Lần đầu tiên trong vòng hơn một thập niên qua, Miikka Terho có thể đưa mắt liếc nhìn đồng hồ để xem giờ. Công việc dễ như trở bàn tay này từng bất khả thi đối với chuyên gia cố vấn tài chính ở Phần Lan kể từ khi cặp mắt anh không còn nhìn thấy ánh sáng. Terho, 46 tuổi, là một trong 3 bệnh nhân vừa “sáng mắt trở lại tạm thời” sau khi các bác sĩ ở Đức cấy vào võng mạc phía sau mắt của anh một con chip chứa vô số bộ cảm biến ánh sáng (gọi tắt là mắt điện tử). Thành tựu mới này là một minh chứng nữa cho thấy y học đang tiến rất gần tới công nghệ “nhân tạo hóa” cơ thể người.

Hiện nay, với sự tiến bộ không ngừng trong nghiên cứu, các nhà khoa học đang cho ra đời một loạt bộ phận giả để thay thế mô, chi, nội tạng và giác quan bị tổn hại do bệnh tật hoặc tai nạn. Các bộ phận này không những giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà đôi khi còn cứu mạng bệnh nhân.

* Não

Một bác sĩ giới thiệu quả tim robot đầu tiên được ghép cho bé trai 15 tuổi ở Ý.  Ảnh: EPA

Là cơ quan quan trọng và phức tạp nhất trong cơ thể, não điều khiển mọi cử động và hơi thở, cảm nhận thế giới xung quanh và lưu giữ ký ức qua đó góp phần hình thành cá tính của mỗi người. Não bị chấn thương do tai nạn, bệnh tật có thể để lại hậu quả nghiêm trọng, từ liệt toàn thân đến mất trí nhớ. Tuy nhiên, một số nhà khoa học có lẽ đã tìm ra cách phục hồi chấn thương ở não - sử dụng não nhân tạo.

Tiến sĩ Theodore Berger thuộc Đại học Nam California (Mỹ) vừa phát triển một thiết bị có thể cấy vào não để khôi phục trí nhớ bằng cách mô phỏng hoạt động của não ở vùng chân hải m㠖 vùng não chịu trách nhiệm hình thành ký ức mới. Thiết bị này – thực ra là vi mạch được thiết kế để mã hóa ký ức và lưu giữ ở nơi khác – đã được thử nghiệm trên mô não chuột. Sắp tới, nó sẽ được thử nghiệm trên động vật sống. Tiến sĩ Berger hy vọng thiết bị này có thể giúp tìm ra cách khôi phục trí nhớ ở bệnh nhân bị tổn thương vùng chân hải mã do tai biến mạch máu não, tai nạn hoặc bệnh Alzheimer (chứng lú lẫn ở người già).

* Mắt

Thoái hóa điểm vàng và viêm võng mạc sắc tố là hai bệnh gây mù lòa thường gặp nhất. Tuần qua, các bác sĩ ở Đức đã phục hồi thành công thị lực cho 3 bệnh nhân bị mù bằng cách cấy vi mạch có tích hợp bộ cảm biến ánh sáng (để thay thế trực tiếp các tế bào thụ cảm ánh sáng trong võng mạc bị thoái hóa do bệnh viêm võng mạc sắc tố) vào võng mạc của họ. Khi ánh sáng chiếu vào mắt, 1.500 bộ cảm biến trong chip sẽ sinh ra xung điện, sau đó xung điện sẽ lan tỏa vào dây thần kinh thị giác phía sau mắt và vào trong não. Các bệnh nhân cho biết nhờ có “mắt điện tử”, họ có thể phân biệt được vật dụng và đọc được tên mình.

Là một trong những người đầu tiên được cấy chip, Miikka Terho chia sẻ cuộc sống của anh đã biến chuyển trong suốt 3 tháng thử nghiệm “mắt điện tử”. Từ mù hoàn toàn, anh đã phân biệt được hình ảnh đen trắng hơi nhòe và xem được giờ. Theo Terho, khi mới được gắn thiết bị, anh nhìn thấy mọi vật lờ mờ, sau đó từ từ nhận ra cử động cánh tay và dáng vóc của người đối diện. Giờ đây, anh tự tin hơn khi bước đi trong môi trường không quen thuộc.

* Tai

Ốc tai điện tử (máy trợ thính) ra đời cách đây hơn 40 năm và đến nay đã được hàng ngàn người sử dụng. Ốc tai điện tử có chức năng chuyển hóa âm thanh thành xung điện tử để được truyền vào não, giúp người đeo “nghe được”. Thiết bị có mặt hạn chế là không thể nắm bắt các dạng âm thanh riêng biệt. Vì thế, trong môi trường ồn ào, người mang có thể vất vả trong việc hiểu người khác nói hoặc cảm thấy tiếng nhạc rất khó nghe.

Tuy nhiên, khuyết điểm trên đã được các chuyên gia Đại học La Trobe (Úc) khắc phục. Qua nghiên cứu cách thức tai truyền âm thanh đến não, họ đã chế tạo loại máy trợ thính hoạt động gần giống với tai người.

* Tim

Tim nhân tạo - máy bơm máu mi-ni – thường được ghép cho bệnh nhân để giúp quả tim bị hư tổn của họ bơm máu đi khắp cơ thể trong khi chờ được thay tim khác. Vừa qua, các bác sĩ ở Ý đã ghép quả tim nhân tạo vĩnh viễn đầu tiên cho một bé trai 15 tuổi. Trong khi đó, một công ty ở Pháp sắp thử nghiệm trên người quả tim nhân tạo tự hoạt động 100%, với cơ chế hoạt động giống tim thật và có khả năng thay thế mọi chức năng của tim.

BẢO TRÂM (Theo Telegraph)

(còn tiếp)