Hãng tin Yomiuri Shimbun của Nhật ngày 23-6 cho biết Tokyo và Washington vừa nhất trí về “những mục tiêu chiến lược chung” mới nhằm phản ứng trước việc Trung Quốc không ngừng tăng cường tiềm lực quân sự và gây hấn với nhiều láng giềng trong khu vực.

Tại cuộc họp cấp bộ trưởng về an ninh và quốc phòng được gọi là đối thoại 2+2 diễn ra tại Washington hôm 21-6 vừa qua, Mỹ và Nhật đã nhất trí cần thiết “giải quyết những thách thức mới xuất hiện do môi trường an ninh ngày càng bất ổn” ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Tuyên bố chung nêu rõ: “Để đạt được sự ổn định toàn cầu và khu vực, hai bên đã đưa ra 24 mục tiêu chiến lược chung, trong đó kêu gọi Trung Quốc tham gia quy tắc ứng xử quốc tế và giục Bắc Kinh tăng cường minh bạch và cởi mở việc hiện đại hóa quân đội”.

Lãnh đạo ngành ngoại giao và quốc phòng Mỹ - Nhật tại cuộc họp ngày 21-6. Ảnh: AP

Vài năm qua, ngân sách quốc phòng của Trung Quốc đã tăng mạnh và nước này ưu tiên thiết lập lợi ích biển và ở các vùng biển tranh chấp ở phía Đông và Nam. Mối quan hệ giữa Tokyo với Bắc Kinh trở nên lạnh nhạt hồi năm ngoái, sau nhiều vụ va chạm giữa tàu cá Trung Quốc và tàu tuần tra của lực lượng Tuần duyên Nhật Bản ở gần đảo Senkaku, tỉnh Okinawa, mà phía Trung Quốc gọi là đảo Điếu Ngư. Thời gian gần đây, những tranh chấp chủ quyền lãnh hải cũng diễn ra căng thẳng giữa Trung Quốc với các nước xung quanh biển Đông.

Một số nguồn tin chính phủ Nhật cho biết hội nghị 2+2 đã bày tỏ sự quan ngại sâu sắc về việc Trung Quốc tăng cường hoạt động hải quân. Nhật và Mỹ nhất trí tăng cường hợp tác an ninh - quốc phòng với Úc, Ấn Độ, Hàn Quốc và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Một số nhà quan sát cho rằng Mỹ và Nhật bắt đầu tìm cách xây dựng “mạng lưới ngăn chặn Trung Quốc”, tập trung xung quanh mối quan hệ với các đồng minh trong khu vực.

Trước những hành động bá quyền của Trung Quốc trên biển Đông thời gian qua, tuyên bố chung Mỹ - Nhật một lần nữa khẳng định lại tầm quan trọng duy trì “an ninh vùng biển bằng cách bảo vệ nguyên tắc tự do hàng hải”. Hãng tin Yomiuri Shimbun cho rằng mối đe dọa từ Trung Quốc đã “rõ như ban ngày”, dù các bộ trưởng 2+2 không đề cập trực tiếp như vậy.

Như tin đã đưa, Nhật và Mỹ đã đạt được thỏa thuận lùi thời gian di chuyển căn cứ không quân Mỹ đóng trên đảo Okinawa, miền Nam Nhật Bản sau thời hạn chót vào năm 2014. Tuyên bố đưa ra sau cuộc họp 2+2 hôm 21-6 khẳng định việc di dời căn cứ không quân Futenma sẽ được hoàn thành “vào một ngày sớm nhất sau năm 2014”. Đồng thời, tuyên bố chung cũng cho biết: “Các bộ trưởng đã đánh giá cao tầm quan trọng ngày càng gia tăng sự hiện diện của các lực lượng Mỹ tại Nhật Bản, kể cả tại Okinawa, nhằm duy trì khả năng răn đe và tăng cường năng lực của liên minh trong tình hình môi trường an ninh khu vực ngày càng tăng hiện nay”.

N. KIỆT (Theo Yomiuri Shimbun, Asahi, WSJ)