Dùng thực phẩm ức chế cơn thèm ăn, hướng đi mới trong điều trị béo phì. Ảnh: ABC

Lời khuyên “lấy độc trị độc” trên thoạt nghe có vẻ bất hợp lý, nhưng nó là một trong những chiến lược đang được các nhà khoa học thử nghiệm. Xin nói rõ là không phải cố gắng ăn thực phẩm thông thường mà là những loại đang được Viện nghiên cứu thực phẩm ở Norwich (Anh) thử nghiệm nhằm “đánh lừa” cơ thể vào trạng thái no nê. Chuyên gia Peter Wilde cùng đồng nghiệp đang phát triển những loại thực phẩm như sữa chua, bánh mì... mà khi ăn vào khiến cho hệ tiêu hóa trở nên ù lì, qua đó kích hoạt một tín hiệu lên não để ức chế cảm giác ngon miệng. “Chúng (thực phẩm) đánh lừa để bạn nghĩ rằng mình đã ăn quá nhiều trong khi thực tế bạn chưa ăn bao nhiêu”, Wilde giải thích.

Mặc dù nghiên cứu của nhóm Wilde chỉ mới ở giai đoạn sơ khởi, nhưng các chuyên gia cho rằng phương pháp kiềm nén cảm giác thèm ăn có thể là “vũ khí” trong cuộc chiến chống “đại dịch béo phì”. Giáo sư Steve Bloom của Đại học Hoàng gia Luân Đôn cho rằng trên lý thuyết có thể điều tiết cơn thèm ăn thông qua thực phẩm chuyển đổi. Hiện nay, y học có thể dùng thuốc can thiệp vào nhiều cơ chế sinh lý trong cơ thể, như quá trình sản sinh cholesterol. Tuy nhiên, Bloom cho rằng cơ thể cũng có nhiều thứ để ngăn hệ nội tiết không bị mắc lừa. Chẳng hạn, trong khi một số nội tiết tố (hormone) có chức năng kiểm soát cơn đói thì não bộ cũng dựa vào các thụ cảm thần kinh ở dạ dày để nhận biết sự hiện diện của thức ăn và để thông báo cho nó (não bộ) biết khi nào thì dạ dày căng đầy.

Nghiên cứu của Wilde xoay quanh cơ chế tiêu hóa chất béo của cơ thể. Chất béo thường được tiêu hóa ở phần đầu ruột non. Tuy nhiên, khi tiếp nhận bữa ăn nhiều chất béo, cơ thể chỉ có thể tiêu hóa hết chất béo triệt để ở đoạn gần cuối đường ruột, qua đó kích hoạt các nội tiết tố ức chế cảm giác ngon miệng. Mô phỏng cơ chế này, Wilde dùng các chất đạm (protein) có nguồn gốc từ thực vật đã qua biến đổi để bọc các phân tử chất béo trong thực phẩm. Cách này nhằm kéo dài thời gian men tiêu hóa tiếp cận được chất béo. Hay nói cách khác, chất béo sẽ không bị tiêu hóa cho đến khi nó di chuyển đến đoạn gần cuối đường ruột. Tại đây, các tế bào sẽ gửi tín hiệu thông báo với não là dạ dày đã “đủ tải”. Thậm chí cho dù cơ thể không hấp thu bữa ăn nhiều chất béo, hệ tiêu hóa cũng ức chế cảm giác thèm ăn như thể nó thật sự no nê. Nếu chất béo được tiêu hóa ở phần trên đường ruột thì không có tín hiệu “báo no” nào gửi lên não bộ.

Hiện nay, nhiều hãng dược và công ty thực phẩm cũng đang tìm cách kìm hãm cảm giác thèm ăn của người béo. Chẳng hạn, Unilever đã mua quyền khai thác cây hoodia gordonii mà thổ dân Nam Phi thường hay nhai để đẩy lùi cơn đói. Một nghiên cứu cho thấy người dùng chất chiết xuất từ cây này trong 15 ngày giảm được 1.000 calorie dung nạp vào cơ thể so với nhóm đối chứng. Theo Unilever, có thể bổ sung chất chiết xuất này vào thực phẩm và thức uống, và sản phẩm sẽ có mặt trên thị trường trong vài năm nữa.

Wilde cho rằng “chiêu đánh lừa” này có thể áp dụng đối với bất kỳ thực phẩm nào có chứa chất béo như các sản phẩm sữa, xốt mayonnaise, bánh mì, bánh ngọt... và hương vị của thực phẩm sẽ không thay đổi. Nếu mọi việc suôn sẻ thì những thực phẩm chống béo phì dạng này sẽ xuất hiện trên kệ siêu thị khoảng 7 năm nữa.

Khác với phương pháp của Wilde, các nhà khoa học ở Đại học Newcastle đang thử nghiệm chất alginate chiết xuất từ rong biển có khả năng hạn chế cơ thể hấp thu chất béo bằng cách giảm lượng đường glucose được tiêu hóa trước khi chất béo xuống đến ruột già. Cách này có phần tương tự tác dụng của một số loại thuốc giảm cân như Xenical của hãng Roche Holding AG hay Alli của GlaxoSmithKline PLC. Chẳng hạn, Xenical ngăn cơ thể hấp thu chất béo nhưng có thể gây đầy hơi và tiêu chảy. Các nhà nghiên cứu cho rằng những tác dụng phụ này có thể tránh được nếu tăng hàm lượng chất xơ trong thực phẩm.

Khi được mời dùng thử bánh mì có tăng cường thêm thành phần alginate, nhiều người cho rằng mùi vị của nó không thua, thậm chí còn ngon hơn bánh mì thường. Theo giáo sư Jeffrey Pearson, trưởng nhóm nghiên cứu, cách giảm béo “âm thầm” này rất có lợi, bởi nhiều người không muốn thay đổi hoàn toàn chế độ ăn uống và thường họ không theo đuổi đến cùng việc ăn kiêng.

ĐÔNG NGUYÊN (Theo AP)