Các tay súng al-Qaeda trên Bán đảo A-rập tại Yemen. Ảnh: EPA

Mỹ và Anh vừa tuyên bố đóng cửa đại sứ quán của họ tại Yemen vì lo ngại mối đe dọa khủng bố từ nhóm “al-Qaeda trên Bán đảo A-rập” (AQAP), đồng thời cam kết sẽ tăng cường viện trợ và hậu thuẫn quân sự cho chính phủ Yemen trong cuộc chiến chống khủng bố ở nước này. Tuy nhiên, chính quyền Yemen cho rằng phương Tây đang “thổi phồng” mối đe dọa từ AQAP.

Theo hãng tin BBC của Anh và kênh truyền hình Al Jazeera của Qatar ngày 3-1, AQPA là một tổ chức liên kết ra đời vào tháng 1-2009 giữa hai nhóm khủng bố thuộc mạng lưới các chiến binh Hồi giáo quốc tế ở Yemen và Arabie Séoudite. Mục tiêu của tổ chức này là tấn công phá hoại các cơ sở lọc dầu, các lực lượng an ninh và người nước ngoài nhằm lật đổ chính phủ của hai nước này và lập ra một nhà nước Hồi giáo chung trên Bán đảo A-rập. Thủ lĩnh của AQPA là Nasser al-Wuhaishi, người mang quốc tịch Yemen và từng là trợ lý nhân sự của “trùm” Osama bin Laden tại Afghanistan. Việc Wuhaishi được bầu làm thủ lĩnh AQPA có sự “phê chuẩn” của Ayman al-Zawahiri, phó tướng của Bin Laden.

Nasser al-Wuhaishi năm nay 33 tuổi, thời niên thiếu từng theo học tại các trường tôn giáo ở quê nhà trước khi đến Afghanistan cuối những năm 1990, rồi tham gia chiến đấu chống quân đội nước ngoài tháng 12-2001, sau đó trốn qua Iran và bị chính quyền Tehran bắt giữ. Y bị dẫn độ về Yemen ngồi tù năm 2003, nhưng lại nhanh chóng vượt ngục và tập hợp các tay súng có kinh nghiệm chiến đấu ở Iraq và Afghanistan hình thành một chân rết al-Qaeda ở Yemen. Một trong những chiến tích lớn của Wuhaishi là tổ chức đánh bom nhằm vào Đại sứ quán Mỹ tại Thủ đô Sana’a của Yemen tháng 9-2008 làm ít nhất 17 người tử thương, đồng thời đã sát hại 7 du khách Tây Ban Nha trong một vụ đánh bom xe hơi năm 2007. Đây là những vụ tấn công khủng bố nhằm đáp trả chiến dịch truy quét của quân đội chính phủ Yemen, vốn có sự trợ giúp của tình báo Mỹ.

Và để thực hiện mục tiêu thành lập một nhà nước Hồi giáo trên Bán đảo A-rập, Wuhaishi đã liên kết với nhóm khủng bố al-Qaeda tại Arabie Séoudite dưới sự dẫn dắt của Said Ali al-Shihri, người đã được chính quyền của cựu Tổng thống Mỹ George Bush phóng thích khỏi nhà tù quân sự Guantanamo từ tháng 11-2007. Said Ali al-Shihri nhân dịp này cũng được chỉ định làm cấp phó của Wuhaishi. Các tay súng al-Qaeda tại Arabie Séoudite từng bắn chết 5 người phương Tây ở một nhà máy hóa dầu tại thành phố Yanbu hồi tháng 5-2004.

Từ khi hợp nhất lại với nhau, “bộ máy chỉ huy” của AQPA đồn trú ở miền Đông Yemen. Sức mạnh của AQPA hiện nay ra sao vẫn chưa được rõ. Một số chuyên gia cho rằng AQPA chỉ có chừng hơn 50 tay súng, trong khi số khác đoán từ 200-300 tay súng. Các hoạt động tác chiến của AQPA gần như không có gì. Cho đến khi vụ đánh bom máy bay bất thành tại Mỹ đêm Giáng sinh vừa qua diễn ra, các tay súng AQPA chỉ thực hiện một vụ ám sát hụt hoàng tử Arabie Séoudite Mohammed bin Nayef hồi tháng 8-2009. Trong khi đó, chính phủ Yemen cho biết quân đội nước này đã tiêu diệt được hơn 30 thành viên al-Qaeda trong chiến dịch quân sự kéo dài từ ngày 17 đến 24-12-2009,

Các chuyên gia quân sự Yemen cho rằng lực lượng của AQPA hiện nay không đáng kể sau các chiến dịch truy quét của quân đội Yemen. Vì thế, khi Mỹ và Anh tuyên bố đóng cửa đại sứ quán tại Sana’a, Bộ Ngoại giao, Bộ Nội vụ và cơ quan an ninh quốc gia Yemen tuyên bố rằng phương Tây đang “thổi phồng” mối đe dọa từ AQPA và nhấn mạnh các lực lượng an ninh của nước này đủ khả năng “tấn công phủ đầu” tiêu diệt các phần tử khủng bố mà không cần Mỹ và đồng minh ra tay.

KIẾN HÒA
(Theo Latimes, BBC, Al Jazeera, Globalsecurity)