Nhu cầu sử dụng các sản phẩm rau an toàn (RAT) ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, một thực tế đã và đang diễn ra là RAT vẫn khó đến tay người tiêu dùng. Nguyên nhân  do giá thành cao, hệ thống phân phối khiêm tốn, trình độ người sản xuất còn hạn chế… Đặc biệt là niềm tin về chất lượng RAT của người tiêu dùng còn “yếu ớt”. Làm thế nào để khắc phục các nhược điểm trong sản xuất, phân phối và gây dựng niềm tin cho người tiêu dùng về RAT là các vấn đề được đưa ra bàn luận tại Hội thảo “Giải pháp tạo dựng niềm tin về RAT cho người tiêu dùng”. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ thực hiện Dự án “Xây dựng mô hình chuỗi sản xuất rau non (rau baby) an toàn cho vùng rau TP Cần Thơ”.

Sản xuất rau an toàn tại phường Hưng Thạnh, quận Cái Răng. Ảnh: MỸ THANH

Nhu cầu cao nhưng…

Theo Ban Chủ nhiệm Dự án, kết quả khảo sát 100 người tiêu dùng, phân bố tại 3 quận Ninh Kiều, Cái Răng và Bình Thủy cho thấy có đến 99% người tiêu dùng quan tâm đến RAT. Trong đó, có 91% người tiêu dùng đã từng mua RAT. Có 5 yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua RAT của người tiêu dùng gồm: Uy tín của nhà cung cấp, địa điểm mua rau thuận tiện, giá hợp lý, thái độ phục vụ, sự đa dạng về chủng loại. Các lý do khiến người tiêu dùng chưa từng mua RAT là: không biết địa điểm bán RAT, không tin tưởng vào chất lượng, giá cao, giao thông không thuận tiện…

Qua kết quả khảo sát trên có thể thấy, tầm quan trọng của RAT đã được nhiều người tiêu dùng nhận thức đúng đắn. Tuy nhiên, theo bà Lê Thị Thúy Kiều, Chủ nhiệm Dự án, để RAT đi vào thói quen sản xuất và tiêu dùng của người dân là cả một vấn đề nan giải. Nguyên nhân chính là do trình độ nông dân chưa đồng đều; chi phí đầu tư cao dẫn đến giá bán RAT cao người tiêu dùng khó tiếp cận; diện tích trồng RAT còn nhỏ lẻ và manh mún… Thực tế hiện nay, không ít người tiêu dùng sẵn sàng chi trả cao hơn cho sản phẩm RAT nhưng họ vẫn chưa hoàn toàn yên tâm về độ tin cậy của sản phẩm...

Ông Lê Trần Hoàng Tuấn, Trưởng phòng kinh doanh hệ thống Cửa hàng thực phẩm tiện lợi Satrafoods Cần Thơ, chia sẻ: “Nhìn bên ngoài, người tiêu dùng không thể phân biết được đâu là RAT và không an toàn. Họ quyết định mua thực phẩm nói chung và rau quả nói riêng hiện nay điều dựa vào niềm tin với người bán, chứ không theo một quy chuẩn cụ thể nào cả. Hơn 80% số người tiêu dùng được hỏi sẽ mua rau tại cửa hàng kinh doanh rau sạch. Nếu họ tin rau đó an toàn sẽ sẵn sàng trả giá gấp 1,5-2 lần để được tiêu dùng rau sạch”. Một thực tế đã và đang diễn ra là hệ thống phân phối, các điểm bán RAT rất khiêm tốn, chủ yếu tại các đô thị lớn nên làm hạn chế sự tiếp cận của người tiêu dùng đối với sản phẩm này.

Người tiêu dùng mua rau an toàn tại Cửa hàng thực phẩm tiện lợi Satrafoods, đường 3 Tháng 2, quận Ninh Kiều. Ảnh: MỸ THANH

Gây dựng niềm tin

Theo một số điểm kinh doanh RAT trên địa bàn thành phố, nhiều người tiêu dùng có nhu cầu tiêu thụ RAT nhưng chưa có hoặc không có khả năng chi trả nhiều hơn để mua RAT được chứng nhận. Vì vậy, để đáp ứng được nhu cầu về RAT cho tất cả người tiêu dùng có nhu cầu, người sản xuất lẫn nhà phân phối cần đưa ra mức giá bán phù hợp với khả năng chi trả của người tiêu dùng. Song song đó, mấu chốt căn bản để đẩy mạnh tiêu dùng RAT là các bên có liên qian phải nâng cao chất lượng sản phẩm và chất lượng dịch vụ. Ông Trương Thành Đạt, Điều hành hoạt động, quản lý kinh doanh Nông trại Ếch Ộp, TP Long Xuyên, tỉnh An Giang, cho biết: “Để tạo lòng tin cho người tiêu dùng từ đó tiến tới xây dựng thương hiệu, chúng tôi đề ra nguyên tắc sản xuất nông sản riêng của mình là: không dùng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc hóa học; không dùng thuốc kích thích sinh trưởng, nói không với các giống cây trồng biến đổi gien; sử dụng kết hợp phân hữu cơ và phân hóa học”.

 Thời gian qua, người tiêu dùng tiếp cận RAT qua các kênh: siêu thị, cửa hàng bán RAT, mua trực tiếp từ người sản xuất, mua tại chợ… Mỗi kênh phân phối nói trên đều có ưu, nhược điểm riêng. Do đó, các doanh nghiệp, nhà phân phối cần tiếp tục thăm dò nhu cầu của người tiêu dùng về địa điểm mua RAT để thiết kế hệ thống phân phối đáp ứng tốt nhất nhu cầu từ khách hàng. Bà Trần Thị Kim Quyên, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Bình Thủy, chia sẻ: “Chúng tôi rất chia sẻ với doanh nghiệp, với người sản xuất vì sản phẩm an toàn phải đầu tư chi phí cao nên giá bán cao hơn. Nhà trường cũng gặp khó khăn khi sử dụng sản phẩm RAT giá cao nhưng không thể yêu cầu phụ huynh đóng thêm tiền (mức đóng tiền ăn được thu dựa vào thu nhập của đại đa số người dân lao động trên địa bàn). Do đó, ngành nông nghiệp cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất RAT mở rộng quy mô đầu tư. Song song đó, thành phố mở rộng các điểm bán RAT đến chợ truyền thống với bao bì, nhãn mác rõ ràng, giá cả cạnh tranh để có thêm nhiều người tiếp cận sản phẩm RAT...”.

Theo bà Lê Thị Thúy Kiều, Chủ nhiệm Dự án, khâu tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về RAT đặc biệt quan trọng. Do đó, các bên có liên quan cần phối hợp tuyên truyền về những lợi ích của tiêu dùng RAT đối với sức khỏe, cách phân biệt rau sản xuất  theo quy trình bình thường và đạt chuẩn RAT… Đồng thời, xây dựng mạng lưới thông tin về sản phẩm RAT; quảng bá sản phẩm, chất lượng rau, điểm bán rau đến người tiêu dùng trên các phương tiện truyền thông đại chúng qua các buổi hội chợ, website, chương trình dùng thử sản phẩm… Ngoài ra, ngành chức năng cũng cần giám sát chặt chẽ khâu sản xuất, thường xuyên mở các đợt kiểm tra chất lượng RAT để tạo niềm tin và sự an tâm cho người tiêu dùng.

MỸ THANH