Theo nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí y khoa The Lancet, người Nhật có tuổi thọ trung bình cao nhất thế giới 80 tuổi và trẻ em Nhật được cho sẽ sống khỏe đến 73 tuổi mà không gặp bất kỳ căn bệnh nghiêm trọng nào. Điều gì khiến Nhật Bản trở thành quốc gia sống khỏe và trường thọ như vậy? Trong quyển sách "Bí quyết của trẻ em khỏe nhất thế giới: Tại sao trẻ em Nhật sống khỏe và thọ nhất thế giới" (tạm dịch), vợ chồng tác giả Naomi Moriyama và William Doyle đã tìm ra 6 đáp án cho câu hỏi này.
Tiêu thụ thực phẩm ít calorie
Theo bà Moriyama, một bữa ăn điển hình theo kiểu Nhật thường gồm một chén cơm nhỏ, một chén súp miso cùng 3 món phụ đựng trong chén hoặc dĩa nhỏ, gồm một món cá, thịt hoặc đậu hũ, hai món còn lại là từ rau củ. Ngoài ra, trẻ em Nhật còn tiêu thụ nhiều loại trái cây, rau củ, ngũ cốc và cá vốn là các loại thực phẩm có hàm lượng calorie thấp, nhưng lại hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm chế biến vốn chứa nhiều calorie và đường.
Trẻ em Nhật được tập thói quen ăn uống lành mạnh ngay từ nhỏ. Ảnh: Today
Ăn có chừng mực thực phẩm ít lành mạnh
Trẻ em Nhật được khuyến khích ăn vặt nhưng với số lượng và tần suất vừa phải. Trẻ có thể thưởng thức pizza, kem, bánh quy hay khoai tây chiên với gia đình nhưng khẩu phần ăn không nhiều và thức ăn được bày biện trên những chiếc dĩa có kích thước nhỏ.
Theo bà Moriyama, để con bạn không bị "cám dỗ" bởi thức ăn ít lành mạnh, đừng để những túi khoai tây chiên và hủ kem lớn ở trong nhà.
Ăn cơm
Người ta thường nói rằng cơm trắng có chỉ số đường huyết cao nên dễ gây tăng cân. Nhưng các chuyên gia không đồng tình với ý kiến này, khi cho rằng chỉ số đường huyết không được xem là một yếu tố quyết định trong việc đánh giá thực phẩm cho những người không bị tiểu đường. Ví dụ, sushi không phải là món ăn có chỉ số đường huyết cao do cơm được cuộn chung với cá, rau củ và rong biển. Vì đây là cách ăn cơm phổ biến của người Nhật nên tác động bất lợi của cơm hầu như không có. Các chuyên gia cũng nói thêm rằng cơm gạo lứt là sự lựa chọn tốt nhất do nó chứa nhiều dưỡng chất hơn.
Tích cực đi bộ
Người Nhật tập thói quen rèn luyện thể chất từ rất sớm. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 98% trẻ em Nhật đi bộ hoặc đạp xe đến trường. Điều này đồng nghĩa hầu hết trẻ em Nhật đang thực hiện đúng khuyến nghị rằng trẻ em phải tham gia các hoạt động thể chất 60 phút/ngày, giúp trẻ thiết lập thói quen thường xuyên tập thể dục trong suốt cuộc đời.
Nếu hoàn cảnh thực tế của bạn không thích hợp cho trẻ đi bộ đến trường, hãy tìm cách khác cho trẻ vận động. Cách đơn giản nhất là tắt hết các thiết bị điện tử trong khoảng một giờ vào ban đêm để cả gia đình cùng ra ngoài tản bộ, cố gắng thực hiện đều đặn mỗi ngày.
Cha mẹ làm gương cho trẻ
Một trong những điểm nổi nhất trong nghiên cứu của vợ chồng bà Moriyama là phát hiện: cả nhà lựa chọn thực phẩm, chế biến món ăn và thưởng thức cùng nhau là dấu hiệu dự báo mạnh mẽ nhất về lối sống lành mạnh của trẻ về sau.
Ngay từ nhỏ, cha mẹ Nhật đã khuyến khích trẻ dùng thử nhiều loại thức ăn lành mạnh khác nhau, bao gồm trái cây và rau củ, cũng như yêu cầu trẻ ngồi ăn chung với mọi người trong gia đình - một nề nếp truyền thống trong một gia đình Nhật. Và thay vì cấm đoán hoặc ép ăn, người Nhật thường cố gắng làm gương cho con trong việc ăn uống lành mạnh và không phản ứng thái quá khi trẻ không chịu thử thức ăn mới hoặc không ăn hết khẩu phần.
Xem trọng bữa trưa
Với sự trợ giúp của chương trình bữa trưa nổi tiếng của Nhật Bản, các trường học ở xứ hoa anh đào đã biến học sinh thành "những người thích nấu nướng và thưởng thức món ăn lành mạnh". Ngay từ bậc tiểu học, trẻ được ăn những bữa trưa chất lượng làm từ các loại thực phẩm tươi ngon trồng tại địa phương. Nếu không thích bữa trưa thì học sinh không còn sự lựa chọn nào khác bởi trường sẽ không cung cấp thức ăn nhanh không lành mạnh.
Ngoài việc học, học sinh Nhật còn phải tham gia chuẩn bị và phục vụ bữa trưa. Đây là một phần bắt buộc trong chương trình giáo dục. Các em còn được tham quan những trang trại địa phương, học về dinh dưỡng, nấu ăn, cách ứng xử trên bàn ăn và nhiều kỹ năng xã hội khác. Tất cả là nhằm giúp các em có được thói quen lành mạnh suốt đời. Theo bà Moriyama, điều mà phụ huynh các nước có thể học theo người Nhật là dù không can thiệp được bữa trưa của trẻ ở trường nhưng chúng ta có thể hướng dẫn và truyền cảm hứng ăn uống lành mạnh cho trẻ vào bữa ăn sáng và tối.
TRÍ VĂN (Theo Today)