cờ Đỏ và DN chưa thật sự rõ nét. Trung tâm chỉ thực hiện hợp đồng đào tạo và cung ứng lao động cho vài DN. Trung tâm cứ đào tạo nghề theo kế hoạch hàng năm, còn DN tự phỏng vấn tuyển dụng và đào tạo tại chỗ theo nhu cầu riêng của DN.

Sắp tới, cần tổ chức thông tin thị trường lao động, đào tạo những ngành nghề phù hợp, đáp ứng nhu cầu nhân lực cho doanh nghiệp một cách vững chắc, tránh lãng phí trong đào tạo nghề. Thiết lập mối liên kết giữa TTDN và DN trong các chương trình đào tạo; việc sử dụng thiết bị , tổ chức thực tập, thực hành cho học viên; chú trọng nhiều hơn chất lượng đào tạo và tuyển dụng sau đào tạo. Đồng thời, mỗi bên cần thể hiện cụ thể trách nhiệm trong quá trình dạy nghề, theo dõi, tham gia đóng góp ý kiến về chương trình, nội dung giảng dạy sát với nhu cầu. Muốn vậy, ngành chức năng quản lý nhà nước cũng cần có cơ chế, chính sách ưu đãi, thông thoáng về mọi mặt để động viên và khơi gợi tinh thần trách nhiệm của TTDN và DN trong hợp tác đào tạo nguồn nhân lực.

Theo chúng tôi, cần phải xây dựng mối quan hệ hài hòa nghĩa vụ và quyền lợi giữa TTDN và DN. Dưới sự quản lý, hỗ trợ của cơ quan chức năng, TTDN chủ động “lôi kéo” DN tham gia quá trình đào tạo; hợp tác đào tạo lao động cho DN theo nhiều cấp độ, nhiều hình thức trực tiếp hoặc gián tiếp... để cung ứng lao động cho DN.

Ông Tăng Hồng, Giám đốc Doanh nghiệp tư nhân Cơ khí Sông Hậu:

GIÚP HỌC SINH CÓ VIỆC LÀM ỔN ĐỊNH SAU KHI
RA TRƯỜNG

- Đây là việc cần phải làm và hiệu quả trước tiên là tránh lãng phí trong đào tạo nghề và góp phần nâng chất lượng nguồn nhân lực. Ngoài việc thường xuyên cập nhật thông tin nhu cầu DN, cải tiến chương trình và phương pháp giảng dạy phù hợp tình hình thực tế của DN, của xã hội, trường nghề còn phải chú trọng hướng nghiệp, giáo dục lòng yêu nghề, cầu tiến, chịu khó học hỏi của học sinh mới có thể gắn bó với nghề lâu dài. Chúng tôi luôn quan tâm phát hiện, nuôi dưỡng lòng đam mê nghề cho người lao động và sẵn sàng đào tạo nâng cao tay nghề để tiến bộ hơn. DN tạo mọi điều kiện tiếp nhận học sinh thực tập (nhà trường không phải trả chi phí), phân công người kèm cặp, giúp học sinh làm quen với hệ thống máy móc, thiết bị thông thường và hiện đại tại cơ sở.

Theo chúng tôi, chương trình đào tạo của nhà trường cần phải sát thực tế, sinh động, trực quan và thời gian thực tập tại DN phải đủ dài hơn giáo án từ trước đến nay để học sinh làm quen với hệ thống máy móc, kỷ luật lao động và môi trường làm việc.

Lớp dạy nghề sửa chữa điện thoại di động của Trung tâm Giới thiệu việc làm thanh niên TP Cần Thơ kết hợp với Công ty TNHH dịch vụ viễn thông Ninh Kiều tổ chức.  Ảnh: ANH PHƯƠNG.

Chúng tôi tán thành việc hỗ trợ một phần kinh phí dạy nghề cho trường nghề, với điều kiện học sinh đảm bảo ứng dụng được kiến thức trong công việc. Đây là vấn đề cần phải được bàn bạc, xem xét và có qui định cụ thể về quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi bên.

Tóm lại, trường nghề cần thông qua Hội đoàn, định kỳ tổ chức gặp gỡ, trao đổi về vấn đề cung – cầu lao động với DN để có kế hoạch dạy nghề sát thực tế, tránh đào tạo rồi phải đào tạo lại và sẽ kích thích tinh thần học sinh sau khi ra trường.

ANH PHƯƠNG (Lược ghi)